Mayıs 2020 – BİZİM DİPLOMATLAR
Küresel salgından kaynaklanan önlemler sosyal hayatımızı kısıtlamaya devam ederken kitaplar ve okuma şevki yaşama tutunma gayretimizi ayakta tutuyor. Siz M5 dergisi okurlarına bu sayımızda tavsiye edeceğimiz kitaplar hem güncel jeopolitik gelişmeleri anlamamıza katkıda bulunacak hem de bizi kısıtlandığımız kentlerden uzaklaştıracak içerikte eserler olacak. Önlemler kapsamında kitapçıların büyük çoğunluğunun kapanmasıyla yayınevlerinin içerisinde bulundukları durumu da göz önüne almamız gerektiğine dikkatinizi çekmek isterim. Salgının beraberinde getirmekte olduğu ekonomik darboğaz şüphesiz bundan sonraki süreçte yaşamın pek çok alanını olduğu gibi kitapçıları ve yayıncıları da etkileyecek. Bu derginin okurlarının da aralarında olduğu bilgiyi, okumayı ve öğrenmeyi sevenlerin desteği yayıncıları, kitapçıları, sahafları, kitap satışı yapan internet sitelerini ayakta tutacaktır. Eve kapanmak zorunda kaldığımız günler internet üzerinden ucu bucağı olmayan bedelsiz bir kültür dünyasının kapılarını bizlere açmış olsa da ülkemizin yayıncılarının da bu zor günleri atlatabilmek için bizlere ihtiyaçları olduğunu unutmamalıyız. Gelelim ilk kitabımıza…
BİZİM DİPLOMATLAR – YAZAN: Bilal N. Şimşir
Diplomat, tarihçi ve akademisyen kimlikleriyle tanınan Bilal N. Şimşir’in 1996 tarihinde basılan bu eseri Cumhuriyet tarihinin farklı özellikleriyle ön plana çıkmış 30 büyükelçisinin diplomasideki geçmişlerini aktarıyor, okurlarla bu tarihi kişiliklerin devlet tecrübelerini paylaşıyor. Şimşir, kendi tecrübelerinden yola çıkarak diplomasi alanına ilgi duyan gençlerin bu alanda görev yapmış ve isimleri anıtsal özellik kazanmış şahsiyetleri tanıtmayı amaçlıyor. Kitap, yalnızca geçmişin sisli ufkunda anıları silikleşen tarihe mal olmuş kişilerin anılarını günümüze taşımakla kalmıyor, Türkiye’nin geçmişten günümüze bölgesindeki diplomatik ilişkilerinin seyrine de ışık tutuyor. Kitapta biyografilerine yer verilen ilk dört isim olan Bekir Sami Kunduh, Yusuf Kemal Tengirşek, Ali Fuat Cebesoy ve Memduh Şevket Esendal vasıtasıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti ilişkilerine dair edinilecek bilgiler günümüzde Ankara-Moskova ilişkilerinin gidişatına yönelik de ipuçları veriyor. Bahsi geçen şahsiyetlerin Moskova ve Bakü’deki diplomatik deneyimleri, her ne kadar SSCB’nin Kurtuluş Savaşı’nda TBMM hükümetine unutulması mümkün olmayan bir destek verdiğini teyit etse de, bölgesel konularda taraflar arasındaki itilafların o yıllarda da, aynı bugün Suriye ve Libya’da tekrarlandığı şekilde süregeldiğine işaret ediyor. Sadece bu yönüyle dahi Şimşir’in kitabının günümüze dair dersler alınması için okunmasında fayda olacaktır.
HALİL KUT PAŞA – YAZAN: Mehmet Emin Dinç
Ülkemizde sosyal medyanın faydalı yönlerinden biri olarak, askeri tarih alanında yapılan araştırmalara gösterilen ilgiyi ve araştırmacılarla yayıncıların bu ilgiden kaynaklı şevkle ürettikleri eserleri artırmaları ya da yakın geçmişte vücuda getirdikleri ancak gözden kaçmış eserleri yeniden hatırlatmalarını işaret edebiliriz. İşte Dr. Mehmet Emin Dinç’in “Halil Kut Paşa / Kutü’l Amare’nin Muzaffer Komutanı” adlı kitabı da tam bu tarife uyan bir yapıt. Kronik Kitap, 1. Dünya Savaşı’nın gidişatına damgasını vurmuş ancak yeterli miktarda kıymetlendirilmemiş Kutü’l Amare Zaferi’nin 104. yıl dönümde, ilk baskısı 2017 yılında yapılmış olan bu kitabı bizlere hatırlattı. VI. Ordu Komutanı Tuğgeneral Halil, 29 Nisan 1916 tarihinde emrindeki birliklere zafere dair yayımladığı genelgede şu ifadelere yer vermişti: “İşte, Türk sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci olayı Çanakkale’de ikinci olayı da burada görüyoruz”. Tarihin tozlu sayfalarından geri dönerek canlanan “Kut Bayramı” ile beraber Halil Kut Paşa’yı da hem 1. Dünya Savaşı’nda hem de Kurtuluş Savaşı sürecinde üstlendiği görevleri öğrenmek de boynumuzun borcudur. Dr. Mehmet Emin Dinç’in yapıtı Halil Kut Paşa’nın 1905-1922 yılları arasındaki askeri ve siyasi faaliyetlerini ele alan ilk eser olması bakımından da önem taşıyor. bu esere ulaşmanın şimdilik tek yolu.
D’ARAMON SEYAHATNAMESİ – YAZAN: Jean Chesneau
Salgının bizi mecbur ettiği gönüllü hapislik, yeri geliyor evimizden yeri geliyor yaşadığımız kentten çıkmamızı imkânsız hale getirdi. Bir çare soluk almak, hayal dünyasında dahi olsa mekân değiştirmek isteyenler için çare yine kitaplarda. Tanıtacağımız bu kitapla sizi 1547 yılında Fransa Kralı I. François tarafından Osmanlı İmparatorluğu’na elçi olarak atanan Aramon et de Valabrègues Baronu Gabriel de Luetz’in İstanbul ve İran seyahatlerine davet ediyoruz. Büyükelçinin kâtibi Jean Chesneau tarafından 1566-1574 yılları arasında kitaplaştırılan anılar, Kanuni Sultan Süleyman dönemi İstanbul’una dair zengin gözlemlerin yanı sıra yine Kanuni’nin 1548’deki İran seferine eşlik eden Fransız elçisinin Anadolu, Suriye, Filistin ve Mısır rotasını takip eden yolculuğunu içeriyor. Bu anılar vasıtasıyla Osmanlı ordusunun organizasyon yapısının yanı sıra Anadolu’nun demografik haritasına dair de kapsamlı bilgiler edinmek mümkün. Bu hatırların el yazması 5 nüshasının halen Fransa Ulusal Kütüphanesi’nde muhafaza edilmekte olduğunu söylersek, Monsieur D’Aramon’un Osmanlı payitahtında üstlendiği görevin Fransa tarihi açısından da önemini bir nebze vurgulamış oluruz. Yaşam öyküsü de bir macera filmini aratmayacak denli renkli olan Gabriel de Luetz’in hayatını okumak tarih meraklıları için ilgi çekici olacaktır.
M5
