“HAVELSAN’a görev verilirse en iyisini yapar”

HAVELSAN Genel Müdürlüğü’ne atanan Dr. Mehmet Akif Nacar, savunma sektöründe görev yapan basın mensupları ile gerçekleştirdiği tanışma sohbetinde, HAVELSAN’ın sektördeki önemi ve hedefleri ile ilgili çarpıcı bilgiler aktardı. Nacar, M5’ın sorusuna S-400 hava savunma sisteminin entegrasyonu ve Amerikan sistemlerinden bağımsızlaştırılma sürecinde yer almadıklarını, ancak bu konuda HAVELSAN’a görev verilmesi durumunda en iyisini yapacaklarını dile getirdi.

HAVELSAN Genel Müdürlüğüne atanan Dr. Mehmet Akif Nacar, savunma sektöründe görev yapan basın mensupları ile tanışma toplantısı gerçekleştirdi. HAVELSAN Merkez Yerleşkesinde düzenlenen toplantıda, gündeme ve HAVELSAN’ın savunma sanayiine yönelik çalışmalarına yönelik değerlendirmeler yapan Dr. Nacar, önemli açıklamalarda bulundu. Kamuoyunun sektörle ilgili merak ettikleriyle ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Nacar, HAVELSAN’ın çok öne çıkmamasına rağmen çok sayıda projenin merkezinde yer almasına dikkat çekti. Yeni Genel Müdür, Dünyanın en prestijli savunma sanayi listesi olarak kabul edilen “Defense News Top 100″de yer alan 7 Türk şirketi arasında HAVELSAN’ın olmasına dikkat çekerken, Hava Kuvvetleri Bilgi Sistemi Projesi (HvBS)’nin bir benzerinin Deniz Kuvvetleri Komutanlığı için de projelendirme çalışmalarının başladığı bilgisini paylaştı.

MİLLİ MUHARİP UÇAK PROJESİ

Milli Muharip Uçak Projesine HAVELSAN’ın dâhil olmasına ilişkin konuya değinen Nacar şunları söyledi: “HAVELSAN, yaklaşık 25 yıla yakın bir süredir simülatörler alanında önemli bir birikme sahip. 2018-19 yıllarında bu birikimi farklı alanlara kanalize edelim diye yola çıktık.

Hep birlikte ekip arkadaşlarımızla Milli Muharip Uçak Projesine girmeye karar verdik. Simülatörde geliştirdiğimiz harekât test ortamı yazılımını daha da geliştirerek, yabancı muadilleriyle eş düzeye getirerek kullanıma açalım diye düşündük. Bunun için de 1 yıldan fazla süredir gerek Savunma Sanayii Başkanlığı ve gerek TUSAŞ’la görüşüyoruz.”

DENİZ KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI ORSA PROJESİ HAVELSAN’ı

HAVELSAN yapan en önemli projelerden birinin Hava Kuvvetleri Komutanlığı için 1990’lı yıllardan itibaren geliştirilmeye başlanan ve güncel ihtiyaçlara göre halen geliştirmesi süren Hava Kuvvetleri Bilgi Sistemi Projesi (HvBS) olduğunu dile getiren Nacar, bu projenin bir benzerinin Deniz Kuvvetleri Komutanlığı için de projelendirme çalışmalarının başladığını kaydetti.

Nacar, bu proje ile ilgili şu bilgileri aktardı: “Diğer bir projemiz yine Komuta Kontrol ve Savunma Teknolojileri birimimizin yoğunluklu olarak geliştirdiği ORSA projesi. Bu da HAVELSAN’ı HAVELSAN yapan ve halen geliştirmesi süren, devam eden HVBS Hava Kuvvetleri Bilgi Sistemi Projesi’nin bir benzerinin, daha yeni nesil dediğimiz bir sonraki kuşağının uygulandığı, içerisinde big datadan yapay zekâya kadar bütün cloud teknolojilerine kadar kullanıldığı, Deniz Kuvvetleri’nin ihtiyacına hitaben geliştirilecek olan bir ORSA projesi konusu var. Bu konuda da biz önemli yol almaya başladık. Henüz daha projelendirme aşamasında bu ama HAVELSAN’ın ve sektörün ufkunu açacak bir proje.”

