İngiliz Casus Lawrence ve 27 Madde - M5 Dergi
DergiMakalelerSayı-346-Mayıs-2020Son sayı

İngiliz Casus Lawrence ve 27 Madde

Abone Ol 

1916 yılında Arap isyanına yardım etmek üzere İngiltere tarafından gönderilen Thomas Edward Lawrence’ın öğretileri ve tekniklerini anlatan “27 Madde”, yüz yıl önce gelişen olaylara ışık tutmasının ötesinde günümüzde tekerrür eden olaylar silsilesinin aynası gibidir. Yüz yıl önce Arapça konuşan, faaliyet gösterdiği yerin insanları gibi giyinen Lawrence vardı. Bugün de cübbeli, sakallı, hoca ve alim kılıklı modern Lawrence’ler aynı şeyi yapıyor. Lawrence ne ilkti ne de son olacak…

Deniz Lisesi ve Deniz Harp Okulu yıllarında kazandığım tarih kitapları okuma merakı yıllar içerisinde derinleşerek büyüdü. Özellikle Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşundan I. Dünya Savaşı’na kadar geçen süreç ve bunu takip eden II. Dünya Savaşı ile devamındaki Soğuk Savaş Dönemi merakımı daha da güçlendirdi.

Dünya siyasi tarihini anlatan kitapları da okudukça ‘tarihin gerçekten tekerrürden ibaret olduğu’ söyleminin basit bir ifade olmadığı gerçeğiyle yüzleştim. Denizaltı gemilerinde görev yaptığım 19 yıl boyunca derin sularda dalışta iken, okuduğum kitapları irdeleme ve sentezleme fırsatı elde ettim.

Sürekli kitap okumak ve daha fazlasına ulaşmak en büyük hedefimdi, ta ki Deniz Kuvvetleri Deniz Hukuk Müşaviri Avukat Sayın Şenay Kaya ve Kozmostar Yayınevi ile tanışana kadar. Proje Koordinasyon Şube Müdürlüğü görevim esnasında Deniz Kuvvetleri karargahı koridorlarındaki ayaküstü kahve sohbetlerinde, kendisi ile tarih ve deniz hukuku konularında ortak ilgi alanlarımız olduğunu fark etmemiz üzerine, özellikle tarihe olan merakımı bir kitapla taçlandırmak isteyip istemediğimi sorduğunda, önce heyecanlandım sonra da büyük bir iştahla araştırmaya giriştim.

İncelememi tavsiye ettiği konu ise 1916 yılında Arap isyanına yardım etmek üzere İngiltere tarafından gönderilen Thomas Edward Lawrence’ın faaliyetleriydi. İncelemelerim esnasında hakkında birçok kitap yazıldığını fark ettim. Ancak yazılmayan ve incelenmeyen bir konu vardı ki; o da savaş alanından İngiliz İstihbarat Örgütüne gönderdiği el yazması notlarıydı. 100 yıl önce yazılan söz konusu notların, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (Central Intelligence Agency-CIA) başta olmak üzere birçok istihbarat örgütü tarafından sahada uygulamaya yönelik kullanıldığını öğrenmem ise tam bir sürpriz oldu. Hatta Saddam’ın devrilmesinden sonra Irak’ın nasıl yönetileceğine dair yapılan ilk çalışmaların henüz Irak Savaşı başlamadan planlandığı ve bu planlarda ABD Dış İlişkiler Konseyi’nin Lawrence’in ‘27 Maddesi’ni temel aldığı, bizzat bahse konu konseyin görev kuvvetinde görevli John Hulsman adlı bir analistin kaleme aldığı ‘27 Articles’ kitabında açıkça anlatılmıştır.

Yaptığım incelemeler neticesinde, Lawrence’in savaş alanında ölmesi ve bilgi birikiminin onunla birlikte yok olması ihtimaline karsı, İngiliz komuta heyetinin ondan öğretileri ve tekniklerini anlatan bir dizi ilkeler serisi yazmasını istediğini ve Lawrence’in tespitlerine ait 27 Maddelik kurallar manzumesinin askeri liderler için okunması gereken bir dokumana dönüştürüldüğünü fark ettim.

‘27 Madde’yi en ilginç kılan şey; büroda düzenli olarak dağıtımı yapılan ‘Arap Bülteni’nde yayımlanması maksadıyla, Arabistan savaş alanından Kahire’deki İngiliz İstihbarat Karargâhına (Arap Bürosu olarak bilinir) Lawrence tarafından gönderilen tek el yazması notlar olmasıdır. Asimetrik savasın nasıl icra edileceği konusunda tavsiye veren bu el yazması notların iki örneği “27 Madde” yi özetler;

Madde 8: İdeal konumunuz, mevcut olduğunuz halde varlığınızın fark edilmediği zamandır. Çok fazla yakın, görünür ya da hevesli olmayın. Herhangi bir kabile şeyhi ile heyetin birlik komutanı olsa bile çok uzun ve sık bir şekilde gözükmekten kaçının…

Madde 15: Elleriniz ile çok fazla şey yapmaya çalışmayın. Arapların mümkün olduğu kadar yapmaları sizin mükemmel bir şekilde yapmanızdan daha iyidir. Bu onların savaşı ve siz onlara yardım etmek için varsınız, onlar adına kazanmak için değil…

Ortadoğu’da Osmanlı kuvvetlerine karşı yürütülen İngiliz savaşının detaylarını anlatan birçok kitap vardır ve bu hikayeler günümüzün istihbarat subayları tarafından okunması gereken yazılardır. Hepsi, Ortadoğu ve Güneybatı Asya’nın dinamik dünyasında ‘bugüne nasıl ulaştığımızı’ anlatır. ‘27 Madde’nin sağladığı şey ise, asimetrik harpte yer alan herhangi biri için taktiksel tavsiyeler vermesidir. Lawrence’in sözünü ettiği gibi “27 Madde”nin sadece Bedevilere uygulanması manasına geldiğini düşünmemeliyiz. Zira maddeler, ayaklanma, kontrgerilla harekâtı…ve manipülasyon hakkındadır. Temel olarak maddeler geçmişte olanlar ile şimdiki zamanın ruhu hakkındadır.

“27 Madde”, yüzyıl önce gelişen olaylara ışık tutmasının ötesinde günümüzde tekerrür eden olaylar silsilesinin aynası gibidir. Yüzyıl önce Arapça konuşan, faaliyet gösterdiği yerin insanları gibi giyinen Lawrence vardı. Bugün de cübbeli, sakallı, hoca ve alim kılıklı modern Lawrence’ler aynı şeyi yapıyor. Lawrence ne ilkti ne de son olacak…

Kozmostar Yayınevinden çıkan “İngiliz Casus Lawrence ve 27 Madde” isimli kitabım, Mart ayının son haftası okuyucu ile buluşmuştur. İlginiz için şimdiden çok teşekkür ederim.

Devamı M5 Dergisi Mayıs 2020 Sayısında…

Abone Ol 

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

Abone Ol 
Back to top button
Close
Close