TR-107’den BORA’ya Karadan Karaya Milli Topçu ve Füze Sistemleri

Türk Kara Kuvvetleri, tarihin en eski ordularından biri olma özelliğini taşıyor. Kuruluş tarihi, Metehan’ın Onlu sistemi kurma-sı ve bu sistemin günümüz ordularına kadar uzanması nedeniyle M.Ö. 209 olarak kabul ediliyor. Bu köklü ordu, geçmişten günümüze uzanan tarihsel misyonu çerçevesinde gelişen silah teknolojileri ile donatılmaya devam ediyor. Özellikle Türk sa-vunma sanayisindeki gelişmelerin gücüne güç kattığı Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın, hem yakın mesafede hem de derin-likteki hedeflere karşı taarruzunda, topçu roketleri ve füzeler önemli bir yer tutmakta. Türkiye bu konuda 90’lı yıllara kadar başta ABD olmak üzere yurtdışından hazır alım gerçekleştirirken, 90’lı yılların sonlarına doğru kendi roketlerini üretmek için düğmeye basmıştı. Halihazırda Türk Silahlı Kuvvetleri’ne yeni ürünler kazandırmaya yönelik çalışmalar devam etmekte. Bu dosyamızda sizlere milli topçu roketlerimizi, güdümlü topçu roketlerini ve füze sistemlerini ele alacağız.

TR-107

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyacı doğrultusunda ROKETSAN tarafından öz kaynakları ile geliştirme çalışmalarına 1995 yılında başlanan TR-107 roketi, yapılan uçuşlu testlerle doğrulanarak ve kalifiye edilerek, 1996 yılında TSK envanterine girdi. Roket, o tarihten gü-nümüze kadar terörle mücadele operasyonlarında yoğun olarak kullanıl-makta. T-107 ANADOLU ÇNRA Silah Sistemi’nden ateşlenen TR-107, 11 km menzili ile kendi sınıfı içinde en uzun menzilli roket olma özelliğine sahip.

Kısa gövde yapısı nedeniyle kanat-çığa ihtiyaç duymayan mühimmatın stabilizasyonu, döngü ile sağlanarak hedefe isabet hassasiyeti artırılmakta ve düşük bir dağılımla hedef üzerinde toplanması sağlanmakta. Az dumanlı kompozit katı yakıta sahip olan roket, bu sayede atış esnasında ÇNRA’nın konumunu gizlemeye yardımcı olmakta. TR-107’de, 14 metre etkili yarıçapı olan 8.4 kg’lık tahrip harp başlığı ve çarpma tipte tapa var. Ayrıca roketin çelik bilyeli harp başlıklı modeli de bulunmakta.

MKEK 107mm ROKETİ

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) tarafından geliştirilen 107 mm çapındaki bu roketler, tekli ve salvo kullanıma uygun. 19.3 kg toplam ağırlığa ve HE tipi harp başlığına sahip roketin, azami 8km menzili var.

TR-122

ROKETSAN 1994 yılında, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin T-122 Sakarya ÇNRA’larından atılacak 122 mm’lik uzun menzilli roket ihtiyacını karşılamak amacıyla kendi öz kaynaklarını kullanarak TR-122 roketi ile ilgili geliştir-me çalışmalarına başladı. Yapılan çok sayıda test sonucunda roket sistemi TSK tarafından beğenildi ve 1996 yılın-da seri üretime geçildi. TR-122 roketi, benzerlerine göre aerodinamik yapısı geliştirilmiş ve kompozit katı yakıtlı motor ile donatıldı. ROKETSAN tarafından geliştirilmiş ilk özgün ürün olan TR-122, ayrıca TSK envanterine girmiş ilk milli roket olma özelliğini de taşıyor.

Yaklaşık 66 kg ağırlığındaki roketin 18.4 kg tahrip harp başlığı bulunmakta. Roket’in fren halkalı asgari menzili 10, fren halkasız 21, azami menzili ise 40 km. 20 metre yarıçapında etkili tahrip harp başlığına sahip roketin, tapası ise çarpma tipte.

