Çin-Yunanistan Kapsamlı Stratejik Ortaklığı
Çin-Yunanistan Kapsamlı Stratejik Ortaklığı
Yunanistan ile Çin arasındaki stratejik ortaklık 2005 yılında dönemin Çin devlet başkanı Hu Jintao’nun Yunanistan’a yaptığı ziyarette tesis edilmişti. Çin, o dönemde İtalya ve İspanya ile de stratejik ortaklıklar kurmuştu. Çin’in ana amacı Akdeniz havzasında önemli limanlar üzerinden bir ağ oluşturmak, böylece Afrika, Akdeniz ve Avrupa Çin’in ticari nüfuz sahası içine girecek.
Hong Kong krizi, Uygur sorunu, ABD ile yaşanan ticari savaş derken Kuşak ve Yol İnisiyatifinin hızını kaybettiği gibi kimi iddialar ve son olarak Çin iç politikasında Xi Jinping’e yönelik örtülü eleştiriler gölgesinde Ekim ayının son günlerinde Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi 4.plenyumu toplandı. Bu toplantı uzun süreden beri bekleniyordu. Daha önce toplanması beklenirken Çin Komünist Partisi tarafından gerekçe gösterilmeden toplantı Ekim ayına ertelenmişti. Bu toplantıda Xi Jinping ve öteki üst düzey yetkililer başta Hong Kong meselesi olmak üzere Kuşak ve Yol inisiyatifi, Uygur meselesi, ABD ile yaşanan süreç ve nihayetinde Çin ekonomisinin geleceği masaya yatırıldı.
Xİ JİNPİNG’İN YUNANİSTAN ZIYARETİ
10 Kasım günü Çin devlet başkanı Xi Jinping, üç gün sürecek Yunanistan ziyareti için Atina’ya geldi. Yunanistan, 11 yıl aradan sonra bir Çin devlet başkanını ağırlıyordu. Yakın geçmişte önceki devlet başkanları Hu Jintao ve Jiang Zemin’i ağırlayan Atina şimdi de Xi Jinping’i ağırladı. Son iki yıldan beri Yunanistan’ın Çin’e yönelik ilgisi gözden kaçmıyor. Bir önceki devlet başkanı Hu Jintao’unun 10 yıllık başkanlığı dönemde Türkiye’yi hiç ziyaret etmemiş olması, yine Xi Jinping’in göreve gelmesinden bu tarafa Türkiye’ye G-20 zirvesi için Antalya’ya gelmesinin dışında resmi olarak hiç ziyaret etmemesi düşünüldüğünde Çinli liderlerin Yunanistan’ı sıklıkla ziyaret etmesi Çin’in yeni bir jeopolitk eksen oluşturmaya çalıştığı izlenimi vermektedir.
Özellikle Kıbrıs meselesinde önceki devlet başkanı Hu Jintao’nun Güney Kıbrıs’ın tezlerine açıktan destek verdiği bilinmektedir. Devlet başkan yardımcısı olduğu dönemde Güney Kıbrıs’ı ziyaret etmiştir. Xi Jinping’in de son dönemde Güney Kıbrıslı Rum liderler ile yakın diyalog içinde olduğu bilinmektedir. Özellikle geçen Mayıs ayında Pekin’de düzenlenen Kuşak ve Yol İnisiyatifinin ikinci zirvesinde Güney Kıbrıs Rum kesimi ile Yunanistan’ın en üst düzeyde katılması, Kasım ayının ilk haftası Şanghay’da düzenlenen ikinci Uluslararası Çin Expo Fuarında da Yunanistan’ın şeref konuğu olarak iştirak etmesi ve Yunan başbakanının Xi Jinping ile samimi bir görüntü vermesi dikkat çekicidir. Yunan başbakanı Kyriakos Mitsotakis’in Xi Jinping’in ziyaretinden bir hafta önce Çin’i ziyaret etmesi, iki ülke liderlerinin birbirlerine karşı verdikleri sıcak ve samimi mesajlar aslında bu son ziyaretin de rengini belli etmiştir.
Türkiye’nin ısrarlı olduğu Orta Koridor, Çin tarafından ana güzergâh rotası olarak görülmüyor. Bunun yerine yedek bir hat olarak elde tutulması planlanıyor. Geçtiğimiz günlerde olduğu gibi ara ara birkaç tren seferleriyle bu hat canlı tutulmaya çalışılarak özellikle Türkiye’nin, Azerbaycan’ın ve Gürcistan’ın Kuşak ve Yol İnisiyatifinde tutulması amaçlanıyor.
ÇİN, YUNANİSTAN’A NEDEN ÖNEM VERİYOR?
Xi Jinpping’in Yunanistan ziyaretinin en önemli somut sonucu Yunanistan’ın Kuşak ve Yol İnisiyatifi kapsamında Avrupa’da ana lojistik merkezi olması üzerine karar birliğine varılması olmuştur. Özellikle Güney Kıbrıs Rum Kesimi ile birlikte ele alındığında Süveyş Kanalından geçen ticari gemilerin önce Kıbrıs adasına oradan da Yunanistan’ın Pire limanına gelmesi ve buradan da Avrupa’nın diğer kesimlerine karayolu ile taşımacılığın yapılacak olması Yunanistan’a Avrupa’da büyük bir jeopolitik avantaj kazandıracağı görülmektedir. Çin, sadece Pire limanına yatırım yapmamaktadır, Yunanistan ile bağlantılı olarak diğer ülkelerde otoyollar ve demiryollarına yatırımını artırmıştır. Bu bağlamda, örneğin Sırbistan gibi kara taşımacılığının geçiş ülkelerinde altyapı yatırımına hız vermiş durumdadır.
Bu ziyarette, ayrıca başta taşımacılık, tarım ürünleri, turizm, yatırım, suçu önleme ve kültür konularının üzerinde işbirliğini öngören 16 anlaşma imzalandı. İki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılmasına karar verildi, ek bir yatırımla Pire limanının genişletilmesi üzerinde anlaşıldı ve son olarak Yunanistan’ı daha fazla Çinli turistin ziyaret etmesi kararlaştırıldı. Bu karar sadece kağıt üzerinde kalmadı aynı zamanda Xi Jinping, Akropolis müzesini ziyaret ederek Çinli turistlere de üstü kapalı bir mesaj vermiş oldu.
Devamı M5 Dergisi Aralık 2019 Sayısında…
