Bilim İnsanları: “Nükleer füzyonda sonsuz enerji için Çerenkov ışıması görüldü”
ABD merkezli nükleer füzyon şirketi SHINE, bir füzyon reaksiyonu sırasında Çerenkov ışımasının ilk kez gözlemlendiğini bildirdi.
Bu, füzyon reaksiyonun gerçekleştiğine dair önemi bir görsel kanıt.
Adını Sovyet bilim insanı Pavel Çerenkov’dan alan bu fenomen, geleneksel nükleer fisyon reaktörlerinde daha yaygın görülüyor ve mavi-mor arası bir ışık üretiyor.
Çerenkov ışıması süpersonik patlamalara benzetilebilir. Bir uçak sesten daha hızlı gittiğinde sağır edici bir patlama meydana geliyor. Buna da süpersonik patlama deniyor.
Çerenkov ışıması da bir parçacığın belirli bir ortamda ışıktan hızlı ilerlemesiyle ortaya çıkıyor.
Aslında özel görelilik kuramına göre kütleli hiçbir parçacığın ışık hızını aşması mümkün değil. Ancak bu durum, kütleli bir parçacığın belirli bir ortamda ışıktan daha hızlı hareket edemeyeceği anlamına gelmiyor. Çünkü ışık yoğun ortamların içine girdiğinde boşlukta olduğundan daha yavaş hareket etmeye başlıyor.
SHINE’ın deneyinde ışıktan hızlı hareket edebilen parçacıklar, füzyon reaksiyonu sırasında üretilen nötronlardı.
Şirketin kurucusu ve CEO’su Greg Piefer, “Normalde, bunu çıplak gözle görmek için nükleer fisyon reaktörü çekirdeklerine veya kullanılmış nükleer fisyon yakıtına bakmanız gerekir” dedi:
“Bunun, bir füzyon reaksiyonunun görünür Çerenkov radyasyonu ürettiği ilk an olduğuna inanıyoruz.”
Fisyon ve füzyon farkı
Nükleer füzyon deneylerin nihai hedefi, Güneş’teki süreci taklit ederek sabit ve temiz enerji üretmek. İki hafif elementin nükleer reaksiyonlar sonucu birleşerek daha ağır bir element oluşturduğu sürece nükleer füzyon adı veriliyor.
Kömür, petrol, doğalgaz gibi tükenme tehlikesi taşıyan ve çevre için tehdit oluşturan fosil yakıtların aksine bu reaktörün işleyebileceği hammadde neredeyse sınırsız.
Ancak füzyon reaktörlerinin hayata geçmesi halen mümkün değil.
Öte yandan sıcaklığını ve nükleer füzyon sürecini 4,6 milyar yıl sürdüren Güneş’e kıyasla bu reaksiyon, şimdilik yalnızca saniyeler sürüyor.
Fisyon ise kütle numarası çok büyük bir atom çekirdeğinin parçalanarak daha küçük iki veya daha fazla çekirdeğe dönüşmesine deniyor.
Kısacası fisyonda bir atom parçalanırken, füzyonda atomlar birleşerek daha ağır bir atom ortaya çıkarıyor.
Bugün nükleer santrallerde kullanılan tepkimeler, atom bombası teknolojisi gibi faaliyetler fisyon sürecine dayanıyor.
SHINE’ın füzyonu
Halihazırda nükleer füzyon üzerine deneyler yürüten bir dizi şirket ve araştırma kurumu var.
SHINE’ın sistemi, füzyon kurulumları için iki özel türde hidrojen atomu kullanıyor: Döteryum ve trityum.
Evrendeki hidrojenin çoğu, tek bir protondan oluşan bir çekirdeğe sahipken, döteryumun bir nötronu ve bir protonu, trityumun da iki nötronu ve bir protonu var.
Şirket, bir trityum hedefini yüksek hızda vurmak için bir döteryum ışını kullanıyor.
Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden Prof. Gerald Kulcinski, “Burada üretilen Çerenkov radyasyon etkisi gözle görülebilecek kadar parlaktı, bu da çok fazla füzyon olduğu anlamına geliyor, saniyede yaklaşık 50 trilyon füzyon oluşmuş” diye konuştu:
“Bu sonuçlar, işleyen nükleer süreçlerin güçlü bir kanıtı.”
Kaynak: Independent Türkeçe, IFL Science, NucNet