ROKETSAN TR-122 Roketi’nin harp başlığını ve tapasını yeniden tasarlayarak TRB-122 roketini üretti. Çelik Bilyeli harp başlığına sahip TRB-122, TR-122’den iki kat büyük yarı çaptaki bir alanda etkili olabiliyor

TRB-122

Tahrip harp başlıklı ve çarpma tapalı TR-122 roketinin alan hedefleri üze-rinde etkinliğini artırmak amacıyla roket motoru aynı kalmak üzere tapa ve harp başlığının yeniden tasarımını hedefleyen çalışmalara 1999 yılında başlandı. Bu doğrultuda, 5 bin 500 adet çelik bilyeli parçacığa sahip olacak şekilde tasarlanan harp başlığı ve yerden yukarıda aktive olan yaklaşmalı tipte tapa ile donatılan TRB-122, 2000 yılın-da TSK envanterine girdi.

Böylelikle TR-122 roketlerinde 20 metre olan harp başlığı etkili yarıçapı en az 40 metreye yükseltilerek hedef üzerinde daha geniş bir kaplama alanı sağlandı.

ROKETSAN’ın bu roketleri gelişmiş aerodinamik yapıları ve kompozit katı yakıtlı motorları sayesinde 122 mm’lik diğer roketlerden daha uzun menizllere çok daha doğru atışlar yapabilmek-te. Bu bilgi, Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı, Barış Pınarı ve Bahar Kalkanı harekatlarında defalarca kanıtlandı. Roketler, ROKETSAN’ın iç ve dış müşteriler için geliştirdiği farklı pek çok platformdan atılabilmekte.

MKEK 122MM ROKETİ

MKEK Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikası tarafından HE(High Explosive/Yüksek Patlayıcı) ve Çelik Bilyeli harp başlığı tiplerine sahip iki roket üretilmekte. 66 kg ağırlığındaki roketler, 18 kg harp başlığına sahip. Roketler azami 20 km menzile ulaşabilmekte.

TOROS 230/260

TÜBİTAK-SAGE tarafından 1990’lı yılların sonlarında geliştirilen 230 mm ve 260 mm çapında roketlerdir. Katı yakıtlı roket motoruna ve konvansiyonel harp başlılığına sahip roketlerden 230mm olanı azami 65 km, 260 mm olanı ise azami 110 km menzile sahip.

TÜBİTAK-SAGE’nin ürün bazlı ilk projesi olan roketler, TSK envanterine girmemiş olup, proje deneysel kaldı. Lakin TÜBİTAK-SAGE’nin günümüz-deki seviyeye gelmesinde önemli bir yer tuttu.

KASIRGA 300/302MM

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kolordu seviyesindeki topçu roketi ihtiyacını karşılamaya yönelik başlatılan 302 mm’lik ÇNRA Silah Sistemi Projesi, KASIRGA ismiyle Çin üretimi WS-1 topçu roketi sistemi üzerine geliştirildi ve roket 1999 yılında TSK envanterine girdi.525 kg toplam ağırlığa ve 150 kg ağırlığında çelik bilyeli harp başlığına sahip roket, asgari 40 km’ye, azami ise fren halkalı şekilde 80 km’ye, fren halkasız 100 km’ye ulaşmakta.

KASIRGA Roketi, yaklaşmalı tapası sayesinde hedef bölge üzerinde parça tesiriyle 70 metre yarıçapında bir alanda etkili olabilmekte. 4.7 metre boyundaki roket, azami 4.2 mach hıza ulaşabilmekte. 300 ve 302 mm çapındaki bu roketler özellik olarak neredeyse birebirken (302mm çok az daha ağır ve uzun menzilli) 302 mmlikler TSK tarafından 300 mmlikler yurt dışı müşteriler tarafından kullanılmakta.

TR-300/302E

Azerbaycan’ın talebi doğrultusunda geliştirilmesine 2011 yılında başlanan TR-300E Topçu Roketi’nin doğrulama ve kali-fikasyon çalışmalarının tamamlanmasıyla 2014 yılında seri üretimine geçildi. 150 kg çelik bilyeli veya parçacık etkili harp başlığına sahip roketin, toplamda 590 kg ağırlığı bulunmakta. Roket, asgari 40 azami 100 km menzile ulaşabilmekte

TRGK-300 GÜDÜM KİTİ

ROKETSAN üretimi 300 mm topçu roketlerine daha hassas vuruş kabiliyeti kazandırmak amacıyla yine ROKET-SAN tarafından üretilen bir güdüm kiti. GPS + Glonass güdümüne sahip kit ile beraber atılan roket, 40-90 km arası hedefler üzerinde 50 metre altı cep değerine ulaşmakta. Kitli roket, aynı kitsiz de olduğu gibi gece gündüz, hava koşulu fark etmeksizin 7/24 kullanılabilmekte. Daha önce ROKETSAN’ın 300mm roketlerini alan ülkeler kit ihracatında ana hedef olarak belirlendi.

