Çok sayıda çeşidi olan zehirli kimyasallar, türlerine göre merkezi sinir ile solunum sistemi ve kan hücrelerine zarar veriyor. Solunum sistemini tahrip ederek nefes almayı zorlaştıran kimyasal silahlar, zehirlenmelere ve kalp krizlerine neden oluyor.
Sinir gazları olarak bilinen sarin ve tabun, merkezi sinir sistemini etkileyerek bilinç kaybı, körlük ve felce yol açıyor. Solunum yolları salgılarında, salya ve tükürükte artışa yol açan sarin gazı, aşırı terleme bulantı ve kusmaya da neden oluyor.1938’de Alman kimyager Gerhad Schrader tarafından bulunan sarin gazı, Nazi Almanyası’nda katliamlarda da kullanıldı. Renksiz ve kokusuz olan sarin gazı, güçlü, geniş ve çabuk etki yaptığı için en çok tercih edilen kimyasal silah.
9 yılda 65 bin kişi hayatını kaybetti
“Kimyasal olay” terimi antropojenik veya teknolojik olaylara atıfta bulunabilir: Kimyasalları depolayan veya kullanan bir fabrikada patlama,gıda veya su kaynağının bir kimyasalla kirlenmesi petrol sızıntısı, nakliye sırasında bir depolama ünitesinden sızıntı, kimyasalların çatışma veya terörizm sırasında kasıtlı olarak salınması, kimyasal maruziyetle ilişkili bir hastalık salgını gibi olaylar bunlar arasında salıylmakta.
Doğal kaynaklardan kaynaklanan kimyasal olaylar arasında volkanlar, depremler ve orman yangınlar bulunuyor. 2009-2018 yılları arasında teknolojik olaylar nedeniyle tahminen 65.000 kişi hayatını kaybetti.
Birinci Dünya Savaşı’nda ortaya çıktı
Kimyasal silahların keşfiyle birlikte insanoğlu büyük bir tehdit ile karşı karşıya kaldı. Kullanıldıkları bölgede asker, sivil ayırt etmeksizin kitlesel insan ölümlerine neden oldu. Modern anlamda ilk gelişmiş kimyasal silahlar 1. Dünya Savaşı’nda öne çıktı. Almanya 1915’te Belçika’ya karşı; Fransa Almanlara karşı Fosgen gazı içerikli kimyasal silah kullandı. İtalya tarihinde iki kez kimyasal silah kullandı.
1928 yılında Libya halkına, 1935 yılında ise Etiyopya halkına karşı hardal içerikli silahla saldırdı. Özellikle II. Dünya Savaşı ve soğuk savaş döneminde kimyasal silah geliştirilmesi ve sınır ajanı üretimi hiç olmadığı kadar arttı.Amerika Vietnam savaşında, Saddam liderliğindeki Irak da Halepçe’de kimyasal silahla katliamlara sebep oldu.
İran-Irak Savaşı’nda kullanıldı
1984 yılında BM Genel Sekreteri tarafından İran-Irak Savaşında kimyasal silah kullanıldığı dünya kamuoyuna açıklandı. Son olarak binlerce kişinin ölümüne sebep olan Esed rejimi, Suriye’de halkına karşı kimyasal silah kullandı.
Sarin ve Klorin gazı içerikli kimyasal bombaların atılması sonucunda bugüne kadar 5 binden fazla Suriyeli sivil hayatını kaybetti. Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü son yayımladığı raporda, Esed rejimine bağlı hava kuvvetlerinin, 4 Şubat 2018’de Serakib’e düzenlediği hava saldırısında en az bir silindir bombası kullandığını belirtti.
Körfez Savaşı kritik nokta
Kasım 1978’de ABD’li dini lider Jim Jones, içlerinde birçok çocuğun da bulunduğu 900’den fazla kişiyi siyanür kullanarak toplu halde intihar etmeye ikna etmiştir.1991 yılında Körfez Savaşı sırasında, 8,5 ton sarin ve siklo sarin maddesinin ve içinde bazı sinir ajanlarının depolandığı roketlerin imhası sonucu, bu gazlar ortama yayılmıştır. Her ne kadar bu sinir gazlarına maruziyet seviyesi akut toksisiteye sebep olacak kadar yüksek olmamışsa da, söz konusu bölgede hizmet vermiş askerler hala bazı olumsuz uzun dönem sağlık sorunlarıyla mücadele etmektedirler. Bu durum “Körfez Savaşı Sendromu” olarak adlandırılmaktadır.
“Deney amaçlı” kullandılar
Afad’ın resmi sitesindeki bilgiye göre; Terörist saldırılar, savaşlar ve illegal eylemler her ne kadar kimyasal savaş ajanlarının yaygın kullanım alanları olsa da, bu maddelerin ülke otoriteleri tarafından isyancılara ve sivillere karşı çeşitli amaçlarla kullandığı da unutulmamalıdır. 1920 yılında, Irak’ta bağımsızlık taraftarları Kürt vatandaşlara karşı İngiltere tarafından “deney amaçlı” olarak kimyasal silah kullanılmıştır. 24 Ekim 2002’de meydana gelen Moskova Tiyatro Baskını sırasında, Rus kuvvetleri tarafından anestetik fentatil maddesi kullanılmıştır. Bu maddenin olumsuz etkileri sebebiyle yaklaşık 130 sivil hayatını kaybetmiştir. Kargaşa Kontrol Ajanları ise 1960’larda ABD hükümeti tarafından isyanlarda kalabalıkları dağıtmak amacıyla yaygın olarak kullanılmıştır.
Kaynak: Timetürk
