İsviçre’nin F-35A savaş uçağı alımı 1,6 milyar avro daha pahalıya mal olabilir

İsviçre’nin ABD’li savunma şirketi Lockheed Martin’den satın aldığı 36 adet F-35A Lightning II savaş uçağı için öngörülen maliyetin, üretim giderlerindeki artış ve teknik güncellemeler nedeniyle 1,6 milyar avro daha yükselebileceği bildirildi.

İsviçre, Haziran 2021’de Air 2030 programı kapsamında düzenlenen ihalede Fransız Rafale, Amerikan F/A-18 Super Hornet ve Eurofighter Typhoon gibi rakiplerini geride bırakan F-35A’yı tercih etmişti. Anlaşma, toplam 5,068 milyar İsviçre frangı karşılığında yapılmış ve hükümet, bu fiyatın “sabit” olduğunu duyurmuştu.

Ancak İsviçre medyasında yer alan yeni bilgilere göre, bu sabit fiyatın çeşitli güncellemeleri kapsamadığı ve uçaklara entegre edilmesi planlanan F135 motor modernizasyonunun ayrı bir maliyet oluşturduğu ortaya çıktı. Savunma Bakanlığı yetkilileri, bu ek maliyetin satın alma anlaşması sırasında dikkate alınmadığını doğruladı.

İsviçre’nin sipariş ettiği Block 4 konfigürasyonu, uçaklara 66 yeni özellik kazandıracak ve bu nedenle motor yükseltmesi gerekiyor. SRF televizyonunun 20 Haziran tarihli haberine göre, bu ve üretim maliyetlerindeki artış nedeniyle nihai faturanın 1,5 milyar İsviçre frangı (yaklaşık 1,6 milyar avro) kadar yükselebileceği değerlendiriliyor.

Bağımsız gazeteci Beni Gafner’e göre, bu ek maliyetlerden dönemin savunma bakanı Viola Amherd 2024 yazında haberdardı, ancak Federal Konsey’e ancak Aralık ayında bilgi verdi.

Ayrıca, İsviçre federal yönetiminden gizli kaynaklar, ABD tarafının sabit fiyat garantisi vermediğini ve üretim maliyetlerindeki artış nedeniyle ek ödeme talebinde bulunduğunu SRF’ye doğruladı. Bu gelişme üzerine İsviçreli yetkililer arasında iki gizli toplantı yapıldığı bildirildi.

Benzer maliyet artışları diğer ülkeleri de etkiliyor

F-35 programında sadece İsviçre değil, diğer alıcı ülkeler de benzer durumlarla karşı karşıya. Kanada Sayıştayı geçtiğimiz hafta yayımladığı raporda, ülkenin savaş uçağı projesindeki tahmini maliyetin 2022’den 2024’e %46 oranında arttığını, bunun da 8,7 milyar Kanada dolarına karşılık geldiğini açıkladı. Raporda bu artış; eski veriler, küresel enflasyon, döviz kuru dalgalanmaları ve artan mühimmat talebiyle gerekçelendirildi.

İsviçre Savunma Bakanlığı (DDPS) ise henüz SRF’nin haberine resmi bir yanıt vermezken, mevcut bakan Martin Pfister, “fiyatın sabit olduğu” yönündeki pozisyonlarını koruduklarını belirtti. Bakanlık, bir değişiklik olması halinde parlamentonun bilgilendirileceğini ifade etti.

Öte yandan DDPS’nin, Lockheed Martin ile fiyatın yeniden müzakere edilmesi konusunda ABD yönetiminden baskı yapmasını beklediği belirtiliyor.

Kaynak: M5