İNSANSIZ/ROBOTİK SİSTEMLER PROJESİ

Popüler teknoloji alanlarından insansız/robotik sistemler alanında da HAVELSAN’ın çalıştığını kaydeden Nacar, şunları söyledi: “Simülatörlerde kullandığımız oto pilot yaklaşımından yola çıktık. ‘HAVELSAN olarak oto pilot yapabiliyoruz ve o zaman otonom sistem de yaparız’ dedik ve bu şekilde otonom sistemlere girdik. Biliyorsunuz otonom sistemler yeni bir konu değil savunma sanayinde, bu alanda faaliyet gösteren çeşitli firmalar var, İHA bazında bunu yapanlar var, işte Kamikazesi var başka sürü İHA yapmaya çalışan diğer firmalarımız var. Biz bunların yol haritasıyla da bunlarla da çelişmeden daha ileri ne yapabiliriz dedik. Bu konuda sürü algoritmalarını uygulayalım istedik. Dolayısıyla, sürü zekâlı sistemler üzerinde yoğunlaştık. Sadece otonomi değil, aynı zamanda bunların sürü olarak da hareket etmesi konusunda çalışmalar yürüttük.”

Geçen yıl IDEF’te insansız kara aracını sergilediklerini hatırlatan Nacar, “O zaman otonom özellikte değildi, uzaktan kumandalıydı. Son testlerle birlikte aslında bunu da insansız hale getirdik, kendi kendine rotayı takip edebiliyor, belli bir görevi icra edebiliyor” dedi. Bunun bir AR-GE projesi olduğunu dile getiren Nacar şöyle konuştu: “Önünde bir takvim, bir zaman var. Yani bu bir anda hemen olmuyor. Hemen algoritmaları uyguladık, sahaya çıktık, bu hemen seri üretime geçsin, hemen envantere girsin şeklinde olmuyor. Bir süreç var burada ve o süreç işliyor. İnşallah bu yılsonunda, en kısa zamanda bunu da hazır hale getireceğiz. Çeşitli projelerle bunu destekleyerek ilgili birimlerin, kurumların hizmetine sunacak şekilde bir noktadayız ve bu güzel bir şekilde bu projemiz de devam ediyor.”

DEFENSE TOP 100 İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME

Defense News Dergisi tarafından açıklanan dünyanın ilk 100 savunma şirketi listesinde HAVELSAN’ın bu yıl ilk kez yer almasını ve Türkiye’nin ilk kez 7 şirketle temsil edilmesini değerlendiren Nacar, bu başarıyı şu sözlerle açıkladı: “Listede önümüzdeki yıllarda kalabilmek önemli. Daha yüksek noktalara yavaş yavaş, hedeflerimizi ve ciromuzu büyüterek ulaşmak istiyoruz. Listeye giren diğer 6 firmamızı da kutluyorum. Sayın Cumhurbaşkanlığımızın liderliğinde savunma sanayimiz için kritik kararlar alan Savunma Sanayi İcra Komitemizin, Savunma Sanayii Başkanlığımızın, Milli Savunma Bakanlığımızın, Türk Silahlı Kuvvetlerimizin, TSK Güçlendirme Vakfımızın bu önemli başarıda pay sahibi olduğunu biliyor ve onlara şükranlarımızı arz ediyoruz.”

HAVELSAN Genel Müdürü Dr. Mehmet Akif Nacar, bu projelerin HAVELSAN’ın gelecek 10 yılına ışık tutacak projeler olduğunu da dile getirdi.

Bu açıklamaların ardından gazetecilerin Genel Müdür Nacar, M5 temsilcisinin de aralarında bulunduğu katılımcıların sorularını yanıtladı. Nacar’ın sorulara verdiği yanıtlar şöyle:

M5’İN SORULARI:

SORU- Ege Denizi’nde bir mücadele var. Hem Doğu Akdeniz hem de bağlantılı Ege Denizi. Şimdi Ege Denizi biraz karmaşık bir alan, adalar, adacıklar, kayacıklar. Şimdi bununla ilgili oradaki sistemlerle ilgili bir çalışma var mı, gemi sistemleri, hava sistemleri? Çünkü Amerikan İHA’ları falan da bölgede geziyor. Onunla ilgili bir çalışma HAVELSAN yürütüyor mu?

