Avrupa’nın en büyük ve dünyanın sayılı merkezlerinden Gökmen Uzay ve Havacılık Eğitim Merkezi’nin Genel Müdürü Halit Mirahmetoğlu anlattı.
-Avrupa’da en iyi dünyada ise ilk 5 uzay ve havacılık temalı merkezden biri olmaya hedefiyle hayata geçirilen GUHEM’in güncel durumu nedir?
2013 yılında Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Sn. İbrahim Burkay’ın “Türkiye’nin Astronotu Bursa’dan çıkmalı” temennisi ile başlanan çalışma 30 Ekim 2020 tarihinde Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Sn. Mustafa Varank’ın teşrifleri ile açıldı. 13.500 m2 kapalı alan içerisinde 154 interaktif sergi düzeneği ile havacılık ve uzay teknolojilerine olan ilgiyi arttırmak için yapılmış en büyükler arasındayız. Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi ile bütünleşik yapılan binamız ve deneyimli bilim iletişimcilerimiz ile Bursa Büyükşehir Belediyemizin ve destekçimiz TÜBİTAK’ın tecrübelerinden faydalanıyoruz. Aynı zamanda diğer iştirakçimiz Bursa Teknoloji Sanayi Bölgesi münasebetiyle sanayi kuruluşları ile de irtibat halinde çalışma yürütüyoruz. Merkezimizde çocuk sesini duymak için tüm hazırlıklarımızı tamamladık. Mevcut pandemi koşulları nedeniyle operasyona henüz başlayamamanın üzüntüsü içerisinde, sabırsızlıkla ziyaretçilerimizi kabul edeceğimiz günü bekliyoruz.
-GUHEM’in ana amacı çocuklarda ve gençlerde uzay ve havacılığa karşı merak uyandırmak. Bu kapsamda hangi etkinlikleri gerçekleştiriyorsunuz?
GUHEM, uzay ve havacılık sektörüne geçiş kapsamında sanayide başlayan dönüşümün daha güçlü hale getirilmesi ve kalıcı olması için çocukları ve gençleri bu alanlarda sorgulayarak bilgilendirmeyi ve sektörü sevdirmeyi amaçlamaktadır. İlk ve orta öğretim düzeyindeki gençlerin uzay ve havacılık alanlarındaki farkındalıklarını artırarak, ülkemizi uzay havacılık ve savunma gibi sektörlerde söz sahibi yapmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda gerçekleştirdiğimiz tüm faaliyetlerin geri dönüşünün yıllar alacağının bilincindeyiz.
Merkezimizde hafta içi genelde okul gruplarını, hafta sonu ise bireysel ziyaretçileri ağırlamayı planlıyoruz. Sergi alanımızın ilk katında havacılık ile ilgili bilgilendirmeleri ister interaktif düzeneklerimizde bireysel, ister bilim iletişimcilerimiz ile etkileşimli olarak yapabiliyoruz. Yani merkezimize gelen bir gencimiz kuşların anatomisinden, planörlerin nasıl süzüldüğüne, balonların nasıl yükseldiğinden, uçakların motor yapılarına kadar farklı konuları uygulamalı olarak öğrenme şansına sahip oluyor. Binanın ikinci katının konsepti ise tamamen astronomi ve uzay teknolojileri.
Sergi alanlarının dışında bir havacılık akademimiz, inovasyon laboratuvarımız, Biyoloji & Kimya laboratuvarımız ve atölyelerimiz var. Bu nedenle GUHEM bir kere gelinip görülecek bir müzeden çok ilgililerinin sürekli takip edebileceği programları ile bir eğitim merkezi. Roketler, İnsansız Hava Araçları, Küp Uydular, Robotik gibi ilgi çekici konular başta olmak üzere farklı seviyelerde eğitim programları gerçekleştireceğiz.
-İnteraktif eğitim düzeneklerinin içeriği nedir ?
Mesela Amerikan uzay programının meşhur Mercury 7 kapsülü içerisine girerek fırlatmada bir astronotun deneyimlediği titreşimleri hissedebilirsiniz. Bir deltakanat’ı merkezimizin güvenli ortamında uçurmayı deneyimleyebilir ya da bir A320 uçağının kokpitine girip kule ile olan görüşmelerini dinleyebilirsiniz. Bir uzay cisminin farklı dalga boylarında nasıl göründüğünü dokunmatik ekranda görebilir, havası alınmış bir düzeneğin içerisindeki zil sesini duyamadığınızı deneyimleyebilirsiniz. Atmosfere girişte sürtünmeden dolayı artan sıcaklığı teninizde hissedebilir ya da sürekli artan rüzgarda kanatlarınızda oluşan kaldırma kuvvetini tecrübe edebilirsiniz.
Deneme yoluyla öğrenmeyi sağlayan bu özel yapılandırılmış sergi düzenekleri 15 farklı temada şu an için 154 adet. Öğrencilerimizin bu düzeneklerde saatlerce zaman geçirerek keyifli bir şekilde öğrenmesini amaçlıyoruz.
-Simülatörlerde hangi eğitimler alınabiliyor ? Uçakları uçurabilir miyiz?
