NASA: “Yıldız doğuran bir kara delik keşfettik”
Yeni çalışma, kara deliklerin her zaman anıldıkları gibi yaman ve yıkıcı şeyler olmayabileceğini gösterdi. Aksine yıldızları sadece yemedikleri, onları doğurduklarını da ortaya çıktı.
NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu, 30 milyon ışık yılı uzaklıktaki Henize 2-10 olarak bilinen galakside böyle bir kara delik tespit etti.
Yeni araştırma, kara deliklerin sandığımızdan daha üretken olabileceğini önerdiği gibi süper kütleli kara deliklerin en başta nereden geldiğini anlamamızı da sağlayabilir.
2011’de bu galaksideki bir kara deliğin ilk kanıtını yayımlayan araştırmacı Amy Reines, yeni makalede yayımlanan araştırmanın da başındaki bilim insanıydı.
Reines, “En başından beri Henize 2-10’da sıradışı ve özel bir şeyler olduğunu biliyordum ve şimdi Hubble, kara delikle bundan 230 ışık yılı uzaklıkta yer alan komşu yıldız oluşum bölgesi arasındaki bağlantının çok net bir resmini sağladı” dedi.
Bulguları açıklayan “Cüce Galaksi Henize 2-10’da Kara deliğin Tetiklediği Yıldız Oluşumu” başlıklı makale 19 Ocak’da Nature adlı bilimsel dergide yayımlanmıştı.
Daha büyük galaksilerde kara deliğe doğru çekilen maddeler, kara deliğin manyetik alanları tarafından parçalanır. Bu da neredeyse ışık hızıyla hareket eden plazma patlamalarına neden olur. Bu akıma yakalanan herhangi bir gaz bulutu, yıldızları yaratamayacak kadar çok ısınabilir.
Fakat cüce galaksi Henize 2-10’daki kara delik daha küçük ve bu kara delikten dışarı çıkan maddeler daha yumuşak biçimde hareket eder. Bu, gazın yıldızların oluşumunu engelleyecek şekilde değil, bunu sağlamaya uygun biçimde sıkıştırıldığı anlamına gelir.
Reines ile birlikte çalışan doktora öğrencisi ve yeni çalışmanın başyazarı Zachary Schutte, “Yalnızca 30 milyon ışık yılı mesafedeki Henize 2-10, Hubble’ın kara delikteki dışarı akışların hem görüntülerini hem de spektroskopik kanıtlarını çok net yakalayabileceği kadar yakın. Buna ek olarak bir sürpriz de bu dışarı akışın yıldız oluşumunu engellemektense yeni yıldızların doğuşunu tetiklemesiydi” dedi.
Hubble’ın kullanıldığı yeni kara delik çalışması, bu tür süper kütleli kara deliklerin nasıl oluştuğuna dair yeni ayrıntılar da sağlayabilir. Bu kara delik küçük kaldığı için şimdi daha büyük hale gelen diğer kara deliklerin daha genç evrelerindeyken neye benzediğine, nasıl oluştuğuna ve nasıl büyüdüğüne açıklık getirebilir.
Reines yaptığı açıklamada, “İlk kara deliklerin çağı inceleyebileceğimiz bir şey değildi, bu yüzden nereden geldikleri sorusu en önemli sorulardan biri haline gelmişti. Aksi takdirde zaman ve uzayda kaybolmuş kara deliklerin oluşum senaryosuna dair hatıraların bazıları cüce galaksilerde muhafaza edilmiş olabilir” dedi.
Kaynak: Independent