MEHMET AKİF NACAR- Ege Denizi, MİLGEM’ler, milli gemilerdeki tabi ki yazılımların birçoğu HAVELSAN entegrasyonunda olduğu için o yazılımlar şu anda kullanılıyor ve o yazılımların ihtiyacı olan şeyler çıktıkça güncellemeler HAVELSAN bunu yapmaya devam ediyor.

SORU- Hava kontrol sistemlerimizle ilgili, şimdi S-400’lerle uyumlu hale getirilmesi noktasında çalışmalar yürütülüyordu, HAVELSAN da bu konuda bir katkı sunuyor mu? Sunuyorsa mesela bu Amerikan sistemlerinden bağımsızlaşma noktasında durumumuz nedir?

MEHMET AKİF NACAR- Hava komuta kontrol sistemi HAVELSAN uhdesinde olmadığı için o söylemiş olduğunuz hava savunma sistemlerinin entegrasyonu HAVELSAN sorumluluğunda değil ama HAVELSAN bunu yapabilecek kapasitede. Eğer bir gün o projeler de HAVELSAN’a verilirse, HAVELSAN bu konuda görev alırsa daha iyisini, daha güzelini de yapacak kudrette olduğumuzu söyleyebilirim.

GENÇLİĞE YÖNELİK PROJELER

SORU- Gençlik savunma sanayine çok ciddi bir şekilde ilgi gösteriyor. Genel anlamda gençliğe yönelik neler yapacaksınız? Bundan sonra genç arkadaşlarımızın savunma sanayine ve HAVELSAN’a gelmeleri durumunda sizde ne görecekler?

MEHMET AKİF NACAR- Tabi vizyoner genç kapsamında çeşitli etkinliklerimiz oluyordu, Örneğin YouTube’dan canlı yayınlarımız. Buraya gençlerimiz hakikaten çok büyük bir ilgi gösteriyorlar. Burada çeşitli sorular soruluyor, sohbetler yapılıyor. Konuşulan konuyla ilgili sorulara cevaplar veren arkadaşlarımız HAVELSAN’ı gelip yerinde görebiliyor, simülatörde uçuş yapabiliyor. Bunlar gerçekten gençler açısından önemli tecrübeler, HAVELSAN’ı görmesi, buradaki çalışma ortamını deneyimlemesi önemli tecrübe.

KOVİD DÖNEMİNDE 500 ÖĞRENCİYE ONLINE STAJ

Ayrıca bu yıl Kovid dolayısıyla bütün üniversiteler tatil edildi. Birçok 3’üncü, 4’üncü sınıftaki öğrenciler de staj yapma imkanı bulamadılar, staj yeri bulmakta zorluk yaşadılar. Bunu aşmak üzere de biz yaz başında online staj programı başlattık, uzaktan staj programı. Bunun için kendi içimizde yapılanmayla mentörler, çalışma alanları belirledik. Daha önce 100 civarında stajyer alırken bu yıl 600 öğrenci için staj kabulü verdik. Bunları iki dönem şeklinde, bir Temmuz ayında, bir de Ağustos ayında olmak üzere iki grup şeklinde büyük çoğunluğu online ve haftada bir veya iki günü de çalıştığı projeye, işe bağlı olarak birkaç gün de burada staj programı hazırladık. Biz 600 öğrencimize bu fırsatı sunduk, ama bazıları üniversiteleri bu online staja henüz daha prosedürel olarak, yönerge olarak hazır olmadığı için gelemediler. Yaklaşık 450-500 civarı bir öğrencimiz bu anlamda staj şansını kullandı.

