İmran Han’ın başbakanlığının düşmesinin ardından Pakistan’da dengeler değişti. Peki, İmran Han’ın görevden ayrılması hangi ülkelere kazandırdı, hangi ülkelere kaybettirdi? Doğu ile Batı arasında Pakistan gerilimi tırmanacak mı?
İmran Han hükümetinin düşmesi, yalnızca Pakistan’da değil dünya siyasetinde köşe taşlarından birini oluşturdu.
İran, Pakistan’daki hükümet değişikliğine endişe ile yaklaşan ülkelerden biri. İmran Han döneminde Pakistan ile iyi ilişkiler geliştiren ve birçok alanda önemli adımlar atan Tahran, hükümetin değişmesi sonrası ilişkilerin olumsuz etkilenmesinden endişeleniyor. Pakistan ile komşu olan İran, İmran Han hükümeti ile birçok konuda aynı fikirdeydi.
Şarku’l Avsat’ın aktardığına göre, İranlı analistler, mevcut Başbakan Şahbaz Şerif’in, selefi İmran Han’ın dış politikalarının büyük bir çoğunluğunda değişikliğe gitmesini öngörüyorlar. İran, Pakistan’ı stratejik menfaat ve çıkarları için önemli bir pozisyonda görüyor.
İran ve Pakistan; Afganistan, Çin ve Rusya konularında aynı politikaları izledi. Taliban’ın Afganistan’da iktidarı yeniden ele geçirmesinin ardından her iki ülke de Taliban yetkilileri ile temas kurdu. İki ülke de diplomasiye öncelik vererek, Afganistan’daki sorunların çözümü için Taliban ile iletişim kurulması gerektiğini savundu.
Tahran ve İslamabad, özellikle son dönemde Çin ile önemli ekonomik anlaşmalara imza attı. İran, Çin ile 400 milyar dolar değerinde 25 yıllık ekonomik iş birliği anlaşması imzalarken; Pakistan ise Çin ile Kuşak Yol projesinde önemli adımlar attı.
İran ve Pakistan, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırılarının ardından Moskova hükümetini haklı bulan açıklamalar yaptı. İmran Han hükümeti, Rusya’ya yönelik uluslararası yaptırımlara katılmadığı gerekçesiyle Batı ülkeleri tarafından sert bir şekilde eleştirildi. İmran Han ise ABD ve Batı ülkelerinin tepkileri karşısında bağımsızlık vurgulu açıklamalarda bulundu. İmran Han hükümeti, Rusya karşısında yaptırımlara katılmayarak, ABD ve Batı karşıtı bir pozisyon aldı.
İran Devrim Muhafızları’nın medya organları, İmran Han’dan sonra göreve gelen Şahbaz Şerif hükümetinin, ABD ve Batı yanlısı olduğunu yazdı. İran medyası, bu durumun, Tahran’ın menfaatleri açısından olumsuz bir durum olduğunu savundu. İranlı birçok siyasi uzman ve gazeteci, Pakistan’da yaşanan hükümet değişikliğinden dolayı ABD’yi suçluyor. Bazı medya kuruluşlarına göre, İmran Han’ın görevi bırakmasının ardından Pakistan’daki kriz sona ermeyecek.
Geçmişte Navaz Şerif ile iyi ilişkilere sahip olmayan Tahran hükümetinin; göreve yeni gelen Şahbaz Şerif ile de olumlu ilişkiler geliştirmesi, düşük bir ihtimal olarak görülüyor. Şahbaz Şerif’in NATO ve AB ile iyi ilişkiler geliştireceğini açıklaması, bölgede dengelerin değiştiğini gözler önüne seriyor.
RUSYA ve ÇİN, ABD YANLISI BİR HÜKÜMET İSTEMİYOR
Pakistan’da İmran Han’ın görevden ayrılması, Moskova ile Pekin hükümetlerini olumsuz etkiledi. NATO ve Batı ülkeleriyle iyi ilişkileri olan ve ABD yanlılığıyla bilinen Şahbaz Şerif’in iktidara gelişi, Çin ile Rusya’nın bölgedeki hesaplarının değişmesine neden oldu.
İmran Han hükümeti Ukrayna saldırıları nedeniyle Rusya’ya karşı uluslararası yaptırımlara katılmazken; Şerif hükümetinin bu konuda farklı hareket etmesi bekleniyor. Şerif hükümetinin Moskova’ya yaptırım uygulaması, Rusya-Pakistan ilişkilerinin geleceğini olumsuz etkileyebilir.
İmran Han döneminde Çin ile geliştirilen ekonomik, siyasi ve askeri ilişkilerin; Şahbaz Şerif ile birlikte durağan bir döneme girmesi bekleniyor. Daha çok ABD ile ticari ilişkiler kurmak isteyen Şerif, Çin’in Pakistan’daki faaliyetlerini azaltmasını istiyor. Önümüzdeki dönemde Pakistan’ın, Kuşak Yol projesinde daha farklı bir politika izleyeceği öngörülüyor.
Çin ile Rusya, Pakistan’ın kısa süre içerisinde erken seçime gitmesini istiyor. ABD yanlısı bir hükümetin göreve gelmesini istemeyen Pekin ile Moskova; siyasi olarak İmran Han’ı desteklemeye devam ediyor. İki ülke de; Pakistan’da İmran Han’ın yeniden hükümete geleceğini düşünüyor. Özellikle Çin, dünyanın birçok noktasına inşa ettiği ticaret yolları için Pakistan’ı kritik bir konumda görüyor. Bu nedenle Pekin hükümeti, ABD’nin bölgedeki nüfuzunu güçlendirmesini istemiyor.
PAKİSTAN’DA KAZANAN ABD ve BATI OLDU
Pakistan’da İmran Han hükümetinin düşmesine ve Şahbaz Şerif’in yeni başbakan olmasına en çok sevinen ülke ABD oldu. İmran Han ile birçok konuda anlaşamayan Washington, Şahbaz Şerif’i uzun zamandır destekliyordu.
İmran Han’ın; ABD’nin Pakistan’da askeri üs inşa etmesine izin vermemesi, Rusya’ya yönelik uluslararası yaptırımlara katılmaması ve Çin ile ekonomik ve siyasi ilişkilerini her geçen gün geliştirmesi, Washington hükümetinin tepkisini çekiyordu.
ABD’li yetkililer, Pakistan’daki hükümet değişikliğinde herhangi bir rollerinin olmadığını söylüyor. Ancak İmran Han’a göre, ülkede yaşanan son gelişmelerde Washington hükümetinin rolü var. ABD ve Batı ülkeleri, Pakistan’da Şahbaz Şerif hükümetinin görevde kalmasını istiyor. Bu nedenle Washington, ülkede erken seçim yapılmasına karşı çıkıyor.
Önümüzdeki dönemde Doğu ile Batı ülkeleri arasında Pakistan mücadelesinin daha da sertleşmesi bekleniyor. Ülkede erken seçimlerin yapılması durumunda, Doğu ile iyi ilişkilere sahip olan İmran Han’ın yeniden başbakan seçilmesi, çok büyük bir ihtimal olarak görülüyor. Ancak Şahbaz Şerif hükümetinin, ülkeyi kısa süre içerisinde seçimlere götürmesi beklenmiyor.
Kaynak: Intelstrategy
