Havacılıkta Uçuş Ekibi ve Kaynak Yönetimi

Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi eğitimiyle, kazalar azaltılmaya, uçuşların emniyetle yapılması için kaynak kullanımının etkin bir şekilde olmasına çalışılmaktadır. Eğitimin amacı özellikle zor şartlar altında insan performans limitlerinin ve hatayla mücadelede mürettebat koordinasyonunun öneminin, uçuş ekibi tarafından anlaşılmasını sağlamaktır.

Havacılıkta insan faktörü, uçuş emniyetini en fazla etkileyen unsurdur. Uçuş emniyetini arttırmak için özellikle uçuş ekipleri çok iyi eğitilmeli ve yönetilmelidir.

UÇUŞ EKİBİ VE KAYNAK YÖNETİMİ
(CRM – CREW RESORCE MANAGEMENT)

Uçuş görevinin emniyetle yapılabilmesi için insan kaynakları, donanım ve enformasyondan oluşan mevcut kaynakların etkin kullanımıdır. Teknolojik gelişmeler hızla havacılıkta yerini alsa da yapılan istatistikler uçak kazalarının hala yüzde 75’inin mevcut kaynakları etkin kullanamamak gibi insan faktörüyle ilgili sebeplerden meydana geldiğini göstermektedir. Tüm Dünya Hava Yollarında Külli Hasarla Sonuçlanan Kazalar tabloda görüldüğü gibidir.

Pilot hatalarının temelinde yaklaşma ve alçalma kartların yanlış yorumlanması, bir kleransı yanlış anlamak, bir uçuş aletini yetersiz kullanmak, var olan kaynaklardan yararlanamamak ve mürettebat koordinasyon eksikliği yatar. Bu tür insan kaynaklı kazalar, havacılık endüstrisinde uçuş mürettebatına uçuş ekibi kaynak yönetimi eğitiminin uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir.

Genel anlamıyla uçuş ekibi kaynak yönetimi;

Mürettebat performansını ve koordinasyonunu geliştiren kapsamlı bir sistemdir.

Tüm mürettebatı ve ilgili personeli içeren bir süreçtir

Uçuş ekibinin tavır ve hareketlerinin uçuş emniyetine olan etkilerinin incelenmesidir.

Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi eğitiminin amacı; özellikle zor şartlar altında insan performans limitlerinin ve hatayla mücadelede mürettebat koordinasyonunun öneminin uçuş ekibi tarafından anlaşılmasını sağlamaktır.

Birleşik Havacılık Otoritesi (JAA) kurallarına göre tüm mürettebatın, belirli bir Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi eğitiminden geçmesi gerekmektedir. “Multi-crew co-operation” (MCC) konusu altında işlenen Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi eğitiminin JAR’a göre uygulaması 25 saatlik teorik bilgi eğitimini ve 20 saatlik uçuş eğitimini kapsamaktadır. JAR-FCL-1’den alınan temel MCC Multi-crew co-operation eğitim programı aşağıdaki hususları kapsamaktadır:

Etkileşim: Yazılım, donanım, insan ve çevrenin pratikteki uyuşmazlıklarına örnekler incelenir.

Liderlik / Lideri takip: Yönetim ve kontrol becerileri, Kendine güven, Sorunlar, Kültürel etkiler, 1. ve 2. pilot rolleri, Yeterlilik, Takım sorumluluğu konuları mevcuttur.

Kişilik, Tavır ve Motivasyon: Dinleme, Anlaşmazlıkların çözümü, Arabuluculuk, Uçuş öncesi analizi ve planlama, uçuş esnasında inceleme ve uçuş sonu analizi, Takım kuruculuk konuları işlenir

Uçuşta, Etkili ve Anlaşılır Muhabere: Dinleme, Talimatların tekrarı, Standart frezyoloji, Kendine güven, Muhabereye iştirak konuları mevcuttur.

Mürettebat Koordinasyon Usulleri: Uçuş tekniği ve kokpit usulleri, Standart frezyoloji, Disiplin konuları mevcuttur.

Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi konseptinin uygulanması; ekip çalışmasının etkinliğinin, bireylerin çalışmalarının toplam etkinliğinden büyük olduğunu göstermiştir. 1 + 1 = 3

Çalışmalar, teknik yeterlilik ve mürettebat koordinasyonunun birleştirilmesiyle başarılı bir uçuş için en iyi şartların sağlandığını kanıtlamıştır.

1. UÇUŞ EKİBİ KAYNAK YÖNETİMİ’NİN TARİHİ VE LOFT (Line Orientated Flight Training)

Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi’nin ABD’deki geçmişi, 1979 yılında NASA’nın sponsorluğunda yapılan seminerlere dayanır. “Uçuş Kabininde Kaynakların Kullanımı” olarak adlandırılan bu çalışma, hava taşımacılığındaki kazalar hakkında NASA’nın yapmış olduğu bir araştırmadır. Bu araştırma, kazaların çoğunluğunda görülen insan hatalarının, mürettebat iletişimi, karar verme ve liderlik eksikliklerinden meydana geldiğini ifade etmiştir. Seminerlere katılan bir çok hava taşımacılık şirketi, uçuşta takım çalışmasını geliştirmek maksatlı yeni eğitim programları oluşturma kararı almışlardır. O tarihten itibaren Uçuş Ekibi Kaynak Yönetimi eğitim programları, başta ABD olmak üzere bütün dünyada hızla yayılmıştır.

Devamı M5 Dergisi Mart 2019 Sayısında…