HAVELSAN Genel Müdürü Mehmet Akif Nacar’ın diğer bazı sorulara verdiği yanıtlar şöyle:

YENİ BİNAMIZDA SANAL SHOWROOM PLANLIYORUZ

– Sanal fuarlar gündeme gelmeye başladı. Biz de bu konuda çalışma yapıyoruz. Hatta web sitemize girdiğinizde bir sanal tur var. Yeni yapılan, açılacak olan binamızda da hem fiziksel hem de sanal bir showroom planlıyoruz. Bu showroomda ziyarete gelen, fiziksel olarak buraya gelen heyetlerimizi ağırladığımız gibi, sanal olarak da yurt dışından çeşitli online turlarla bize bağlanan müşterilerimiz sanal gözlükle 3 boyutlu olarak burayı deneyimleyebilecek, dokunabilecek, görselleri 3 boyutlu olarak görebilecek ve personelimiz de orada canlı olarak anlatımlarda bulunacak. Tıpkı fuar görüşmelerinde olduğu gibi bir canlı ortamı aslında sanal ortama taşıma gibi bir hedefimiz var. 365 gün fuar yapma imkanını potansiyelini buraya getirmiş oluyoruz ve bunu da sanal gözlüklerle, sanal teknolojiyle, AR, VR teknolojisiyle yapmayı düşünüyoruz.

PANDEMİ SÜRECİ YÖNETİMİ

Bizim çalıştığımız projelerin sivil ayağı da olduğu için uzaktan çalışmaya daha elverişli. Dolayısıyla yazılım geliştirme, bir laboratuvar ortamında bir üretim hangarında, holünde çalışma gerektirmediği sürece personelimizi mümkün olduğu kadar uzaktan çalışmaya yönlendirdik. Tabi ki iş gücü kaybımız oldu. Ama bunu minimum düzeyde tutmaya çalıştık. Pandemiden dolayı kaybettiğimiz proje olmadı, ama ertelenen işlerimiz oldu. Hani mücbir sebep dolayısıyla görüşemediğimiz, imzalayamadığımız işler olduğu gibi, takvimi devam eden projelerde bazı gecikmelerimiz de doğal olarak. Ama bunlar tolere edilmeyecek kadar büyük gecikmeler değil.

BOĞAZLARDAN GEÇİŞİ KONTROL EDECEK YAZILIMI SİSTEMİ

– SGRS Projesi uzun yıllardır HAVELSAN tarafından geliştiriliyor ve şu anda bitme noktasına geldi. Ancak Kıyı Emniyetiyle VTS dediğimiz Vessel Traffic Systems Sistemi, boğazlardan geçişi kontrol etmek anlamında bir yazılım bilgi sistemi projesiydi bu. Bunun ileriki fazlarının geliştirilmesi amacıyla Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü ile bir protokol imzalandı. Bunun haricinde eğitim anlamında, simülatör anlamında da yeni yapacağımız işbirlikleri olacağını söylemek isterim.

SİBER GÜVENLİK

– Siber güvenlik çalışmalarımız olduğu gibi aslında devam ediyor. Özellikle SİSATEM’i sordunuz. Orası Siber Operasyon Merkezi. Bizimle anlaşmalı bazı kurumlara siber güvenlik hizmeti veriliyor, siber saldırılara karşı onların güçlendirilmesi, bunun gözlenmesi, raporlanması gibi. Pandemi sürecinde çok fazla bir değişiklik olmadı diyebilirim Siber olgunluk seviyesiyle ilgili bir sertifikalandırma gibi diyebileceğimiz bir çalışmalar yürütüyoruz. Bunun haricinde siber güvenlik kümelenmesinde çeşitli görevlerimiz var, bu yeni kurulan bir küme.

Yaklaşık 100-150 civarında KOBİ firması faaliyet gösteriyor. Onlara sektörün önde gelen firmaları olarak biz ve diğer kardeş firmamız birlikte öncülük yapmaya çalışıyoruz. Siber güvenlik biliyorsunuz sadece bir IT siber güvenliği değil, IT cihazlarıyla olan bir şey değil. Aynı zamanda kullandığınız bir telsizin, kullandığınız bir lazerin, bir kodun veya bir başka alt sistemin de siber güvenliğini düşünmek zorundasınız. Bu alanlarda savunma sanayi alanında fark oluşturacak yeni projelere girmeyi planlıyoruz önümüzdeki dönemde.

