Brexit Sonrası Birleşik Krallık Dağılıyor mu?: “İskoçya, Galler, Kuzey İrlanda Bağımsızlık İstiyor”
Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması ile birlikte İskoçya, Kuzey İrlanda ve Galler’deki ayrılıkçıların sayısı arttı. Halk, ayrılıkçılar ve birlik yanlıları olmak üzere ikiye ayrılmış durumda. Peki, Britanya’da Brexit öncesi ve Brexit sonrası neler yaşandı? Bu üç ülke Birleşik Krallık’tan ayrılabilir mi?
İngiltere’de, Brexit süreci içerisinde yaşanan kriz sebebiyle iki başbakan istifa ederken, parlamento defalarca kez askıya alındı. Bu süreçte toplumda bölünmeler yaşanırken, AB ile ilişkilerde çıkmaz bir yola girildi. İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması ile birlikte, bazı bölgelerde ayrılıkçı duygular önemli derece güçlendi.
2014 yılında İskoçya’da bağımsızlık referandumu düzenlendi. Bu durum İngilizler tarafından endişe ile takip edildi. Referandum sonucunda birlik yanlıları ayrılıkçılardan yüzde 10 daha fazla oy verdi. İngiltere sürekli olarak bu olayı gündeme getirerek, İskoçya üzerindeki baskısını artırdı.
İskoçya’da yapılan 2014 referandumunun ardından, bağımsızlık taraftarları da dahil olmak üzere İskoçya nüfusunun büyük bir bölümü yeniden bir referandum yapılmasına karşı çıktı. Brexit süreci ile birlikte, İskoçya’da referandumu tekrarlama fikrini destekleyenlerin sayısı artış gösterdi. Yapılan araştırmalarda İskoçya’nın yüzde 45’i referandumun tekrarlanmasını isterken, yüzde 44’ü ise referandum aleyhinde oy verdi. Ayrıca bazı araştırmalarda, ülkedeki bağımsızlık karşıtlarının, birlik yanlılarından yüzde 2 oranında daha fazla olduğu ortaya çıktı.
İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma sürecinde İskoçya Başbakanı Nicoa Sturgeon tarafından, ülkede yeni bir bağımsızlık referandumu takrar gündeme getirildi. Bir bağımsızlık taraftarı olan İskoçya Başbakanı, mevcut krizlerden dolayı İskoçya’nın kendi geleceğini garanti altına almasının önemini vurguladı. Ayrıca Başbakan, İngiltere hükümetinin aldığı kararların, İskoçya halkının çıkarlarına ve demokratik isteklerine ters düştüğünü belirtti.
Brexit sonrası ülkedeki bağımsızlık yanlılarının sayısında artış gözlenmesi ve ayrılıkçılar tarafından yapılan protestolar, ilerideki dönem için İngiltere’nin endişelerinin artmasına sebep odu.
İskoçya’da ayrılıkçıların sayısı birlik yanlıların sayısını geçerken, Galler’de ise durum farklılık gösterdi. Yapılan araştırmalarda, Galler halkının yüzde 67’sinin bölgenin Birleşik Krallık içerisinde kalmasını istediği görüldü. Buna karşı yüzde 17’lik bir kesimin ise bölgenin Birleşik Krallık’tan ayrılmasını istediği gözlemlendi. Ancak Brexit ile birlikte Galler’deki bağımsızlık yanlılarının sayısının artmaya başladı. Özellikle Kuzey Galler bölge meclisi milletvekilleri Galler’in bağımsızlığına büyük ölçüde destek verdi. Aynı bölgede bazı belediyeler, İngiltere’den ayrılmaya desteklerini açıkladı. Bazı bölgelerde ise ayrılıkçı Gallerliler, bağımsızlık yürüyüşleri düzenledi.
Bazı siyaset uzmanları tarafından, Gallerli ayrılıkçıların bağımsızlık konusunda pek fazla umuda sahip olmadıkları dile getirildi. Bağımsızlık konusunun İskoçya’daki gibi uygulamaya geçmesi halinde, Galler halkının İngiltere’nin sert müdahalesi ile karşı karşıya kalacağına inandığı savunuldu.
EN BÜYÜK SORUN KUZEY İRLANDA
İngiltere’yi en çok uğraştıran konu, Kuzey İrlanda’daki bağımsızlık yanlılarının artan sayısı oldu. 2016 yılında Brexit aleyhinde oy veren Kuzey İrlanda, İrlanda ile sınırın ve vize rejiminin geri dönmesinden büyük rahatsızlık duydu. Bu konu Brexit sürecinde Londra ile Brüksel arasındaki görüşmelerde en önemli engellerden biri oldu.
Kuzey İrlanda’da yapılan bazı araştırmalarda İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkması sonrasında yüzde 51’lik bir kesimin bağımsızlık yanlısı olduğu görüldü. İç savaşı yaşamayan gençler arasında ise bu oranın yüzde 60’lara çıktığı gözlemlendi. Bu durum birtakım uzmanlar tarafından, ilerideki dönemde ayrılıkçıların sayısının artacağı şeklinde yorumlandı.
Kuzey İrlanda’daki bazı siyasetçiler, Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılması halinde derhal bir referandum yapılması yönünde görüş belirtmişti. Ancak bu durum Londra’nın tepkileri ve ciddi baskısı nedeniyle gerçekleşmedi.
BREXİT SONRASINDA AYRILIKÇILARIN SAYISI ARTTI
Birleşik Krallık’ın geçtiğimiz sene Avrupa Birliği’nden ayrılması ile birlikte Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’da ayrılıkçıların sayısının arttığı görüldü. Yapılan birtakım araştırmalar, bu bölgelerdeki siyasetçilerin ve halkın bazı kesimlerinin, bağımsızlık referandumu yapılması yönünde taleplerinin arttığını ortaya koydu. Özellikle Kuzey İrlanda başta olmak üzere, Galler ve İskoçya’da ayrılıkçıların bağımsızlık yürüyüşleri ve İngiltere’yi protesto gösterileri devam ediyor.
Geçtiğimiz aylarda Kuzey İrlanda’da birlik yanlıları ile ayrılıkçılar arasında çatışmalar yaşandı. Başkent Belfast’ta ayrılıkçı Sinn Fein partisi üyeleri ve yetkililerinin koronavirüs yasaklarını ihlal etmesi birlik yanlıları tarafından tepki ile karşılandı. Bölgedeki çatışmalar bir müddet sürerken, bazı otobüslerin ateşe verildiği görüldü. Çok sayıda polisin atılan taşlar sonucu yaralandığı gözlemlenirken, Başbakan Boris Johnson yaşananlarla ilgili endişelerini dile getirdi.
Yaşanan olayların bir diğer sebebinin ise Brexit anlaşması gereği Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık’ın geri kalanı arasında ticarete sınırlama getiren yeni düzenleme olduğu belirtildi. Boris Johnson tarafları diyalog kurmaya davet ederken, farklılıkları çözmenin yolunun şiddet olmadığını dile getirdi.
Kuzey İrlanda’daki gibi Galler ve İskoçya gibi ülkelerde de bağımsızlık yürüyüşleri düzenlenirken, birlik yanlıları ile ayrılıkçılar sürekli karşı karşıya geliyor. Yakın bir zamanda herhangi bir referandum ya da ayrılık beklenmezken; söz konusu talepler ve yaşanan olaylar, İngiltere’yi uzun süre boyunca uğraştıracak gibi görünüyor.
