Fransa Medyası FRI Analiz: “Erdoğan’dan Afrika’da Osmanlı diplomasisi; yumuşak güç, sert gündem”

Erdoğan’ın Angola, Nijerya ve Togo’ya yaptığı ziyaret, Türkiye cumhurbaşkanı için Ankara’nın Afrika ekonomileriyle ortaklık arzusunu geliştirmesi için bir fırsat oldu. Aynı zamanda, geleneksel oyuncuların Afrika ile başa çıkmadaki başarısızlıklarının adaletsizliğini vurgulama şansı verdi.

Luanda ziyareti

Erdoğan, Angola’nın başkenti Luanda’da Angola parlamentosuna hitaben yaptığı konuşmada sömürgecilik sonrası sıkıntıların altını çizdi: “İnsanlığın kaderi, İkinci Dünya Savaşı’nın galip gelen bir avuç ülkesinin insafına bırakılamaz ve bırakılmamalıdır. ” açıklamasında bulundu.

Türk lider; “Türkiye olarak Afrika kıtasına yönelik batı merkezli oryantalist yaklaşımları reddediyoruz. Afrika kıtasının halklarını ayrımcılık yapmadan kucaklıyoruz.” ifadelerini kullandı.

Osmanlı diplomasisi

Afrika’daki Türk emelleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden ve ülkenin 1. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’ya odaklanmasından bu yana askıda. Fakat bu durum, Türkiye’yi bir “Afro-Avrasya devleti” olarak tanımlayan Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan için bitmedi.

Afrika’ya yaptığı pek çok ziyaretin öncesinde, Erdoğan’ın danışmanları, Osmanlı Türkleri ile Afrika krallıkları, emirlikleri ve toplulukları arasındaki güçlü tarihi bağların altını çizmek için çok fazla zaman ve çaba harcıyor.

Eski kolonilere Fransız bağları

Türkiye’de iktidarda bulunan AKP, 2002’de iktidara geldiğinde Ankara’nın 2005’i “Afrika Yılı” ilan etmesiyle Afro-Türkiye ilişkilerinde yeni bir sayfa açılmış oldu.

Erdoğan, Türkiye’nin başbakanı olarak geçirdiği yirmi yıl boyunca şimdiden 30 Afrika ülkesini ziyaret etti. Bu rakam Erdoğan’ın Afrikalı olmayan herhangi bir liderden daha fazla bölgeyi ziyaret yaptığını gösteriyor.

Türkiye, konumunu uluslararası alanda öne çıkarmayı hedeflerken, Ankara’nın çok yönlü kumarları da gözden kaçmadı.

Fransız-Türk diplomasisi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Erdoğan arasında yaklaşık beş yıllık siyasi ve kişisel husumetin ardından yeniden başlamaya çalışıyor. Paris’in izlediği gibi Batı Afrika’da Türk etkisinin yayılmasının bunda etkisi olup olmadığı ise zamanla görülecektir.

Son 10 yılda, Senegal ile Türkiye arasındaki ticaret, Dakar’ın silüetini değiştiren devasa altyapı projeleriyle 16 kat arttı.

Bu yaz Nijer, Türkiye’ye ülkede askeri bir varlık kazandıran bir taktik işbirliği anlaşması imzalarken, bu haftaki frankofon Togo ziyareti tamamen savunma alanında işbirliği ile ilgiliydi.

Paris, Ankara’nın “Türk Modeli ” markasını satmasının, sömürge sonrası kızgınlığı kullanarak Fransa’nın Batı Afrika’daki bağlarına zarar verdiğini iddia etti.

Yumuşak güç, sert gündem

Türkiye’nin Libya ve Etiyopya’daki çatışmalardaki rolü, Erdoğan’ın bölgede oynamayı umduğu oyun hakkında açıklayıcı olabilir.

Ankara, Etiyopya’nın Çin’den sonra en büyük ikinci yatırımcısı ve Addis Ababa, ülkenin kuzey Tigray bölgesindeki bir isyana karşı mücadelede Türk insansız hava araçları tedarik etmekle ilgilendiğini ifade etti.

Libya’da, Türk destekli birlikler general Halife Haftar liderliğindeki 2019’da Trablus’a yönelik askeri saldırıyı püskürterek iç savaşın gidişatını BM destekli yönetimin lehine çevirdi.

Ayrıca 20 yıldan kısa bir süre içinde Ankara’nın Afrika ile olan ticaret hacminin 2003’te 3.5 milyar Euro’dan 2020’de 20 milyar Euro’ya çıkarak beş kat arttığını belirtmekte fayda var.

2009’dan bu yana Türkiye, kıtada 31 yeni büyükelçilik açarak Afrika’daki Türk diplomatik misyonlarının toplamını 43’e çıkardı. Türk Hava Yolları şu anda Afrika’da da önemli bir oyuncu, 60’tan fazla destinasyona hizmet veriyor ve İstanbul’u kıtalararası seyahat için bir merkez haline getiriyor. 

Erdoğan’ın bu haftaki ziyareti, İstanbul’da başlayacak olan Türkiye-Afrika İş Konseyi toplantısı öncesinde gerçekleşti.  Aralık ayındaki 3. Türkiye-Afrika Ortaklığı zirvesi ise Ankara’nın; Afrika kıtasında alternatif dış oyuncu olma girişimlerini, sert bir gündemle yumuşak gücü zorlayarak sergileyecek. 

Kaynak: M5
Çeviri/Analiz: Adem KILIÇ