Nükleer enerji Mısır – Rusya iş birliğini nasıl geliştiriyor?
Sisi ve Putin, ed-Daba Nükleer Santrali’nin dördüncü biriminin açılışını telekonferans üzerinden yaptı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün (23 Ocak Salı) Akdeniz kıyısında yer alan ed-Daba nükleer santralinin dördüncü ünitesinin açılışını telekonferans yöntemiyle yaptı. Açılışla birlikte ünitenin tabanına beton dökülmeye başlandı. Uzmanlar, bu gelişmeyi ‘Yüzyılın Ortaklığı’ aracılığıyla iki ülke arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi olarak nitelendirdi.
Sisi, video konferans teknolojisiyle gerçekleştirilen törende yaptığı konuşmada ülkesinin, Mısırlıların nükleer santral hayalini gerçekleştirerek yeni bir tarih yazdığını ifade etti. “Proje, Rusya ile ikili iş birliği dosyasındaki bir başka başarıdır” diyen Sisi, projeyi ‘Moskova ile iş birliği ilişkilerinde yeni bir sayfa’ olarak nitelendirdi.
Ed-Daba Santrali, Mısır’daki ilk nükleer tesis sayılıyor ve Kahire’nin yaklaşık 300 kilometre kuzeybatısında, Akdeniz kıyısındaki Matruh vilayetinde yer alıyor.
Mısır, 2015 yılında Rus şirket Rosatom ile Akdeniz kıyısındaki ed-Dabaa şehrinde nükleer santral kurmak üzere anlaşma yapmıştı. Santralde, basınçlı su ile çalışan, toplam kapasitesi 4.800 megavat (her biri 1.200 megavat) olan, maliyeti 30 milyar dolara varan dört adet ‘+3’ nesil reaktör bulunuyor ve bunun yüzde 85’i, 25 milyar dolarlık Rusya kredisiyle finanse ediliyor. Anlaşma, Rusya’nın 10 yıl süreyle teknik destek, bakım ve eğitim hizmetleri sağlamasını kapsıyor.
Mısır Cumhurbaşkanı yaptığı açıklamada, dördüncü ünite döküm projesinin ülkesinin nükleer reaktör inşasının bir sonraki aşamasına başlamasına olanak sağladığını söyledi. Sisi ayrıca, “Dünyanın tanık olduğu küresel enerji arzındaki kriz, Kahire’nin elektrik enerjisi üretimine yönelik barışçıl nükleer programı yeniden canlandırmak için aldığı stratejik kararın neden önemli olduğunu teyit ediyor. Zira bu, güvenli, ucuz, uzun vadeli enerji tedarikinin sağlanmasına katkıda bulunuyor, Fosil yakıtlara bağımlılığı azaltıyor ve ülkeyi fiyat dalgalanmalarından kurtarıyor” dedi.
Sisi, “Ekonomik ve sosyal kalkınma planları için gerekli olan artan elektrik ihtiyacının karşılanması açısından, ülkesinin elektrik üretiminde kullandığı enerji karışımına nükleer enerjiyi de eklemek hayati önem taşıyor. Çevresel sürdürülebilirliği sağlamak ve iklim değişikliğiyle mücadele etmek için yeni ve yenilenebilir enerjiye olan bağımlılığın artmasına katkıda bulunuyor” şeklinde konuştu.
Mısır’da elektrik enerjisi sıkıntısı yaşanıyor. Bu durum, Mısır hükümetinin yükleri azaltma ve açıklanan tarifelere göre yerleşim yerlerinin elektriğini günde iki saate kadar kesme yönünde kararlar almasına neden oldu. Mısır Cumhurbaşkanı, “Bu olay (nükleer reaktörün dördüncü ünitesi için beton dökülmesi), her iki tarafın (Rusya ve Mısır) Mısır’ın ulusal projesi olan ed-Daba Nükleer Santrali’ni kurma yolunda ilerlemek için gösterdiği çabaların boyutunu yansıtıyor” dedi. “Proje, Mısır 2030 Vizyonu uyarınca ekonomik büyümenin temel itici gücü ve ekonomik ve sosyal kalkınmanın temel direklerinden biri olarak hayati rolüne olan inançla, ülkenin enerji sektörüne verdiği büyük önemi yansıtacak şekilde planlanan takvimden daha hızlı, zaman sınırlarını aşarak ve tüm zorlukları aşarak ilerliyor” diyen Mısır Cumhurbaşkanı, Rus mevkidaşına ve her iki ülkeden proje çalışanlarına teşekkür etti.
Nükleer santralin dördüncü ünitesine temel olacak beton tabliyenin dökülmesi işlemi, hazırlık aşamasının sonu ve projenin temel aşamasının başlangıcına geçiş niteliğinde.
Öte yandan Putin, ed-Daba Nükleer Santrali’nin Kahire ile Moskova arasındaki işbirliğinin doruk noktasını temsil ettiğini ve Mısır ekonomisinin gelişmesine ve modern endüstrilerin desteklenmesine katkıda bulunacağını vurguladı. Rusya Devlet Başkanı, dün video konferans üzerinden yaptığı açıklamada “Mısır ile ticaret alışverişinde büyük gelişme yaşanıyor. Enerji ve tarım alanlarında birçok projede ortaklık var” diyerek, Daba nükleer santralinin iki ülke arasındaki en önemli proje olduğuna ve enerji alanını geliştireceğine dikkat çekti.
Putin, Mısır’ın ülkesi için stratejik bir ortak olduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’ın Rus TASS haber ajansından aktardığı habere göre Rusya Devlet Başkanı, Mısırlı mevkidaşını önümüzdeki Ekim ayında Rusya’nın Kazan kentinde yapılması planlanan BRICS zirvesine katılmaya davet etti.
Geçtiğimiz günlerde Rus şirketi Rosatom, Kahire’de bir şube açacağını duyurdu. Şirketin Mısır’daki ofisinin bölge müdürü Murad Aslanov, “Şirket, yurt dışındaki projelerinin altyapısını güçlendirmek amacıyla büyük çaplı bir proje girişimi başlattı. Böylece Mısır’daki tüm dış ofisleri birleştirildi” açıklaması yaptı. Daba Nükleer Santrali, şirketin Afrika’daki en büyük projesi sayılıyor.
Kahire Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi Profesörü Dr. Nurhan eş-Şeyh, Sisi ve Putin’in ‘iki ülke arasındaki ortaklığı güçlendirmeye yönelik’ projenin dördüncü ayağını başlatacaklarını söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Dr. Şeyh, “Ed-Daba Santrali, Moskova ile Rusya arasında ‘Yüzyılın Ortaklığı’ adı verilen dev bir projedir” dedi. Profesör, “Mısır- Rusya ortaklığının çeşitli yönleri var. Daba projesi, onun omurgasıdır. Çünkü yüz yıl sürecek ve iki ülke arasındaki iş birliğinin bir asır boyunca devamını sağlayacaktır” ifadelerini kullandı. Dr. Nurhan eş-Şeyh, “Ukrayna’daki savaştan Gazze’deki savaşa kadar bölgesel ve uluslararası gelişmelere rağmen projenin önceden hazırlanan takvimlere ve gerekli teknik şartlara göre uygulanmaya devam etmesi, iki ülkenin projeyi uygulama ve iş birliği mekanizmalarını güçlendirme konusundaki kararlılığını teyit ediyor” ifadelerini kullandı.
Kaynak: Sarkul Avsat
