Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, geçtiğimiz Pazar günü Londra’da gerçekleşen Avrupa liderler zirvesinde alınan tavsiye kararı çerçevesinde Amerika Birleşik Devletleri’nin Ukrayna Savaşı’nın ana aktörü tutmak için “uzlaşmacı” bir mesaj yayınlandı.
Ukrayna için yeni bir barış süreci hazırlığını yapma ve ortaya çıkacak planı Amerika ile paylaşma kararı alan İngiliz-Fransız hattı, yaptığı açıklamalarda, Amerika’nın olmadığı bir denklemin Avrupa için ciddi sorun oluşturacağını belirtmişti.
Londra’daki Avrupalı gövde gösterisini, Başkan Trump’ın ekibi ile birlikte aldığı, Ukrayna’ya silah ambargosu kararı izledi. Avrupa, açıklamalarıyla tepki gösterdiği bu gelişme sonrasında Trans-Atlantik hattaki gerginliği azaltma kararı aldı.
Zelenski’nin gün akşam saatlerinde yaptığı açıklama, Ukrayna’nın öteden beri savunduğu ateşkes şartlarını içeriyor ve Rusya’nın bu konudaki samimiyetine test etme şansı veriyor.
Ukrayna’dan parçalı ateşkes süreci önerisi
Zelensky Salı günkü X gönderisinde, “Cuma günü Washington’daki Beyaz Saray’daki toplantımız olması gerektiği gibi gitmedi,” diye yazdı . “Böyle olması üzücü. İşleri düzeltmenin zamanı geldi. Gelecekteki iş birliği ve iletişimin yapıcı olmasını istiyoruz.”
“Hiçbirimiz sonsuz bir savaş istemiyoruz,” diye ekledi. “Ukrayna, kalıcı barışı daha da yakınlaştırmak için mümkün olan en kısa sürede müzakere masasına oturmaya hazır. Hiç kimse Ukraynalılar kadar barış istemiyor. Ekibim ve ben, kalıcı bir barış elde etmek için Başkan Trump’ın güçlü liderliği altında çalışmaya hazırız.”
Zelenski “Madenler ve güvenlik anlaşmasına gelince, Ukrayna bunu her an ve her uygun formatta imzalamaya hazır. Bu anlaşmayı daha fazla güvenliğe ve sağlam güvenlik garantilerine doğru bir adım olarak görüyoruz ve gerçekten etkili bir şekilde çalışmasını umuyorum” dedi.
Ve olası bir ateşkesin nasıl işleyebileceği konusunda nadir görülen doğrudan bir müdahalede bulundu. “Savaşı bitirmek için hızlı çalışmaya hazırız ve ilk aşamalar tutukluların serbest bırakılması ve gökyüzünde ateşkes olabilir – füzelerin, uzun menzilli insansız hava araçlarının, enerji ve diğer sivil altyapılara bombaların yasaklanması – ve Rusya da aynısını yaparsa denizde hemen ateşkes,” dedi Zelensky. “Daha sonra tüm sonraki aşamalarda çok hızlı hareket etmek ve ABD ile güçlü bir nihai anlaşma üzerinde çalışmak istiyoruz.”
Söz konusu çerçeve, Ukrayna’nın geleceği konusunda kıtada yaşanan kaygıların ortasında, Pazar günü Londra’da düzenlenen Batılı liderler zirvesinin ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un önerdiği plana benziyor.
Top artık Trump-Putin hattında
Amerikan Başkanı’nın Zelenski tarafından dile getirilen ve “Avrupalı ortaklarla hazırlandığı belli olan” bu önerilerini nasıl karşılayacağı tahmin edilemiyor. Rusya’nın, parçalı veya doğrudan bir ateşkese karşı olduğu, kesinleşecek ve kendi taleplerine meşruiyet kazandıracak bir anlaşma sağlanana kadar savaşa devam kararında olduğu biliniyor.
Zelenski, bu açıklamasıyla, inisyatifi Trump-Putin hattına taşımış oldu. Barıştan yana kararlı bir çıkış yapan lider olarak özellikle Rusya’dan gelecek cevap doğrultusunda manevra alanını genişletmeyi hedefliyor.
Zelenski’nin önerisinde yer alan “havada ateşkes” Rusya’nın savaş stratejisinin çökmesi anlamına geliyor. Aynı şekilde, ülkelerin enerji alt yapılarına dönük saldırıların durdurulması şartı, bu aşamada Rusya’nın kabul edebileceği bir gelişme değil.