TRG-300 KAPLAN

Proje, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde uzun süredir bulunan 300 mmlik Kasırga topçu roketlerine has-sas vuruş kabiliyeti kazandırmak amacıyla 2010 yılının sonunda başlanmış ve yaklaşık 6 yıl süren geliştirme ve kalifikasyon süreçlerinin tamamlanmasıyla ilk sistem 18 Kasım 2016 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edildi. Haziran 2017’de ise Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ilk seri üretim teslimatı gerçekleştirildi. Kasırga roketlerine güdüm eklemesi amacıyla çıkılan yolda yepyeni bir füze elde edildi. Kaplan Füzesi, yaklaşma ve çarpma fonksiyonlarına sahip tapa, Küresel Konumlama Sistemi Destekli Ataletsel Seyrüsefer Ünitesi ile Elektromekanik Kontrol Sistemi’ne sahip güdüm kontrol bölümü, yüksek infilaklı çelik bilyeli harp başlığı, katı yakıtlı roket motoru ve serbest dönüşlü katlanır kuyruklardan oluşmaktadır. Kuyruk bölümündeki denge kontrol kanatçıkları katlanabilir olduğundan füze normal Kasırga podlarından daha küçük bir pod ile atılmakta. Füzenin ağırlığı 585 kg olup 105 kg harp başlığı taşıyabilmekte. Füze 105 kg’lık harp başlığı ile 70 metre yarı çapta etkili olabilmekte. GPS + GLONASS destekli INS ile güdümlendirilen füzenin, 10 metre altı cep değeri bulunmakta. Bu sayede 40 km’den 120 km’ye kadar hassas atışlar yapılabilmekte. TRG-300 KAPLAN’ın block-2 versiyonu da üretildi. 20-90 km arası menzilde etkili olan bu versiyon, 670 gh ağırlığında olup 190 kg harp başlığı taşımaktadır. Deniz Kuvvetleri TRG-300’e de ilgi göstermekte.

TRG-122

TR-122 roketinin güdümlü ve podlu yapıya kavuşturulmasıyla üretilen güdümlü bir roket olan TRG-122’nin geliştirme çalışmalarına ROKETSAN öz kaynakları ile Haziran 2015’te başladı. Çok kısa sürede ön tasarımı tamamlanan güdümlü roketin, Nisan 2016’da yapılan ilk uçuşlu testleri ile hassas he-def vuruş performansı doğrulandı. Bu atışlarda ilk kez dönü kararlı bir uçuş sırasında güdüm yapıldı. 18.4 kilogramı çelik bilyeli harp başlığı olmak üzere toplam 72 kg ağırlığındaki güdümlü roket, 35km azami menzile sahip. Gps + GLONASS ile güdümlendirilen güdümlü roketin, 15 metre altında cep değeri bulunmakta. Terörle mücadele dışında radar, hava savunma sistemleri, hava-deniz üsleri, komuta-kontrol merkezleri güdümlü roketin atılacağı temel hedeflerden.

TRG-122 füzelerinin kullanımı ile ya-kın muharebe alanında en az mühim-matla ve en kısa sürede görevin yerine getirilmesi sağlanıyor. Podlu yapısı, az personel ile kısa sürede yeniden yükleme, fazla bakım gerektirmeme, roketlerin raf ömrü boyunca nem, korozyon, şok ve titreşime karşı korunması gibi avantajlar sağlamakta. Kara Kuvvetleri dışında Deniz Kuvvetleri de sistemle ilgilendi ve en son DENİZKURDU-2019 tatbikatında olmak üzere TCG Bayrak-tar LST’den oldukça başarılı atışlar yapıldı.

TRLG-230

İlk kez 30 Ağustos 2020 tarihinde duyurulan TRLG-230 Füzesi, ROKETSAN tarafından geliştirildi. TRG-230 füzesi-ne Lazer Arayıcı Başlık eklenmesiyle ortaya çıkan füzenin, Nisan 2020’de başlanan geliştirme çalışmaları çok kısa sürede tamamlanarak ilk test atışı başarıyla yapıldı. Test kapsamın-da TRLG-230 füzesi, BAYRAKTAR TB2 İnsansız Hava Aracı’nın lazer işaretlemesini yaptığı hedefi başarıyla vurdu.

