Analiz: OPEC ve petrol krizi, Orta Doğu ilişkilerini yeniden şekillendiriyor - M5 Dergi
Öne ÇıkanStrateji Analiz

Analiz: OPEC ve petrol krizi, Orta Doğu ilişkilerini yeniden şekillendiriyor

Abone Ol 

SIPRI’nin açıkladığı son rakamlara göre dünyanın en fazla silah alan ülkesi Suudi Arabistan’ın OPEC kararının ardından ABD yeni bir rota çizmeye hazırlanıyor. Peki, 2017’den bu yana artarak devam eden silah anlaşmaları nasıl şekillenecek?

Koronavirüs (Covid-19) pandemisinin sürecinde dünya ülkeleri kapanırken artması beklenen sağlık harcamalarının yerini savunmanın alması şok etkisi yaratmıştı.

Dünya genelinde savunma harcamları iki trilyon dolara ulaşmış, SIPRI’nin son raporlarına göre ABD, küresel silah ticaretindeki payını yüzde 39’a yükselterek birinci sırada yer almıştı.

Hemen ardından Çin, Hindistan, Rusya ve Birleşik Krallık’ın sıralandığı listedeki ülkelerin müşterelerini ise Orta Doğu ülkeleri oluşturmuştu.

2012-21 yılları arasında, silah alımını yüzde 21 artıran Suudi Arabistan, eski Başkan Trump döneminde yapılan dev anlaşmalar ise dünya kamuoyunda geniş yer bulmuştu.

Özellikle, 2017 yılında göreve gelmesinin ardından ilk yurt dışı gezisini Suudi Arabistan’a gerçekleştiren ABD eski Başkanı Donald Trump, 350 milyar doları bulan ikili anlaşmalar ile ülkesine dönmüştü.

Yaklaşık 110 milyar dolarlık silah ve askeri mühimmat anlaşmalarını imza atan iki ülke, yatırımların 10 yıllık süreyi kapsaması noktasında da anlaşmaya varmıştı.

Tek kalemde 135 milyar dolarlık uçak ve silah satış anlaşmasına imza atan Suudi Arabistan, bölgenin en fazla savunma yatırımı gerçekleştiren ülkesi olma unvanını almıştı.

Orta Doğu, 13 Ağustos’ta uzlaşılan ve 15 Eylül 2020’de imzalanması ile birlikte adım adım Büyük Ortadoğu Projesi’nin (BOP) uygulanmasının önünü açan “Abraham Anlaşmaları”nın bölgeyi yeniden şekillendirmesi beklenirken ABD, sürpriz bir karar ile bölgeden çekileceğini duyurmuştu.

Bölge ülkeleri ABD’ye tepki gösterirken, 2021 yılının ağustos ayından itibaren dengeler Çin ve Rusya’nın bölgedeki etkinliği ile tersine dönmeye başlamıştı.

Bölgede İran tehdidine karşı ABD ile ittifakını güçlendirmek için art arda anlaşmalara imza atan ülkelerden Suudi Arabistan, 77 yıldan bu yana şekillenen ilişkilerini son olarak yeni bir silah anlaşması ile sağlamlaştırmıştı.

Xi Jinping’in Ağustos 2022’de gerçekleştirdiği Riyad ziyareti, ABD – Suudi Arabistan ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası oldu.

PETROL KRİZİ ORTA DOĞU İLİŞKİLERİNİ YENİDEN ŞEKİLLENDİRİYOR

Hemen öncesine Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Covid-19 döneminde dalgalanmalar yaşayan ve tedarik zincirindeki aksama ile sık sık zirveyi gören petrol fiyatları, Orta Doğu ülkelerine yönelik baskıyı da artırdı.

OPEC ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun günlük petrol üretimini iki milyon varil azaltma kararı, Beyaz Saray tarafından tepki ile karşılandı.

ABD – Suudi Arabistan ilişkilerinde Jinping’in ziyaretinin ardından artan gerilimi tırmandırdı. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Direktörü John Kirby, ABD Başkanı Joe Biden’ın, Suudi Arabistan ile ilişkileri yeniden gözden geçirdiğini açıkladı.

CNN’e verdiği röportajda kritik açıklamalara imza atan Kirby, “Biden, Suudi Arabistan ile ilişkilerin yeniden değerlendirilmesi konusunda çok açık oldu. OPEC kararının ardından şu anda bu değerlendirmeyi yapıyor” ifadelerini kullandı. Kirby’nin “Biden, Suudi Arabistan ile ilişkilerimizin nasıl olması gerektiği konusunda Kongre ile çalışmaya istekli” sözlerinin hemen ardından Senato Dış İlişkiler Komitesi Üyesi de olan Coons, “Hem Biden yönetiminin hem de Senatonun bu konu hakkında adım attığını göreceksiniz. Bu konudaki en olası adım ise Suudi Arabistan’a silah satışlarını askıya almaktır” dedi.

Geçtiğimiz hafta Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Bob Menendez’in yaptığı yazılı açıklama ile Suudi Arabistan ile silah satışları dahil tüm ilişkilerin askıya alınması çağrısında bulunmasının ardından ilişkilerin gelecekte nasıl şekilleneceğinin işaretini veren Coons, “Hem Biden yönetiminin hem de Senatonun bu konu hakkında adım attığını göreceksiniz. Bu konudaki en olası adım ise Suudi Arabistan’a silah satışlarını askıya almaktır” ifadelerini kullandı.

Kaynak: IntellStrategy

Abone Ol 

İlgili Yazılar

Abone Ol 
Back to top button
Close
Close