İran’ın nükleer anlaşmaya geri dönmesi için Avusturya’nın başkenti Viyana’da devam eden müzakerelerde bir türlü ilerleme kaydedilemiyor. Peki, ABD ile İran arasında son dönemde neler oluyor?
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Washington’un Tahran ile nükleer anlaşmaya dönmesi konusunda hızlı bir mutabakat beklemediğini, düne göre bir anlaşma ihtimalinin daha az olduğunu ifade etti.
AB-Ukrayna Ortaklık Konseyi Toplantısından sonra gazetecilerin sorularına yanıt veren Borrell, ABD’nin anlaşmaya dönmesi için nihai metni 8 Ağustos’ta taraflara sunduğunu hatırlattı ve bunun olumlu kabul gördüğünü, taraflarla interaktif süreci başlattıklarını açıkladı.
O zaman pozisyonların birbirine yakın olduğunu söyleyen Borrell, “Ancak son etkileşimlerde pozisyonlar birbirine yakın değil, uzak” dedi. Borrell ayrıca, “Bu endişe verici. Eğer süreç birbirine yakınlaşmazsa tüm süreç tehlikede demektir. Amaç hızlıca bir anlaşmaya varmaksa bu olmayacak” ifadelerini kullandı.
Anlaşmanın ortaklarıyla görüşmeye devam edeceğini kaydeden Borrell, bir anlaşma olacağına dair “inancının düne göre azaldığını” söyledi.
ABD-SUUDİ ARABİSTAN ve İSRAİL, İRAN’A GÖZDAĞI VERDİ
İngiltere’nin Fairford kentindeki Kraliyet Hava Kuvvetleri üssünden havalanan ABD’nin bombardıman uçakları, Kuveyt ve Suudi Arabistan’a ait savaş uçaklarıyla birlikte Doğu Akdeniz, Arap Yarımadası ve Kızıldeniz üzerinde eğitim görevlerini gerçekleştirdi.
ABD Hava Kuvvetleri’nin Orta Doğu’daki en üst düzey subayı Korgeneral Alexus Grynkewich yaptığı açıklamada, son günlerde İran ile ABD arasında yaşanan gerilimlere atıfta bulunurcasına, “ABD’ye ve ortaklarımıza yönelik tehditler cevapsız kalmayacak” ifadelerini kullandı. Grynkewich, “Bu tür görevler düşmanlarımızı caydırmak ve gerekirse onları yenmek için güçleri birleştirme yeteceğimizi gösteriyor” dedi.
ABD, Kuveyt ve Suudi Arabistan’ın birlikte düzenlediği uçuşlara İsrail de katılım gösterdi. İsrail ordusu, ABD tarafından açıklanmasa da, üç İsrail F-16 savaş uçağının Amerikan bombardıman uçaklarına ‘İsrail semalarından Fars Körfezi’ne giderken’ eşlik ettiğini bildirdi. Tel Aviv hükümeti bu görevi, ‘İsrail ve Orta Doğu’da hava güvenliğini sağlamak’ adına ABD ordusuyla iş birliğinin sürdürülmesinin anahtarı olarak gördüğünü açıkladı.
İRAN’DAN ÇARPICI NÜKLEER AÇIKLAMASI
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, ülkesinin, nükleer müzakereler için sunduğu yanıtın yapıcı, şeffaf ve yasal olduğunu dile getirdi. Kenani, “Karşılıklı siyasi irade olması durumunda çok kısa sürede müzakerelerin sonuçlandırılmasına ve anlaşmaya varılmasına zemin hazırlayabilir” ifadelerini kullandı.
Kenani, yaptırımların tamamen kaldırılmasının İran ile KOEP imzacıları arasındaki müzakerelerin ana hedeflerinden biri olduğuna dikkat çekti. Sözcü, İran’ın, Müzakerelerin Koordinatörü ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’e sunduğu yanıtın yapıcı, şeffaf ve yasal olduğunu söyledi.
Sözcü, “Karşılıklı siyasi irade olması halinde çok kısa sürede müzakerelerin sonuçlandırılmasına ve anlaşmaya varılmasına zemin hazırlayabilir” ifadelerini kullandı.
Kenani, ABD tarafından cevap beklediklerini aktarırken, karşı tarafa cevabın içerik olarak iki ana hedefle yapıldığına, müzakerelerle ilgili tartışmak istedikleri önemli konunun garantiler meselesi olduğuna dikkat çekti.
Koordinatör aracılığı ile aldıkları metni netleştirmeye ve daha güçlü bir metin sunmaya çalıştıklarını söyleyen Kenani, bunun gelecekteki olası anlaşmayı istikrara kavuşturmak amacıyla yapıldığını ifade etti.
Kenani, “Garanti çerçevesi güçlü değilse, herhangi bir zamanda anlaşmaya ilgili talihsiz olaylarla karşılaşabiliriz. Bir önceki aşamada ABD’nin anlaşmadan çekilmesiyle de bu olaya şahit olmuştuk” dedi.
Sözcü ayrıca, müzakerelerin sonuçlanması ve yaptırımların kalkması durumunda İran’ın başta enerji kaynakları olmak üzere Avrupa’nın ihtiyacının büyük bir bölümünün tedarikçisi olabileceğini dile getirdi.
