Hibrit Harekât Ortamının İstihbarat Çalışmalarına Etkisi
Hibrit savaş, düzenli ve düzensiz savaş tekniklerinin bir arada kullanıldığı bir savaş türüdür. Harbin kayıp ve maliyetinden kaçınmak, uluslararası hukuk ve teamüllerin oluşturduğu tahditlerden kurtulmak, icra edilen faaliyetlerin sorumluluğunu üstlenmemek, başta internet ve medya olmak üzere askeri olmayan araçların artan etkisinden faydalanmak için genellikle tercih edilmektedir.
1. HİBRİT SAVAŞ VE TERİMLERİ:
Hibrit, İngilizce “Hybrid” kelimesinden türetilmiştir. “Orijinal yapısı veya bileşimi heterojen olan şey”, “İki farklı bileşeni olan ve aynı fonksiyonu gören şey” olarak tanımlanabilmektedir. Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde de “melez”, “katışık, karışık”, “değişik ırkta ve türde; hayvan, bitki ve insandan türemiş” olarak açıklanmaktadır.Tanım olarak yeni ama uygulama olarak çok eskilere dayanan hibrit savaş, konvansiyonel savaşı da bünyesinde barındıran ancak hedefine ulaşmak için düzensiz savaşı, milisleri, ayaklanmaları, siber savaşı, uzay boyutunu ve isyanları kullanan çok boyutlu ve karmaşık mücadele yöntemi olarak tanımlanabilmektedir. Bir başka deyişle hibrit savaş, düzenli ve düzensiz savaş tekniklerinin bir arada kullanıldığı bir savaş türüdür.
Hibrit savaş terimi, ilk defa 2007 yılında ABD’li yazar Frank Hoffman tarafından kaleme alınan “21’inci Yüzyılda Çatışma: Hibrit Savaşların Yükselişi” adlı makalede kullanılmıştır. Hoffman, 2006 yılında yaşanan İsrail-Hizbullah çatışmasının hibrit savaşın ilk örneği olduğunu ileri sürmektedir. Hoffman’a göre hibrit savaş; birçok savaş çeşidinin içinde bulunulan şartlara en uygun olacak şekilde aynı anda kullanıldığı bir savaş türüdür. Bunun yanı sıra 2008 yılında ABD Harekât Talimnamesi’nde de “hibrit tehdit” ifadesi geçmiş, 2010 yılında ise NATO dokümanlarında hibrit tehdit incelenmiştir. 9 Kasım 2012 tarihinde Rusya Federasyonu Genelkurmay Başkanlığı görevine getirilen General Valery Gerasimov tarafından “hibrit savaş” stratejisi kavramsallaştırılmıştır. 2014’te Rusya Federasyonu’nun Kırım’ı işgali ile hibrit savaş terimi yaygınlaşmaya başlamıştır. Hibrit savaş; harbin kayıp ve maliyetinden kaçınmak, uluslararası hukuk ve teamüllerin oluşturduğu tahditlerden kurtulmak, icra edilen faaliyetlerin sorumluluğunu üstlenmemek, başta internet ve medya olmak üzere askeri olmayan araçların artan etkisinden faydalanmak için genellikle tercih edilmektedir. Harpte, hibrit yöntemlerin kullanılması yeni değildir. Yeni olan, teknolojinin sağladığı imkânlarla eski vasıtaların bir araya getirilme şekli ve kullanılmasıdır. Hibrit harekât ortamı, güvenlik sorunlarına yeni çözümler aramak ve genişleyen tehdit spektrumunu bütüncül bakış açısıyla kavramak ve değerlendirmek için bir fırsat olmuştur.
Hibrit ortamda harekât stratejisi ise; hükümet dışı organizasyonların, özel güvenlik şirketlerinin de dâhil olduğu tek merkezden koordine edilen uyumlu çalışma ve gayret birliği gerektiren topyekûn bir mücadeleyi gerekli kılmakta ve en önemlisi bu mücadelede teknoloji kullanımı kilit rol oynamaktadır.
2. HİBRİT HAREKÂT ORTAMI:
Hibrit harekât ortamı; harekât alanının bakış açısına farklı boyutlar getirmiş, aynı zamanda sivillerle askerler, organize suç, terör, şiddet ve savaş arasındaki kesin çizgiyi ortadan kaldırmıştır. Bunun yanında günümüz savaşlarında silahlı çatışma ve barışı destekleme görevleri birbirinden ayrılamaz bir hal almıştır. Çatışma ve savaş şekillerinin birleşmesi, bulanıklaşması, tüm teknik ve taktiklerin eş zamanlı, birleşik olarak kullanılması ile sinerjik bir etki oluşturulması önem kazanmıştır. Bu kapsamda harekât alanı adeta bir suç sahnesine dönüşmüş, fiziksel ve psikolojik alanlarda etki oluşturma ön plana çıkmış, konvansiyonel askeri düşüncenin yanı sıra yeni taktik ve teknikler ile medyanın etkin kullanılması gerekliliği hâsıl olmuştur.
3. HİBRİT HAREKÂT ORTAMINDA HAREKÂTIN
ÖNE ÇIKAN ÖZELLİKLERİ:
Hibrit harekât ortamı; kararlı, her duruma ve ortama uyum sağlayabilen, bunun yanı sıra düşmanları, çok yönlü aktörleri ve bu aktörlerin birbirleriyle etkileşimlerinin doğurduğu kaotik, çok hızlı değişen, öngörülmesi zor tehdit ve risklerden oluşmaktadır.
Devamı M5 Dergisi Kasım 2019 Sayısında…