5G’DEKİ SON DURUM VE ÖNEMİ

– Bu proje normalde bu yıl sonu itibariyle tamamlanacaktı. HAVELSAN, Telekom alanında faaliyet gösteren bir firma değil, yazılım sektöründeyiz. Ancak artık Telekom, teknoloji, IT hepsi birbirine yaklaşıyor. Yani bugün bir Apple firması banka kuruyor veya para transferi yapıyor. Toyota firması teknoloji üssü açıyor. Dolayısıyla, bu teknolojiler birbirine yaklaşıyor. 5G demek aslında yazılım tabanlı network demek, yani yazılım tabanlı GSM bir noktada demek, veri taşıma demek. Bu şu demek aslında: Yazılım tabanlı olduğu zaman donanım bağımlılığının ortadan kalkıyor olması demek. Marka bağımlılığının ortadan kalkıyor olması açık kaynakla başlayan ve üretilen yazılımların, mesela bir santral yazılımı, bir baz istasyonu yazılımı, o aradaki linkleri sağlayan yazılımlar vs. bütün bunlar burada çalışan yazılımlar, servis tabanlı, bulut tabanlı olmaya doğru gidiyor. Dolayısıyla, burada öne çıkan OpenStack, Kubernetes gibi teknolojiler bu çekirdek istasyonların yazılımında kullanılıyor. Bu yönüyle HAVELSAN bu projelerde yer almış oldu. Bu sadece operatörlerin desteklediği genel telekom altyapısı değil, özel virtual private network dediğimiz özel networkleri de beraberinde getiren bir konu.

SAVUNMA DIŞI ALANLARDA HAVELSAN NE YAPACAK?

– Bizim ciromuz artar, fakat bunun sivil olan yüzdesi de orada artmış olur, biz de sıralamada daha yukarıya. Hem savunmaya daha çok iş yapmış oluruz savunma alanına, hem de sivil alana.

Bu dediğiniz çok önemli bir nokta aslında. AR, VR teknolojilerinde HAVELSAN zaten birçok AR-GE projesi yaptı, bu alanlara girdi aslında. Yine sağlık teknolojileri alanında da çeşitli POC’ler, proof of concept projeleri yapıldı, teletıp konusunda AR-GE’ler yapılıyor, uzaktan hasta bakımı konusunda… Odağımızı da kaybetmemek şartıyla, kesişen teknolojiler bunlar. Mesela simülatörde bakımda kullanılan teknolojilerle örtüşüyor. Sağlık sektörü mesela… Sağlık yazılımları, simülatörleri tamamen uçuş simülatörleriyle örtüşüyor; bilimsel bir gerçek bu örtüşme. Buradan spin edecek projeler sağlık alanında bizim faaliyet yelpazemizi genişletebilir. Ama bizim asıl odağımız sağlık sektörü olmadığı zaman bu ürünler bir noktaya kadar belki bizim sürdürebileceğimiz ürünler olabilir. Ama bir noktadan sonra bunun ya ürün transferi veyahut da örneğin bir spin off’la farklılaşması gibi konular gündeme gelebilir. Çünkü sağlık alanında çok daha donanımlı, yani o işi yıllardır yapan, uzmanı olan firmalar var. Biz onlara sağlık teknolojisi sağlayarak destek olabiliriz. Ama alan olarak sağlık uzmanlığı bizim alanımız değil. Tıpkı savunma alanında bizim uzmanlarımız olduğu gibi sağlık alanında da başka uzmanlıklar var. Dolayısıyla bizim buradaki yapay zeka, AR, VR teknolojileri big datayı sağlık alanına kazandırmak üzere teknoloji transferi yapabileceğimizi düşünüyoruz. Ürün geliştirmede KOBİ firmalarımızla çalışıp onların ürünlerine katkıda bulunabileceğimizi düşünüyoruz.

MİLLİ DENİZALTI PROJESİ (MİLDEN)’NDE HAVELSAN’IN KATKISI

– HAVELSAN o konuda birçok göreve talip. Özellikle mühendislik simülatörü başta olmak üzere.

Orada tabii komuta kontrol anlamında da yapılacak işler var. Özellikle denizaltı modernizasyonunda HAVELSAN daha önceki projelerde görev aldı, yeni tip denizaltı projesinde görev alıyor. Bütün bunları bir arada düşünürsek aslında o projede HAVELSAN’ın yapacağı çok iş var.