Havacılık akademimizde 10 adet hareketli uçak simülatörümüz bulunuyor. Bu eğitimlerin sadece çocuklar ve gençler için değil aynı zamanda yetişkinler için de amatör ve yarı profesyonel fırsatlar sunduğunun altını çizelim. Sınıf ortamında teorik olarak bir sivil uçağın temel kontrollerini ve uçuş prensiplerini öğrendikten sonra simülatörlerimizde uygulamalı olarak bir uçağı kaldırıp, güvenli şekilde indirmek üzerine bir program uyguluyoruz. Aynı zamanda hava kontrol kulemiz ile irtibat halinde olacak şekilde tam bir deneyim imkanı sunuyoruz. Farklı tipte uçaklar, farklı rotalar üzerinden simülasyonumuzu yönlendirebildiğimiz gibi hava durumu ve teknik koşulları zaman zaman zorlaştırarak ilgili deneyimini zenginleştirmeyi hedefliyoruz.
Teknik simülatörlerimizde ise bir jet motorunun çalışması ya da bir rüzgar tünelinde aerodinamik gibi konuları uygulamalı olarak anlatmamız mümkün.
1/6 yer çekimi simülatörü ile Ay yüzeyinde yürümeyi simüle edebiliyor, çok eksenli simülatörümüz ile uzayda belli bir referans sistemine göre stabiliteyi sağlamanın ne kadar zor olduğunu deneyimletebiliyoruz.
-Binanın uzay katında güneş sistemi, gezegenler ve uluslararası uzay istasyonunda yaşama dair bilgileri ziyaretçiler nasıl tecrübe ediyor?
Özel bir asansör ile ulaşılan 2. katta ziyaretçilerimiz uluslararası uzay istasyonu karşılıyor. Bu alanda astronotların neler yedikleri, nasıl uyudukları, temizlendikleri ya da nasıl spor yaptıklarını anlatıyoruz. Göz ve denge organlarımızı azıcık sarsıp astronotların yer çekimsiz ortamda nasıl garip hissettiklerini deneyimletmeye çalışıyoruz. Farklı gezegenlerdeki ağırlığımızı ölçebildiğimiz, bir Ay taşına dokunabildiğimiz ya da bir Mars robotunu kontrol edebildiğimiz düzeneklerimiz var. Uzayda robotik, uzayda topraksız tarım üzerine aktarım yaptığımız düzeneklerin dışında evrende yaşam ihtimalini sorguladığımız, teleskopların yapısını öğrenerek Güneş sistemimizi daha yakından incelediğimiz düzeneklerimiz de var.
– Bilim merkezinde atmosferdeki durumu nasıl gözlemleyebiliriz?
Uydular ve uzaktan algılamayı anlattığımız özel bir alanımız var. Bu alanda uydular ile alınmış görüntülerin zaman içerisinde değişimini göstererek uyduların günlük yaşamımıza olan katkılarını anlatıyoruz. Aynı zamanda meteoroloji uydularından aldığımız güncel görüntüleri 360 derece bir küre üzerine yansıtabiliyoruz. Son bir haftadaki bulutluluk oranları ya da son iki günün sıcaklık değişimleri gibi pek çok bilimsel görüntüyü peş peşe hızlandırarak ziyaretçilerimize görsel bir şölen sunmak mümkün oluyor.
– Bilim merkezinin 2021 hedefleri nelerdir?
İlk hedefimiz mümkün olduğu kadar kısa bir sürede ziyaretçi alımına başlayabilmek. Sergi alanımız merkezimizin süreklilik arz eden operasyonunu oluşturuyor. Bunun dışında 3. katımızda şu an için boş olan geçici sergi alanımız mevcut. Ulusal, uluslararası tematik sergileri bu alanda ziyaretçilerimizle buluşturmayı hedefliyoruz. Türkiye Uzay Ajansı, Uzay ve Havacılık Sanayimizin değerli şirketleri, Sivil Toplum Kuruluşları ve Okullarımız başta olmak üzere tüm paydaşlarımız ile iletişim içerisinde ihtiyaca hitap eden eğitim programlarını geliştirip, gerçekleştireceğiz.
Bu yıl aynı zamanda uluslararası iş birliklerinin geliştirilmesi açısında da önemli. International Astronautical Federation (IAF) üyelik başvurumuz olumlu karşılandı, Ekim ayında Dubai’de gerçekleşecek olan International Astronautical Congress’de (IAC) üyeliğimiz genel kuruldan geçecek ve eğitim teknik kurullarında yer alacağız. Benim de mezunlar temsilcisi olarak mütevelli kurulunda bulunduğum International Space University’nin kısa süreli eğitimlerinin Bursa’da düzenlenmesi ile ilgili görüşmelerimiz devam ediyor.
Milli Savunma Bakanlığımız tarafından hibe edilen bir F4 uçağını da 2021 içerisinde GUHEM’in bahçesinde sergilemeye başlayacağız.
– Bilim merkezinin hangi bölümleri ücretli?
Merkezimizin sürekliliğini sağlayabilmek ve vermiş olduğu hizmetlerin niceliğini arttırabilmek için belli alanlarımız ücretli olacak. İlgili fiyatlama politikası, içinde bulunulan küresel salgın da dikkate alınarak coğrafik ve demografik faktörler de dahil olmak üzere birçok faktör dikkate alınarak analiz edilmektedir.
Hizmetlerin tamamen ücretsiz olmasının hizmetlerin çekiciliğini kaybetmesine neden olduğu göz önünde bulundurularak belli bir fiyatlama aralığı üzerinde çalışıyoruz. Fiyat politikası oluşturulurken sponsorluklar, v.b. dış destek mekanizmaları planlanarak hedef grubun fırsat eşitliğini kaybetmemesini amaçlıyoruz. Merkezimizin sürekliliği için fon kaynakları oluşturulurken daha fazla gencimizin imkanlardan ücretsiz ya da cüzi miktarlarla faydalanması gerektiği bilinciyle çalışmalarımıza devam ediyoruz.