Ukrayna’nın madencilikte zaten anlaşmalar yapması gerekiyor
Ukrayna madencilik sektörü, ülkenin son 20 yıldır yaşamakta olduğu iç kargaşa ve devamındaki savaş nedeniyle, Sovyetler Birliği dönemi standartları düzeyinde kalmış durumda, bu nedenle, Ukrayna’nın Amerikan şirketleri başta, Batılı ortaklarının kurumlarıyla bu alanda anlaşmalar yapmaya ihtiyacı var.
Ukrayna’nın maden ve zengin toprak minarelleri rezervinin önemini Batılı ekonomileri için dile getiren ilk isim bu nedenle Zelenski oldu ve Kiev yönetimi özellikle mineral rezervleri üzerinden ülkenin ekonomik stratejik gücünü artırma çabasını ocak ayından itibaren sergiledi.
İngiltere bu arada Ukrayna ile 100 yıl süreli çok kapsamlı bir anlaşma yaptı ve bu anlaşma rezervleri de kapsıyor. Benzer şekilde Kiev yönetimi, son dönemde çok sayıda Avrupalı şirketle anlaşmalar için masaya oturmuş durumda.
Zelenski’nin Amerika ile mineraller anlaşmasını imzalama kararlılığı Avrupa başkentlerinde olağan bir sonuç olarak değerlendirildi
Avrupa bilgilendirilmemekten rahatsız
Avrupa liderleri, Ukrayna’nın NATO müttefiklerinin ABD yardımlarının askıya alınacağı konusunda önceden bilgilendirilmediği ortaya çıkınca Salı günü Kiev’e desteklerini yinelediler.
Polonya Başbakanı Donald Tusk, Varşova’daki bir kabine toplantısında Avrupa’nın, “güvenlik söz konusu olduğunda son birkaç on yılın en büyüğü” de dahil olmak üzere benzeri görülmemiş risklerle karşı karşıya olduğunu söyledi. Tusk, hükümetinin bazı “olağanüstü” kararlar alması gerektiğini söyledi. “ABD’nin Ukrayna’ya yardımını askıya alma ve belki de Rusya’ya yönelik yaptırımları kaldırma kararı açıklandı. Bunların sadece sözler olduğunu düşünmek için hiçbir nedenimiz yok” dedi.
“Bu, Avrupa’yı, Ukrayna’yı ve Polonya’yı daha zor bir duruma sokuyor” diyen Tusk, Varşova’nın ABD ile mümkün olan en iyi ilişkileri sürdürürken “savunma kapasitemizi artırmak için Avrupa’daki faaliyetleri yoğunlaştırmaya” kararlı olduğunu ekledi.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, ABD kararının, Avrupa’nın Ukrayna’ya Rusya’ya karşı ön cepheyi korumasında yardımcı olmasının hayati önem taşıdığını söyledi ve bunun “Avrupa ve Fransa için ilk savunma hattı” olduğunu söyledi. Avrupa’nın ABD silahlarına olan bağımlılığını bırakmasının zamanı geldiğini ekledi. Milletvekillerine, “Bize dayatılan bir seçimle karşı karşıyayız, çaba ve özgürlük ya da rahatlık ve kölelik arasında,” dedi.
Fransa Başbakanı François Bayrou, ABD’nin savaş zamanında silah yardımını askıya alma kararının, Washington’ın “Ukrayna’yı terk edip saldırganın kazanmasına izin verdiği” anlamına geldiğini ve onları değiştirmenin Avrupa’nın sorumluluğunda olduğunu söyledi.
Bayrou parlamentoya yaptığı konuşmada, Avrupalıların “modelimiz, önceliklerimiz hakkında düşünmemiz ve dünyaya farklı bir şekilde bakmamız gerekecek… Müttefik sandığımız kişilerden geldiğimizde, bunun bizim gördüğümüzden daha tehlikeli olduğunu gördük.” dedi.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, “Güç yoluyla barış için artık iki şey elzemdir: Özgürlüğümüzü savunan Ukrayna için ek yardım -askeri ve mali- ve AB savunmamızı güçlendirmek için kuantum sıçraması.” dedi.
AB liderlerinin , Avrupa Komisyonu tarafından sunulan, Avrupa’nın savunma sanayisini güçlendirmek, askeri kabiliyetini artırmak ve Ukrayna’ya acil askeri destek sağlamak amacıyla beş bölümden oluşan 800 milyar avroluk (660 milyar sterlin) planı görüşmek üzere perşembe günü bir araya gelmesi planlanıyor.
Kaynak: M5
