İsrail’in İran’a saldırısına dünya genelinden sert tepkiler: “Bölgesel savaş riski büyüyor”

İsrail, 13 Haziran sabahı “Yükselen Aslan Operasyonu” adı altında İran’a yönelik geniş çaplı bir hava harekâtı başlattı. İsrail ordusu, saldırının İran’ın nükleer tesislerini, füze üretim altyapılarını ve Devrim Muhafızları ile nükleer programın üst düzey isimlerini hedef aldığını duyurdu.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, operasyonun “İsrail’in tarihindeki kritik bir dönüm noktası” olduğunu belirterek, “Bu tehdit ortadan kalkana kadar operasyon sürecek” dedi.

İsrail Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre saldırılarda 200’den fazla savaş uçağı ve 100’den fazla İHA görev aldı, ülke genelinde 100’ün üzerinde hedef vuruldu.

İran: Üst Düzey Komutanlar ve Bilim İnsanları Hayatını Kaybetti

İran devlet medyası, İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan bazı üst düzey komutanlarla birlikte nükleer alanda görevli üst düzey bilim insanlarının öldüğünü doğruladı. Saldırılarda aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu en az 50 kişinin yaralandığı bildirildi.

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, saldırıyı “şeytani bir suç” olarak nitelendirerek, “Siyonist rejim bu cinayetin ağır bedelini ödeyecek. İslam Cumhuriyeti’nin güçlü kolu bu saldırıyı cezasız bırakmayacak” açıklamasında bulundu.

Washington: “Haberdardık ama Dahil Değiliz”

ABD Başkanı Donald Trump, Fox News’e yaptığı açıklamada, İsrail’in saldırısından önceden haberdar olduklarını ancak doğrudan dahil olmadıklarını söyledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise İran’a, “ABD personeli ve çıkarlarını hedef almaması” uyarısında bulundu. ABD Başkanı Trump İsrail’in İran saldırıları hakkında ABC News’e konuştu: “Onlara bir şans verdik ve bundan faydalanmadılar. Çok sert bir darbe aldılar. Şu ana kadar olanların harika olduğunu düşünüyorum. Ve hepsi bu değil. Çok daha fazlası olacak.”

Fransa: “İran Nükleer Gerilimi Tırmandırdı, İsrail’in Kendini Savunma Hakkı Var”

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, Orta Doğu’daki gerilimden derin kaygı duyduklarını belirterek, “İran’ın nükleer programına ilişkin ciddi endişelerimizi daha önce de defalarca dile getirdik. İsrail’in kendini savunma hakkı vardır” dedi.

İsrail’in Paris Büyükelçisi Joshua Zarka ise Fransız basınına yaptığı açıklamada, operasyon öncesinde Fransa’ya bilgi verilmediğini söyledi. Zarka, “Fransa artık İsrail’in en yakın müttefiki değil” dedi.

BM: “Askeri Tırmanma Endişe Verici”

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in sözcüsü, “İsrail’in İran’daki nükleer tesisleri hedef alması endişe verici. Tarafları azami itidale çağırıyoruz” açıklamasında bulundu. Guterres, bölgede derinleşen çatışmaların önlenmesi gerektiğini vurguladı.

Bölgesel Tepkiler: Umman, Suudi Arabistan’dan Kınama

Umman, saldırıları “tehlikeli bir tırmanış” ve “BM Sözleşmesi’nin açık ihlali” olarak nitelendirirken, İsrail’e yönelik sert bir kınama yayımladı. Muskat, ABD-İran arasında Pazar günü başlaması planlanan nükleer görüşmelere ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.

Suudi Arabistan, saldırıyı “kardeş İran halkına yönelik açık bir saldırganlık” olarak tanımlayarak, İsrail’i uluslararası hukuku ihlal etmekle suçladı.

NATO ve UAEA’dan Çağrı: Gerilim Düşürülmeli

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, İsrail’in tek taraflı eyleminin ardından müttefik ülkelerle istişare içinde olduklarını belirtirken, “Gerilimin azaltılması için yoğun çaba gösterilmesi gerekiyor” dedi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi ise nükleer tesislerin hedef alınmasının “bölge ve ötesi için ağır sonuçlar doğurabileceği” uyarısında bulundu ve en kısa sürede İran’a gitmeye hazır olduğunu bildirdi.

Bölgesel ve Uluslararası Tepkilerden Bazıları:

• Pakistan: İsrail’in İran’ın egemenliğini ihlal ettiğini belirterek BM’yi sorumluluk almaya çağırdı.
• Katar: “Bölgesel barışı baltalayan tehlikeli bir tırmanış” ifadesiyle saldırıyı kınadı.
• BAE: “Uluslararası hukuka bağlı kalınmalı” vurgusuyla BM’ye acil müdahale çağrısı yaptı.
• Malezya: Başbakan Enver İbrahim saldırıyı “mümkün olan en güçlü ifadelerle” kınadı, hedefin nükleer müzakereleri sabote etmek olduğunu söyledi.
• Endonezya: İsrail’in saldırısı “hukuksuz ve bölgesel istikrarı tehdit eden” bir adım olarak değerlendirildi.
• Hindistan: Gerginlikten endişe duyulduğu ve diplomasi kanallarının kullanılmasının zorunlu olduğu belirtildi.
• Yeni Zelanda: Başbakan Luxon, “Orta Doğu daha fazla askerî harekâtı kaldıramaz” diyerek müzakere çağrısı yaptı.
• Japonya: Dışişleri Bakanı, saldırının son derece üzücü olduğunu söyleyerek “azami itidal” çağrısı yaptı.
• Ürdün: Saldırının BM ve uluslararası hukukun açık ihlali olduğu vurgulandı.
• Almanya: “İsrail’in varlığını koruma hakkı var, ama tüm taraflar itidal göstermeli” açıklaması yapıldı.
• İtalya: “Durum patlama noktasında, çözüm sadece diplomasiyle mümkün” ifadeleriyle gerilimden duyulan endişe dile getirildi.
• Avusturya, Slovakya, Belçika, İrlanda: Gerilimin daha fazla tırmanmasının engellenmesi ve barışçıl yolların önceliklendirilmesi çağrısında bulundu.
• Azerbaycan: Diyalog ve diplomasi vurgusu yapılarak sivillerin korunmasının önemi hatırlatıldı.

Kaynak: M5