Analiz: Erdoğan Zelenski’yi Putin’in tuzağından kurtardı!

Ardan ZENTÜRK / M5 Genel Yayın Yönetmeni

Rusya lideri Vladimir Putin’in, alacağı tepkiyi bilerek İstanbul’a düşük seviyeli bir müzakere heyeti göndermesi, Zelenski’yi sonuçta pişman olacağı bir tepkiye sürüklemekti, plan, yüksek ihtimal Cumhurbaşkanı R.Tayyip Erdoğan’dan döndü.

Zelenski, Ankara Esenboğa Havalimanı’na indiğinde, Rus liderin kendisi için hazırladığı tuzağı öğrenmişti. Sinirliydi. Çok hızlı bir karar vermemeyi tercih etti, yaptığı açıklamasında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yapacağımız istişare sonrasında bu konudaki kararımızı açıklayacağım” demekle yetindi.

Putin, planlamasında Putin faktörüne oynadı. Zelenski, en üst düzeyde heyetle  geldiği Türkiye’de, Rus heyetinin kimliğini öğrenince toplantıyı iptal edecek, ülkesine dönecek ve Trump’ın gözünde bir kez daha “barışı red eden adam” olacaktı. Erdoğan’ın telkini, Amerikalıları bile şaşırtan bir sürecin başlamasına neden oldu. Ukrayna heyeti, Savunma Bakanı Rüstem Ömerov’un başkanlığında Dolmabahçe’deki toplantı odasında yerini aldı, toplantıyı açan Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan oradaydı ve Rusya’yı şu an Putin’in müsteşarı olarak tanımlanan Rusya eski Kültür Bakanı Vladimir Medinski temsil ediyordu.

Diplomasinin normal şartlarında Ukrayna heyetinin orada olmaması, bu toplantının da yapılmamış olması gerekiyordu, ama tuzak gelecekteki daha büyük savaşlara yol açacak kadar büyüktü.

HAKAN FİDAN’IN SÖZLERİ ÖNEMLİ İŞARETTİR…

“Türk dışişleri bakanı Hakan Fidan, Ukrayna ve Rusya ile üçlü görüşmeler İstanbul’da başlarken kısa bir konuşma yaptı. Toplantıdan görüntüler çarpıcıydı: Koyu renk takım elbiseli bir sıra Rus delege ve karşılarında yeşil kamuflaj savaş kıyafetleri giymiş Ukraynalılar.

Fidan, müzakere heyetlerine, “Bugün iki yol var: Biri barışa, diğeri daha fazla yıkıma ve can kaybına yol açacak. Her iki taraf da hangi yolu seçeceğini seçecek” dedi.

“Her iki tarafı da ağırlamak, savaşı sona erdirme konusundaki güçlü irademizi gösteriyor,” dedi. “Savaşı sona erdirme fırsatımız var… Barış yolunu seçmek için bu fırsattan yararlanmalıyız. Her gün daha fazla can kaybı yaşanıyor. Bu savaş can alırken, bir ateşkesin mümkün olan en kısa sürede gerçekleşmesi kritik önem taşıyor.”

İstanbul’daki toplantının “liderler arasındaki bir toplantıya hazırlık olması gerektiğini” ekledi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görüşmelere katılmama kararına bir gönderme yaptı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski daha önce Putin ile görüşmeye istekli olduğunu, yalnızca Rusya Devlet Başkanı ile bir görüşmenin çatışmalara gerçekten son verebileceği inancında olduğunu söyledi.”

Toplantıyı Dolmabahçe’de izleyen CNN Editörü Ruth Michaelson açılışı böyle anlatıyordu. Aslında, Putin’in İstanbul’da sergilediği tutum, yalnız Ukrayna’yı değil, ev sahibi ülke Türkiye ile bu sürecin bir an önce sonuca ulaşması için her şeyi yapmaya hazır Amerika’yı da görmezden gelme anlamına geliyordu.

TOPLANTILAR ZİNCİRİNDE TÜRKİYE DOĞRU YERDE…

Rusya ve Ukrayna heyetlerinin üç yıllık bir aradan sonra tekrar İstanbul’da buluşması önemlidir. Türkiye bu buluşma ile küresel bir savaşın çözüm merkezi olma kimliğini kazanmıştır.

Yoğun mesainin sabah erken saatlerde Türkiye-ABD-Ukrayna heyetlerinin üçlü buluşmasıyla başladığını unutmamak gerekiyor. Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Amerikalı mevkidaşı Marco Rubio, diğer üst düzey yetkililer ile birlikte Ukrayna Dışişleri Bakanı Andreii Sibiha ile uzun bir toplantı yaptılar.

Bu toplantı aslında, 2014 yılından bu yana Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğini net olarak destekleyen, Kırım’ın ilhakına karşı çıkan Türkiye’nin durduğu doğru yeri göstermesi bakımından önemliydi.

Ev sahibi Türkiye’nin Dışişleri Bakanı Türkiye-ABD-Rusya üçlü buluşmasında da yerini koruyordu ama bu kez, Amerikan Dışişleri Bakanı Rubio’nun yerini, Dışişleri Bakanlığı Politika Planlama Direktörü Michael Anton almıştı. Amerikan tarafı, Vladimir Medinski’nin muhatabının Anton olduğunda karar kılmıştı.

KİEV’İN ANA HEDEFİ HIZLI ATEŞKES…

Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Telegram üzerinden yaptığı açıklamada Ukrayna’nın “en üst düzeyde doğrudan müzakerelere” ve “tam ve koşulsuz ateşkese” hazır olduğunu bildirdi. Umerov, Ukrayna’nın ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya da dahil olmak üzere kilit müttefikleriyle toplantı öncesinde duruşunu koordine ettiğini belirterek, bunu “kalıcı ve adil bir barışa ulaşmak için gerçek yollar bulma” çabası olarak nitelendirdi.

Umerov, “Barış ancak Rusya somut eylemlere hazır olursa mümkün olur” diyerek, Ukrayna’nın “en az 30 gün boyunca tam ateşkes” ve esir takası talepleri olduğunu kaydetti. Ukraynalı bakan, “Adil ve kalıcı bir barış için mücadelemizi sürdürüyoruz. Bunu başarmak için çabalarımızı sürdüreceğiz” açıklamasını yaptı.