Çin hükümeti, Ukrayna’da savaşın patlak vermesinden tam bir yıl sonra, bugün yayınladığı 12 maddelik bir belgede Moskova ve Kiev’i diyaloğu yeniden başlatmaya çağırdı ve nükleer silah kullanımını reddetti.
Belge, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgalinin birinci yıl dönümü münasebetiyle bu sabah Çin Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde yayınlandı.
‘Ukrayna krizinin siyasi çözümü konusunda Çin’in tutumu’ başlıklı belgede, “Rusya ve Ukrayna’yı birbirine yaklaşmaları ve doğrudan diyaloğa en kısa zamanda yeniden başlamaları için teşvik etmeli, gerilimin aşamalı olarak azaltılarak kapsamlı bir ateşkese gidilmesini desteklemeliyiz” denildi.
Ukrayna ihtilafında arabuluculuk rolü oynamak isteyen Çin, söz konusu belgede nükleer silahların herhangi bir şekilde kullanılmasına karşı net bir tutum takındı.
Nükleer santraller gibi barışçıl amaçlı nükleer tesislere yönelik saldırılardan kaçınılması, nükleer güvenlik sözleşmelere ve diğer uluslararası düzenlemelere uyarak insan eliyle yaratılabilecek bir nükleer felaketten uzaklaşılması uyarısına yer verilen belgede nükleer silahlar konusunda şunlar kaydedildi;
“Nükleer silahlar kullanılamaz, nükleer bir savaş yapılamaz. Nükleer silahların kullanımı ve tehdidine karşı çıkmalıyız. Nükleer silahların yayılmasını önlemeli ve nükleer krizden kaçınmalıyız.”
Belgede Çin’in kimyasal ve biyolojik silahların geliştirilmesine ve kullanılmasına her koşul ve şartta karşı olduğu belirtildi.
Bir ülkenin güvenliğinin diğerlerinin güvenliği pahasına sağlanamayacağı, bölgesel güvenliğin askeri blokları genişleterek garantiye alınamayacağının vurgulandığı belgede, soğuk savaş mantığının terk edilmesi, tüm ülkelerin meşru güvenlik çıkarlarının ve kaygılarının dikkate alınarak uygun yanıtların verilmesi gereğine dikkat çekildi.
Belgede, dünyanın uzun dönemli güvenliğinin ancak ortak, kapsamlı ve işbirliğine dayalı sürdürülebilir güvenlik anlayışıyla sağlanabileceğin altı çizildi.
Ayrıca, “Avrupa ve Asya’da barışı ve istikrarı sağlayabilmek için, ulusal güvenliği diğer ülkelerin güvensizliği üzerine kurma girişimlerine karşı çıkmalı, bloklar arası cepheleşmeyi önlemeli, dengeli, etkili ve sürdürülebilir Avrupa güvenlik mimarisinin inşa edilmesini teşvik etmeliyiz” ifadelerine yer verildi.
Savaşın ve çatışmaların yol açtığı insani krizlerin giderilmesi için tün girişimlerin teşvik edilmesi ve desteklenmesi gerektiğine işaret edilen belgede, sivillere ve sivil yerleşimlere yönelik saldırılardan kaçınılması, savaş bölgelerindeki sivillerin can güvenliği için insani koridorlar oluşturulması, insani yardım faaliyetleri için sınırsız erişim sağlanması ve daha büyük insani krizlerin ortaya çıkmasının önlemesinin gereği vurgulandı.
Pekin yönetimi, tutum belgesinde, Ukrayna, Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arasındaki tahıl koridoru anlaşmasının uygulanması çağrısı yaparak, gıda krizine karşı gıda güvenliğinin geliştirilmesine yönelik girişimlerin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Belgede uluslararası toplumun Ukrayna’daki savaş bölgelerinin yeniden inşası için alacağı önlemlerin öneminde dikkat çekilerek, Çin’in bu alanda yardıma ve yapıcı rol oynamaya hazır olduğu kaydedildi.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise, dün Moskova’nın yakın ortağı Pekin’in katılımını ‘olumlu’ olarak değerlendirerek, Çin’in pozisyonuna ilişkin bu belgeyi Pekin ile görüşmek istediğini söyledi.
Zelenskiy, “Çin ile bir görüşme yapmak istiyoruz. Bu, bugün Ukrayna’nın çıkarınadır. Çin’in Ukrayna hakkında konuşmaya ve bazı sinyaller göndermeye başlaması çok olumlu bir noktadır” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı, Çin’in söz konusu belgesini henüz görmediğini ve değerlendirmek için henüz çok erken olduğunu da sözlerine ekledi.
Öte yandan, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, CNN’e yaptığı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmayı bırakıp güçlerini geri çekmesi halinde savaşın yarın sona erebileceğini söyledi.
Sullivan, “Ukrayna Rusya’ya saldırmıyordu. NATO ve ABD Rusya’ya saldırmıyordu. Bu, Putin tarafından yürütülen bir savaş seçimiydi” diye ekledi.
