ABD’nin diplomatik yazışmaları ve konuya aşina iki kişiye göre ABD, ana nükleer bombasının daha hassas bir versiyonunun Avrupa’daki NATO üslerine yerleştirilmesini hızlandırdı.
Yazışmaya göre, başlangıçta önümüzdeki bahar için planlanan modernize edilmiş B61-12 havadan atılan güdümsüz bombanın gelişinin bu Aralık ayında yapılması planlandığını, ABD’li yetkililerin NATO müttefiklerine bu ay Brüksel’deki kapalı kapılar ardındaki bir toplantıda söylediklerini ortaya koyuyor.
ABD ve müttefik bombardıman uçakları ve savaş uçakları tarafından potansiyel kullanım için Avrupa’daki çeşitli depolama tesislerinde eski silahların yeni versiyonla değiştirilmesini içeren hareket, Rusya’nın Ukrayna’da nükleer silah kullanma tehditleri üzerine artan gerilimlerin ve Batı’nın Moskova’yı bu çizgiyi geçmekten caydırmak için daha fazlasını yapması gerektiğine dair artan endişelerin ortasında vuku buluyor.
B61 programındaki modernizasyonlar yıllardır bütçe belgelerinde ve kamuoyuna yapılan açıklamalarda açıkça tartışılıyor ve Pentagon yetkilileri, stokların modernize edilmesini ve güvenli olmasını sağlamak için yükseltmelerin gerekli olduğunu söyledi.
Yorum yapması istenen Pentagon sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, e-posta yoluyla şu yanıtı verdi:
“Nükleer cephaneliğimizin ayrıntılarını tartışmayacağız, ancak ABD B61 nükleer silahlarının modernizasyonu yıllardır devam ediyor ve modernize edilmiş B61-12 versiyonları için eski silahları güvenli ve sorumlu bir şekilde değiştirme planları, uzun zamandır planlanan ve planlanmış bir modernizasyon çabasının parçası. Ukrayna’daki güncel olaylarla hiçbir şekilde bağlantılı değil ve hiçbir şekilde hızlandırılmadı.”
Varış tarihi, Avrupa’da zaten tehlikeli bir durumu daha da körükleyebileceğinden korkan bazı uzun süreli gözlemciler için sürpriz oldu.
Brüksel’deki toplantıdaki duyuru, NATO’nun Steadfast Noon olarak bilinen yıllık nükleer tatbikatını başlatmasından günler önce geldi.
İki haftalık tatbikat Pazar günü sona eriyor ve yaklaşık 70 uçağı içeriyor.
Kremlin’e göre, Çarşamba günü Rusya, savunma şefinin Rusya’ya yönelik bir nükleer saldırıya misilleme olarak “büyük bir nükleer saldırıyı” simüle ettiğini söylediği bir nükleer tatbikat düzenledi.
Programı yakından takip eden Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu’ndaki Nükleer Bilgi Projesi Direktörü Hans Kristensen, “Acele etmek garip olurdu” dedi.
“Bu duruma nükleer silahlarla cevap vermediğimizi söylüyorlar. Bu kadar aşağı inmek isteyeceklerini sanmıyorum.”
Aralık ayında ilk bombaların gönderilmesinin ardındaki mesaj, daha çok Moskova’ya karşı özellikle savunmasız hisseden Avrupalı müttefiklere yönelik olabilir.
Bir silahsızlanma grubu olan Ploughshares Fund’ın politika Direktörü Tom Collina:
“Tahminim Rusya’dan çok NATO’yu hedef alıyor.
Zaten orada [eski] B61’ler var. Ruslar bunu biliyor. İyi çalışıyorlar. Yenileri daha yeni olacak, ama aslında o kadar da büyük bir fark değil.
Ancak bu, Rusya tarafından özellikle tehdit altında hissettiklerinde müttefiklere güvence vermenin bir yolu olabilir.”
Belge, toplantılar sırasında 15 NATO müttefikinin ittifakın ‘Putin’in nükleer şantajına boyun eğmemesi gerektiği’ konusundaki endişelerini dile getirdiğini söylüyor.
Belgede aynı zamanda, ‘Rusya’nın nükleer söyleminin artan hacmi ve ölçeği göz önüne alındığında, bir grup müttefik, sürekli hazırlık ve tutarlı mesajlaşma sağlamak için NATO’da sürekli istişareler talep etti.’ deniliyor.
Yine de Collina, nükleerle ilgili herhangi bir hareketin – ne kadar mütevazı olursa olsun – istenmeyen sonuçlara yol açabileceği konusunda da uyardı.
“Gerilimi artırabilir. Göreceğiz.”
B61, ilk olarak 1960’ların başında geliştirilen ve başlangıçta Nevada’daki yeraltı nükleer testlerinde gösterilen bir nükleer bomba ailesi.
On yıllar boyunca bir düzine versiyon geliştirildi ve çoğu o zamandan beri emekli oldu.
10 milyar dolarlık B61-12 Yaşam Uzatma Programı, Enerji Bakanlığı tarafından yönetiliyor ve Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Türkiye’deki hava üslerinde depolanan yaklaşık 100 bomba da dahil olmak üzere önceki birkaç versiyonun yerini alması amaçlanıyor.
Kristensen, modernizasyonların hepsinin güdümsüz bombanın tasarımının nükleer olmayan yönlerinde olduğunu ve bir paraşütün çıkarılmasını ve yeni bir kuyruk kiti ve “önemli ölçüde daha fazla hassasiyet” için diğer iyileştirmelerin takılmasını içerdiğini söyledi.
Yeni versiyon ayrıca, B-2 ve B-21 bombardıman uçakları ve F-15, F-16, F-35 ve Tornado savaş uçakları da dahil olmak üzere ABD ve müttefik bombardıman uçaklarının ve savaş uçaklarının, B61’in yıllardır depoda bulunan birkaç eski versiyonunun aksine, silahı taşıyabilecek şekilde tasarlandı.
Savaş başlığının kendisi, ABD cephaneliğindeki en çok yönlü olanlardan biri çünkü patlayıcı gücü, hedefe bağlı olarak yukarı veya aşağı çevrilebilir ve bu da onu düşük veya orta verimli bir silah haline getirir.
Kaynak: Politico, GDH
