Nadir Toprak Elementleri Üzerinde Stratejik Savaş
Nadir toprak elementleri yer kabuğunda bulunan ve birçok modern teknoloji için yaşamsal önemde olan bir dizi kimyevi elementtir. Uzay ve savunmadan sağlık hizmetlerine, temiz enerjiden elektroniğe, nakliye ve taşıtlardan kimyasallara kadar petrol arıtma ve imalatı da kapsayacak şekilde birçok endüstri için dünya çapında kritik öneme sahiptir. Bu yüzden bu yüzyılın en önemli millî güvenlik meselelerinden birisidir. Bu elementlerin kullanım verimliliklerinin, üretim ve geri dönüşüm teknolojilerinin geliştirilmesi stratejik bir önceliktir.
Nadir toprak elementleri (NTE) yer kabuğunda bulunan ve birçok modern teknoloji için yaşamsal önemde olan bir dizi kimyevi elementtir. NTE aslında doğada pek ender rastlanan elementler değillerdir. Bu elementlere “nadir” denmesinin nedeni, nadir olarak görülen minareler içinde oksit bileşenleri olarak 18’nci ve 19’uncu yüzyıllarda tespit edilmiş olmalarıdır. Doğada benzer olaya sık rastlanmadığından dolayı bu şekilde tanımlanmışlardır. Yoksa yerkabuğunda çoğu elementten daha fazla bulunmaktadırlar. Söz konusu elementler; elektrikli, hidrojenli ve hibrid araçlar, bilişim, iletişim, internet ve ağlar, kameralar, hassas güdümlü füzeler, endüstriyel mıknatıslar, rüzgâr tribünleri, güneş panelleri, güvenlik sistemleri vb. teknolojileri kapsayacak şekilde çok geniş bir yelpazede kullanılmaktadırlar.
Endüstrinin vitaminleri veya teknolojinin tohumu adı da verilen bu elementler, kendilerine özgü manyetik, ışıma ve elektrokimyasal özellikleri nedeni ile birçok teknolojinin daha az ağırlık, düşük salınım ve düşük enerji tüketimi ile çalışmasını sağlamaktadırlar. Nadir toprak elementleri ayrıca bu teknolojilere daha yüksek verim ve performans, minyatürleşme, hız, dayanıklılık ve ısıl kararlılık vermekteler. Nadir toprak elementlerinin az miktarda kullanımı, ürünün kalitesini önemli ölçüde artırmaktadır. İleri teknoloji ürünlerinde de kullanım miktarı az olmaktadır ancak birim performansa etkisi kritik düzeydedir. Tüm bu özellikleri nedeniyle onları “sihirli” sıfatı ile tanımlayanlar mübalağaya kaçmamış sayılırlar. Örneğin bir cep telefonunda sekiz adet nadir toprak elementi kullanılmaktadır. Renkli ekranlarda, mikrofonlarda, cep telefonu devreleri ile ünitelerinin küçük ve fonksiyonel olmasında oldukça önemlidirler.
Nadir toprak elementleri, uzay ve savunmadan sağlık hizmetlerine, temiz enerjiden elektroniğe, nakliye ve taşıtlardan kimyasallara kadar petrol arıtma ve imalatı da kapsayacak şekilde birçok endüstri için dünya çapında kritik öneme sahiptir. Bahse konu elementlerin dünya ticaretindeki yerinin, ülkelerin yüksek teknolojik ürünler üretebilme kapasitelerine göre biçimleneceği ve bunun sonucu olarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için öneminin günbegün artacağı açıktır. Dünyanın dört bir yanındaki nadir toprak elementleri rezervlerini korumaya yönelik mücadele de hiç de şaşırtıcı olmayacak şekilde, başlamış bulunmaktadır.
Devamı M5 Dergisi Şubat 2019 Sayısında…