Karakteristik özellikleri TRG-230 ile aynı olan füze, GPS+GLONASS destek-li INS güdüme ek Lazer Arayıcı Başlığa sahip olmasıyla ayrışmakta. Lazer Arayıcı Başlık sayesinde TRLG-230 füzesiyle sadece sabit hedefler değil hareketli hedeflerde vurulabilecek. Füze sayesinde fırsat hedeflerine taarruz süresi oldukça kısalacak ve GPS karıştırmaları olsa dahi hedefler hassas bir şekilde imha edilecek. TRLG-230, Türkiye’nin ilk karadan karaya atılan lazer güdümlü topçu füzesi. Füze’ye hem Kara hem de Deniz Kuvvetleri çok ciddi şekilde ilgi gösteriyor.

YILDIRIM

1998’de Çin ile ortak başlatılan proje ile Türkiye’nin o dönemki en uzun menzilli karadan karaya füze sistemi olan YILDIRIM füzesi üretildi. İlk YILDIRIM füzeleri 2001 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edildi. 600 mm çapındaki füze, 2.1 ton ağır-lığa ve 6.75 metre uzunluğa sahip. 470kg’lık parçacık etkili ve tahrik harp başlıkları taşıyabilen füzenin azami 150 km menzili bulunmakta. 6×6 Taktik Tekerlekli Araç üzerine konuşlanan YILDIRIM, Çarpma Yedeklemeli bir tapaya sahiptir.

TRG-230

ROKETSAN’ın kendi öz kaynaklarıyla geliştirdiği 230 mm çapında ve 210 kg ağırlığındaki TRG-230 Füzesi, asgari 20 azami 70 km menzile sahip. 45 kilogramlık çelik bilyeli harp başlığı ile 50 metre yarı çapta etkili olan füze, GPS + GLONASS destekli INS ile güdümlendirilmekte. Bu güdüm sistemi sayesinde füze 10 metre altı cep değerine ulaşmaktadır. Terörle mücadele harekatları dışında, radar, hava savunma sistemleri, hava-deniz üsleri ,komuta-kontrol sistemleri füzenin atıla-cağı temel hedeflerden. Füzeye, Kara Kuvvetleriyle birlikte Deniz Kuvvetleri de ilgi göstermekte.

BORA

Geliştirme çalışmalarına Kasım 2009 tarihinde başlanan BORA, halıhazırda Türkiye’nin en uzun menzilli karadan karaya füze sistemi olma özelliğinde. ROKETSAN ile CPMIEC iş birliği ile üretilen BORA, TSK envanterine 2014 yılında girdi. 610 mm çapındaki BORA, 470 kilogramı harp başlığı olmak üze-re toplam 2.5 ton ağırlığında. KKS+G-LONASS Destekli ANS ile güdümlendirilen BORA, 10 metre altı cep değerine ulaşmakta. Ulaştığı bu cep değeri sebebiyle BORA’nın hedeflerine hava savunma sistemleri ve radarlarda eklenmiştir.

BORA, fırlatma aracında bulunan Kompozit ve Alüminyum malzemelerin kullanıldığı yalıtımlı podların içinde taşınmakta. Füze, asgari 80, azami 280+ km menzile kadar olan hedefle-re angaje olabilmekte. Kompozit katı yakıta sahip olan füze, Çarpma ve Yak-laşmalı tapa kullanmakta. Füze, MZKT firması tarafından üretilen 8×8 VOLAT Taktik Tekerlekli Araç üzerinde taşın-makta.

DEĞERLENDİRME

Halihazırda TRG-300 ve BORA füzeleriyle, Hava Kuvvetleri dışında Kara Kuvvetleri’nin de 300 km menzile kadar olan he-deflere hassas vuruş kapasitesi kazanması, Türk Ordusu’nun caydırıcılığı açısından oldukça kritik. Bu sistemler ile terör hedefleri dışında düşman hava-kara-deniz üsleri, hava savunma sistemleri, kritik tesisleri vurulabilir, ki hem karadan hem de havadan gelecek boğucu bir bombardıman düşmanı felç edecektir.

Ayrıca Deniz Kuvvetleri’nin Amfibi Gemilerinde güdümlü roket ve füzeleri denemesi ve yakın vadede bunları kullanıma alacak olmasıyla, amfibi harekat kabiliyeti ciddi oranda artacaktır. Ayrıca karadaki radar ve hava savunma sistemleri gibi kritik hedeflere de bu füzeler sayesinde denizden angaje olabilecek.