Fas’ın F-35 hamlesi, Kuzey Afrika’da dengeleri değiştirebilir
Fas’ın 32 adet F-35 Lightning II savaş uçağı alımı için anlaşma imzalamaya yaklaşması, Kuzey Afrika’da güvenlik dengelerini yeniden şekillendirebilecek bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Anlaşmanın 17 milyar doları bulacağı ve 45 yıllık bakım ile destek hizmetlerini kapsayacağı bildirildi.
İsrail’in onayının ardından ilerleyen süreçte imzalanması beklenen anlaşma, Fas’ı hem Arap dünyasında hem de Afrika kıtasında beşinci nesil savaş uçağına sahip ilk ülke konumuna getirecek. Bu gelişme, özellikle Batı Sahra anlaşmazlığında baş rakibi Cezayir ile rekabete yeni bir boyut kazandırıyor.
Fas hava gücünde köklü modernizasyon
Fas, son yıllarda hava kuvvetlerini modernize etme yönünde önemli adımlar attı. 2020’de onaylanan 24 adet F-16C/D Block 72 Viper uçağının teslimatına bu yıl başlanıyor. Mevcut 23 F-16 da F-16V standardına yükseltiliyor.
Ayrıca iki adet Gulfstream G550 uçağı İsrailli Elta sistemleriyle keşif ve gözetleme görevleri için modifiye ediliyor. Fas, uydu gözetleme kabiliyetini artırmak amacıyla yeni İsrail yapımı keşif uydularını da devreye alıyor.
F-35’lerin F-16 filosu ile entegre edilmesi, NATO müttefikleri arasındaki ortak eğitim standartları sayesinde kolaylaştırılacak. Askerî kaynaklara göre Fas, bu uçaklarda tam operasyonel kapasiteye 2035 civarında ulaşabilir.
Cezayir’den Su-57 ve Su-35 hamlesi
Cezayir ise Rusya’dan aldığı Su-57 Felon ve Su-35 uçaklarıyla hava gücünü güçlendiriyor. 2018’de verilen 14 Su-57 ve 18 Su-35 siparişinin teslimatları bu yıl başlıyor. Rusya’da eğitim gören Cezayirli pilotlar, bu uçakların envantere girmesiyle Batı destekli Fas’a karşı hava caydırıcılığını artırmayı hedefliyor.
Bölgesel silahlanma yarışı riski
Fas’ın ABD ve İsrail ile derinleşen askeri iş birliği, Cezayir’in Rusya’ya olan stratejik bağlılığıyla keskin bir tezat oluşturuyor. Uzmanlara göre, Fas’ın F-35 tedariki, Kuzey Afrika’da yeni bir silahlanma yarışını tetikleyebilir.
Mısır da bölgesel dengelerden etkilenerek Çin yapımı J-10C ve beşinci nesil J-31 uçaklarını tedarik etme seçeneğini gündemine aldı. Bu adım, Kahire’nin ABD’ye bağımlılığını azaltma ve İsrail’in F-35 filosuna karşı caydırıcılık sağlama stratejisinin parçası olarak görülüyor.
Akdeniz’de güç dengeleri tartışması
Fas’ın F-35 alımı, sadece Kuzey Afrika’da değil, İspanya dahil olmak üzere Akdeniz havzasında da güç dengeleri tartışmalarını beraberinde getirdi. Uzmanlar, bu gelişmenin mevcut hassas güvenlik mimarisini zorlayabileceği ve bölgesel istikrarsızlığı artırabileceği uyarısında bulunuyor.
Kaynak: M5
