Tel Aviv’deki siyasi kaynaklar, eski diplomatların ve bazı Yahudi liderlerin açıklamaları ve “İsrail’e verilen ABD desteğinin durdurulması ya da azaltılmasını isteyen seslerin yükselmesi” sonrasında endişelerini dile getirdiler.
Kaynaklar “Masum gibi görünen iddialarla başlayan bu çağrılar, İsrail’den yardıma ihtiyacı olmayan zengin bir ülke gibi bahsediyor. Ancak, içinde Binyamin Netanyahu liderliğindeki sağcı hükümetten siyasi intikam almayı ifade eden yaralayıcı siyasi niyetleri barındırıyor” ifadelerini kullandılar.
Haaretz gazetesine konuşan kaynaklar, özellikle rahatsız edici olan şeyin bu çağrıların ABD yönetimindeki veya Kongre’deki İsrail muhalifleriyle sınırlı olmayıp, ABD’deki birçok Yahudi liderini de kapsaması olduğunu söylediler.
ABD’nin iki eski İsrail büyükelçisi, ABD Başkanı Joe Biden’ı ABD’nin İsrail’e yaptığı askeri yardımları azaltmaya çağırdı. The New York Times’a verdikleri röportajda Daniel Kurtzer ve Martin Indyk, iki ülke arasındaki ilişkilerin ekonomik bağımlılığa dayanmadığı takdirde daha iyi olacağını, “İsrail ekonomisinin yeterince güçlü olduğunu ve yardıma ihtiyacı olmadığını” söylediler.
ABD politikasıyla çatışma
2001-2005 yılları arasında Tel Aviv’de büyükelçi olarak görev yapan Kurtzer, ABD’nin İsrail’e sağladığı yardımın “ona İsrail’in siyasi veya askeri kararları üzerinde herhangi bir etki veya nüfuz sağlamadığını” söyledi.
Kurtzer “ABD yardımları, İsrail’e kendi parasını nereye harcayacağı konusunda zor seçimler yapmaktan kaçınmasına izin veren milyarlarca dolarlık bir tampon sağlıyor; bu da İsrail’in yerleşim yerleri inşa etmek gibi istemediğimiz politikalara daha fazla para harcamasına izin veriyor” dedi.
1995-1997 ve 2000-2001 yıllarında olmak üzere iki kez ABD’nin İsrail büyükelçisi olan ve aynı zamanda Başkan Barack Obama döneminde ABD’nin İsrail-Filistin müzakerelerinde elçi olarak görev yapan Indyk ise İsrail’in “kendi kendini finanse edebileceğini ve bunu tek başına yaparsa, iki ülke arasındaki ilişkiler için daha sağlıklı olacağını” söyledi.
Bu düşünceye New York Times köşe yazarı Nicholas Kristof da katıldı. Kristof son yazısında, sadece Netanyahu hükümetinin politikasına karşı bir protesto olarak değil, bundan çok daha önce, 3,8 milyar dolar değerindeki yıllık sabit yardımları bırakma fikrinin ABD’de hızla yayıldığını yazdı.
ABD sokağından destek
Ünlü gazeteci ve yazar Thomas Friedman, İsrail kanalı 12’ye verdiği röportajda, “Başkan Joe Biden’ın, destekleyici ABD politikasını yeniden gözden geçirme düşüncesi de dahil olmak üzere Binyamin Netanyahu hükümetine karşı aldığı pozisyonun, ABD sokağında geniş bir destek gördüğünü; İsrail’in, Filistin halkına yönelik adaletsiz politikası, yerleşim projeleri ve demokrasiyi terk etmesi nedeniyle pek çok kişiye yük olmaya başladığını ve bu nedenle yardımların kesilmesini talep ettiklerini” söyledi.
İsrail’e yaptırım uygulama olasılığına ilişkin bir soruya ise Friedman şöyle yanıt verdi:
“Sanmıyorum. ABD’liler İsrail siyasetinden sıkıldı. Kapalı kapılar ardında Tel Aviv’in Filistinlilere yönelik politikasının ‘felaket’ olduğunu söylüyorlar. Bağımsız Filistin devletini sabote ediyor ve aynı zamanda tek devletli çözüm üzerinde ısrar ediyor. Bu çözüm, Siyonist hareket için bir intihardır”
Friedman “Bize diyorlar ki: İsrail intiharla ilgileniyor. Önemli değil intihar etsin. İsrail demokrasiden vazgeçiyor diyorlar. Vazgeçsin; Kaybeden o. Çıkarının ne olduğunu anlamasını sağlamak için enerjimizi harcamayacağız” dedi.
Bu açıklamalar, İsrail-ABD ilişkilerinde tanık olunan karmaşık bir dönemde ortaya çıkıyor. Biden yönetimi, İsrail’de hükümet sistemini ve yargıyı devirme girişiminden duyduğu derin memnuniyetsizliği dile getiriyor. Şarku’l Avsat’ın ulaştığı bilgilere göre İsrail ile ABD Demokrat Partisi’nin tutumları arasındaki fark derinleşiyor ve ABD’nin İsrail’e verdiği desteğe karşı muhalefet artıyor.
Kaynak: Şarku’l Avsat
