Analiz: Putin ateşkes baskısında sıkıştı, vakit kazanmak için araya İstanbul’u sokuyor

Dört güçlü Avrupa devleti liderinin Ukrayna’nın başkenti Kiev’de yaptığı gövde gösterisi, Kremlin’de büyük endişe yarattı. Keir Starmer (İngiltere) Friedrich Merz (Almanya) Emmanuel Macron (Fransa) ve Donald Tusk’ın (Polonya) Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile birlikte sergiledikleri görüntü Rusya açısından yeni bir jeopolitik tehdit olarak kendini gösterdi.

Dört Avrupalı lider, bu ziyaretten bir gün önce Moskova’nın ünlü Kızıl Meydanı’nda en kıdemlisinin Çin lideri Şi olduğu 29 liderle bir gövde gösterisi düzenleyen Putin’e, artık zamanının kalmadığını, 30 günlük önkoşulsuz ateşkesi derhal kabul etmemesi halinde çok sert yeni yaptırımlar ile karşılaşacağının mesajını verdiler.

Dört Avrupalı liderin açıklamasındaki kritik nokta ise, ateşkes sağlanmaması halinde Ukrayna’ya askeri malzeme sevkiyatının artacağıydı. Beş lider, bu arada Amerikan Başkanı Donald Trump ile de olumlu ve yapıcı olarak nitelenen bir telefon görüşmesi yaptılar. Trump, Avrupa devletlerinin kıtanın güvenliğinde öne çıkmasının zeminini hazırladı ve devamında ortak yürütecekleri stratejiyi destekleyeceği işaretini de bu görüşmede verdi.

Beş liderin ortak toplantısında Starmer’ın şu sözleri önemliydi:

“Hepimiz burada, ABD ile birlikte, Putin’i çağırıyoruz. Eğer barış konusunda ciddiyse, bunu şimdi gösterme şansı var.”

Starmer, liderlerin “koşulsuz ateşkes talep ettiğini, Putin’in şartlarını reddettiğini ve eğer Putin barışa sırtını dönerse, Başkan Trump ve tüm ortaklarımızla birlikte çalışarak karşılık vereceğimizi, yaptırımları artıracağımızı ve Ukrayna’nın savunmasına yönelik askeri yardımımızı artırarak Rusya’yı masaya geri dönmeye zorlayacağımızı” söyledi.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, “Ukrayna ve tüm müttefikler, pazartesi gününden itibaren en az 30 gün boyunca karada, havada ve denizde tam koşulsuz ateşkes için hazır. Rusya kabul ederse ve etkili izleme sağlanırsa, kalıcı bir ateşkes ve güven artırıcı önlemler barış müzakerelerinin yolunu açabilir” yönündeki X mesajı ile dikkat çekti.

Putin ateşkesi red etti, müzakere dedi

Sanayi Devrimi sonrası yaşanılmış bütün küresel krizlerde “İngiliz-Fransız İttifakı  Almanya’ya Karşı” denkleminde şekillendiği Avrupa’nın tarihte ilk kez İngiliz-Fransız-Alman İttifakı’nı Kiev’de açıkça sergilemesi, Almanya’nın yeni Başbakanı Friedrich Merz’in, eski Başbakan Olof Scholz’dan çok daha atak ve “yeni Almanya gücünü sergileyen” kimlikte politika sürdüreceğinin işaretini vermesi Kremlin’de gerginlik yarattı.

Rusya’nın ültimatoma cevabı, Rus medyası ve batılı televizyon ağları için Pazar sabahı yerel saatle 02:00 civarında Kremlin’de düzenlenen bir basın brifinginde geldi. Putin ateşkes çağrılarını reddetti, ancak Ukrayna ile doğrudan müzakerelere hazır olduğunu söyledi.

Putin, iki ülkeden heyetlerin görüşmelere başlamak üzere bu Perşembe günü İstanbul’da bir araya gelebileceğini önerdi. “Bu müzakereler sırasında yeni ateşkesler üzerinde anlaşabileceğimizi dışlamıyoruz” dedi.

“Her şeye rağmen, Kiev yetkililerinin 2022 sonunda kesintiye uğrattıkları müzakereleri yeniden başlatmasını öneriyoruz,” dedi. “Doğrudan müzakerelere devam edin ve vurguluyorum, hiçbir ön koşul olmaksızın.”

“Önceki Perşembe, 15 Mayıs’ta, daha önce yapılıp kesintiye uğradıkları İstanbul’da gecikmeden başlamayı öneriyoruz.”

“Ukrayna ile ciddi müzakerelere kararlıyız… Çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırmak ve uzun vadeli, sürdürülebilir bir barışa ulaşmak için,”

“Bu müzakereler sırasında sadece Rusya tarafından değil, Ukrayna tarafından da uyulacak bazı yeni ateşkesler -gerçek ateşkesler- üzerinde anlaşmaya varmanın mümkün olabileceğini dışlamıyoruz,”

“Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin yeniden silahsızlandırılması  ve yeniden örgütlenmesinden sonra silahlı çatışmanın devamına bir önsöz değil, uzun vadeli, sürdürülebilir bir barışa doğru ilk adım olacaktır”

“Gerçekten barış isteyenlerin, İstanbul müzakereleri için yaptığı teklifi desteklemekten başka çareleri olmadığı açıktır. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bu konuyu görüşeceğim.”

Putin’in çok yönlü manevrası

Putin, gazetecilerin Kremlin’de tam 7 saat bekletilmesinden sonra yaptığı ve hiçbir soru almadan salondan ayrıldığı bu açıklamayla iki karşı atak gerçekleştirmiş oldu:

1. Avrupalı liderlerin ateşkes için oluşturduğu “pazartesi günü” ültimatomunu, müzakere tartışmaları ile en azından Perşembe gününe ertelemenin yolunu açtı. Avrupalılar müzakere için ateşkesin ön koşul olduğunu vurguluyor. Ateşkes şartlarının müzakere gündeminde yer almasını istemiyorlar.
2. Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, İstanbul toplantısı üzerinden devreye sokarak Avrupalıları ve bağlantısında Amerikalıları devre dışı bırakmış oluyor. Trump yönetimi zaten, ateşekseni bekledikleri koşullarda oluşmaması nedeniyle arabuluculuktan çekile işareti veriyordu fakat Kiev’in Avrupa’yı dışlayan bir süreci benimsemesi mümkün görünmüyor.

Kaynak: M5