NASA: “Bennu asteroidinden alınan örnekler Dünya’ya getirildi”
ABD sondası “OSIRIS-REx”, Utah çölünde, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından bir asteroitten Dünya’ya getirilen ilk örnekleri boşalttı.
Dünya’ya getirilen örnekler asteroit ve benzer bir astronomik nesneden bugüne kadar toplanan en büyük örnek özelliğinde.
Bilim insanları, 2020 yılında Bennu asteroidinden toplanan bu örneklerin güneş sisteminin kökenini ve Dünya’nın yaşanabilir bir gezegen olarak gelişimini aydınlatmaya yardımcı olacağını umuyor.
İnişin Pazar sabahı yerel saatle dokuz civarında (GMT 15:00), genellikle füze testleri için kullanılan askeri bir alana yapılması planlanıyor.
OSIRIS-REx sondası, örnekleri içeren kapsülü inişten yaklaşık dört saat önce Dünya’dan 100 bin kilometre yükseklikte fırlatır.
Kapsülün Dünya atmosferine son inişi, saatte yaklaşık 44 bin kilometre hızla girdiği ve ortaya çıkan sürtünme sıcaklığı 2 bin 700 santigrat dereceye yükselttiği için 13 dakika sürüyor.
Askeri sensörler tarafından izlenen iniş, art arda iki paraşüt tarafından yavaşlatılacak ve her şey yolunda giderse yumuşak bir iniş sağlayacak.
İniş noktası 58 kilometre uzunluğunda ve 14 kilometre genişliğinde. NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’ndeki Görev Direktörü Rich Burns, Ağustos sonunda düzenlediği basın toplantısında bunun “bir basketbol sahasına ok fırlatıp hedefin ortasını vurmak” gibi bir şey olduğunu söyledi.
Kapsülün belirlenen bölgeye isabet edemeyeceği bir gece önce anlaşılırsa fırlatılmamasına karar verilebilir. Bu durumda sonda, 2025 yılında kapsülü fırlatmayı tekrar denemeden önce güneşin yörüngesinde dönecektir.
Sondanın üreticisi Lockheed Martin’den Sandra Freund, “(uzay) numune geri dönüş görevlerinin zor olduğu ve bu görevler sırasında pek çok sorunun ortaya çıkabileceği” uyarısında bulundu.
Şarku’l Avsat’ın NASA’dan edindiği bilgiye göre “Sert iniş” olasılığına karşı önlemler alındı. Ağustos ayı sonunda bir helikopterden kapsülün bir kopyasının atıldığı bir deney gerçekleştirilmişti.
Kapsül Dünya’ya indiğinde, bir ekip kapsülü bir helikopter tarafından kaldırılan ve geçici bir “temiz odaya” taşınan bir ağa yerleştirmeden önce durumu kontrol edilecek.
Ertesi gün numune uçakla Houston, Teksas’taki Johnson Uzay Merkezi’ne gönderilecek.
Bu merkezde kapsül başka bir kapalı odanın içinde açılacak. Analizlerin bozulmaması ve yanlış sonuç vermemesi için numunenin kirli maddelerle kirlenmemesine öncelik verilecek. İşlemin günler süreceği düşünülüyor.
NASA, ön sonuçları açıklamak üzere 11 Ekim’de bir basın toplantısı düzenlemeyi planlıyor.
Bununla birlikte, örneğin bir kısmı dokunulmadan korunacak, böylece gelecek nesiller henüz mevcut olmayan teknikler kullanarak onu inceleyebilecek.
“OSIRIS-REx” 2016’da fırlatıldı ve 2020’de “Bennu” örnek toplama sırasında bilim insanlarını birkaç saniyeliğine şaşırttı, çünkü sondanın kolu asteroidin yüzeyine gömüldü ve bu da yoğunluğunun düşünülenden çok daha az olduğunu gösterdi.
Ancak bu sayede NASA, numunenin başlangıçta belirlenen 60 gramlık hedeften çok daha fazla, yaklaşık 250 gram malzeme içermesini bekliyor. Programdan sorumlu Melissa Morris’e göre bu, “Ay yörüngesi dışındaki bir yerden şimdiye kadar toplanan en büyük örnek”.
Bu görev Amerika Birleşik Devletleri için türünün ilk örneği. Ancak Japonya halihazırda iki tane organize etmiş durumda. Hayabusa sondası 2020’de asteroid Itokawa’dan mikroskobik tanecikler getirirken, Hayabusa 2 de Ryugu asteroidinden yaklaşık 5,4 gram getirmişti.
Melissa Morris’e göre “Bennu” ve “Ryugu” asteroitleri görünüş olarak birbirine benziyor, ancak “Bennu” bileşim olarak tamamen farklı olabilir.
Asteroitler ilginçtir çünkü 4,5 milyar yıl önce güneş sisteminin orijinal malzemelerinden oluşurlar. Bu malzemeler Dünya’da değişirken, asteroitler bozulmadan kalmıştır.
Misyonun Arizona Üniversitesi’ndeki lideri Dante Lauretta, “Bennu”nun karbon açısından zengin olduğunu ve geri getirilen örneğin “bu asteroitlerin gezegenimizin başlangıcında taşıdığı ve bu muhteşem biyosfere yol açan yaşam tohumlarını temsil edebileceğini” söyledi.
Çapı 500 metre olan “Bennu”, Güneş’in yörüngesinde dönüyor ve her altı yılda bir Dünya’ya yaklaşıyor.
Küçük bir risk (2 bin 700’de 1 ihtimal) 2182 yılında Dünya ile çarpışmasıdır ki bu da yıkıcı bir etki yaratabilir. Geçen yıl NASA bir asteroitle çarpışarak onu yolundan saptırmayı başarmıştı.
Kaynak: Sarkul Avsat
