ABD’li şirketler Norveç’e drone tedarik etmek için yarışta
Norveç, uzun menzilli insansız hava araçlarıyla (İHA) deniz gözetleme kapasitesini artırmayı planlıyor. Bu kapsamda, ABD merkezli Northrop Grumman ve General Atomics şirketleri Norveç’e insansız hava aracı tedarik etmek için yarışıyor.
Andøya Üssü ve stratejik konum
1957 yılında operasyonel hale gelen Andøya Hava Üssü, uzun yıllar boyunca Norveç Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne (Luftforsvaret) bağlı deniz devriye uçaklarına ev sahipliği yaptı. Norveç’in kuzeyinde, Vesterålen takımadalarında bulunan üs, özellikle Sovyetler Birliği’nin Murmansk’taki Kuzey Filosu’nu izlemek için stratejik bir öneme sahipti.
Ancak 2016 yılında, Norveç Parlamentosu üsse dair kritik bir karar aldı. Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinin ardından artan gerilimlere rağmen, yeni P-8A Poseidon deniz devriye uçaklarının Andøya yerine Evenes üssüne konuşlandırılmasına karar verildi. Ancak, Ukrayna’daki savaşın başlamasıyla bu karar yeniden değerlendirildi ve 2025-2036 yıllarını kapsayan savunma planı kapsamında Andøya Üssü’ne uzun menzilli sensörlerle donatılmış insansız hava araçlarının konuşlandırılması gündeme geldi.
Norveç, ABD’ye yöneldi
Avrupa’nın geliştirdiği MALE (Orta İrtifa Uzun Dayanıklılık) tipi EuroMALE drone sistemi potansiyel olarak Norveç’in ihtiyacını karşılayabilirdi. Ancak henüz geliştirme sürecinde olması nedeniyle Norveç Savunma Bakanlığı alternatif olarak ABD’ye yöneldi.
Norveç Savunma Bakan Yardımcısı Anne Marie Aanerud, Kasım 2023’te Breaking Defense’e verdiği demeçte, “Devam eden çalışmalar kapsamında, ilgili drone sistemleri hakkında ABD yetkililerinden ek bilgi talep ettik” ifadelerini kullandı.
Northrop Grumman ve General Atomics yarışta
Savunma sanayii yayın organı Janes’e göre, Norveç’in bilgi talebine iki büyük ABD’li şirket yanıt verdi:
Northrop Grumman: MQ-4C Triton
General Atomics: MQ-9B SeaGuardian
Bu iki model arasında, MQ-4C Triton’un avantajlı olduğu belirtiliyor. ABD Donanması ve Avustralya Kraliyet Donanması tarafından kullanılan Triton, P-8A Poseidon uçaklarıyla entegre çalışabiliyor. 50 bin feet’in üzerine çıkabilen ve 24 saat havada kalabilen bu sistem, deniz devriyesinden elektromanyetik istihbarata kadar geniş bir görev yelpazesine sahip. Ancak birim fiyatı 600 milyon doları aşan Triton, yüksek maliyetiyle dikkat çekiyor.
General Atomics’in MQ-9B SeaGuardian modeli ise 40 saatlik uçuş süresi ve su altındaki denizaltıları tespit etme yeteneğiyle öne çıkıyor. Ayrıca, bu modelin Arktik bölgesinde çalışmasını sağlayacak yeni bir iletişim sistemi geliştirildi. Mart 2024’te General Atomics, “PLEO” (Düşük Yörüngeli Yaygın Uydu Ağı) adı verilen bir sistemle, drone’ların kuzey enlemlerinde de etkin şekilde çalışabileceğini duyurdu.
Norveç’in seçimi merak konusu
Norveç’in hangi modeli seçeceği henüz netleşmiş değil. Ancak Mayıs 2024’te Danimarka ile uzun menzilli drone sistemleri konusunda iş birliği anlaşması imzalayan Oslo yönetimi, kararını kısa süre içinde açıklayabilir. Bununla birlikte, Kopenhag ile Washington arasındaki Grönland’a dair gerilimler göz önüne alındığında, Danimarka’nın ABD yapımı drone’ları tercih edip etmeyeceği de belirsizliğini koruyor.
Kaynak: M5
