Dünyanın dikkati Ukrayna, Tayvan ve Orta Doğu’ya odaklanmış haldeyken Afrika’dan kötü haberler geliyor. Biz ABD’liler Libya’yı neden umursayalım? Cevap basit: Kuzey Afrika, “Büyük Orta Doğu”nun ayrılmaz bir parçasıdır ve barış içinde yaşayan bir Orta Doğu, Amerika için iyidir. Gerçekten de Libya bir kez daha yaşam destek ünitesine bağlı. Cumhurbaşkanlığı seçimleri bu ay yapılmalıydı fakat son anda ertelendi. Libya’daki iç siyasi gelişmelerin seyri ne olursa olsun ABD, Müslüman Kardeşler ve Rusya’nın Libya’daki varlığına ve etkisine yönelik desteği devre dışı bırakmak için aktif olarak çalışmaya başlamalı; İtalya ile birlikte çalışmalı.
-Kathryn ve Shelby Cullom Davis Enstitüsü Başkan Yardımcısı James Jay Karafano, ve La Verità için yazan siyasi analist Stefano Graziosi tarafından kaleme alınan; ABD merkezli düşünce kuruluşu The Heritage Foundation’da yayımlanan analizin tam çevirisi M5 tarafından yapılmıştır.
Dünyanın dikkati Ukrayna, Tayvan ve Orta Doğu’ya odaklanmış haldeyken Afrika’dan kötü haberler geliyor. Libya da bu savaş gündemi listesine pekala eklenebilir. Ulusal seçimler yapılamadı ve seçim süreci belirsizlik içinde. ABD liderliği bir kez daha harekete geçmemiş gibi görünüyor.
Neden umursayalım? Çünkü Kuzey Afrika, “Büyük Orta Doğu”nun ayrılmaz bir parçasıdır ve barış içinde ve müreffeh bir Orta Doğu, Amerika için iyidir.
Gerçekten de Libya bir kez daha yaşam destek ünitesine bağlı. Cumhurbaşkanlığı seçimleri bu ay yapılmalıydı. Son anda, ertelenme tarihi olan 24 Ocak 2022’yi olası yeni bir seçim günü olarak öneren Libya Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu tarafından ertelendi.
BU BİR SÜRPRİZ DEĞİLDİ: ERTELEME DURUMU İYİLEŞTİRMEYECEK
Açıkçası, bu sürpriz değildi. Tüm favori cumhurbaşkanı adayları, yani Seyfülislam Kaddafi, Halife Haftar ve Abdülhamid Dibeybe, geçtiğimiz haftalarda adaylık başvurularında yasal çıkmazlarla karşı karşıya kaldı.
Ancak bu ertelemenin durumu daha iyi hale getirmesi imkansız. Çünkü her bir aday, önemli bir jeopolitik yük taşıyor.
DİBEYBE; TÜRKİYE VE MÜSLÜMAN KARDEŞLER’E YAKIN
Abdulhamid Dibeybe, Ankara’nın favorisi. Mevcut Başbakan’ın gerçekten de Türkiye ile sağlam bağları var. El Cezire’ye göre, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından desteklenen tartışmalı bir İslamcı örgüt olan Müslüman Kardeşler’e de yakın.
TÜRKİYE, SEÇİMİ ERTELETMEK İÇİN NÜFUZUNU KULLANDI
Türkiye, seçimin ertelenmesi için baskı yapmak için nüfuzunu kullandı. Erdoğan’a yakın Daily Sabah gazetesi, Müslüman Kardeşler ve Türkiye ile bağları olan Halid el-Mişri başkanlığındaki Libya Yüksek Devlet Konseyi’nin yaptığı gibi, seçimlerin ertelenmesini destekledi. Erdoğan seçimlerin ertelenmesini destekliyordu çünkü görünüşe göre, ‘düşman’ adayların çok güçlenmesinden korkuyordu.
HALİFE HAFTER
Libyalı savaş ağası Halife Haftar, Türk Cumhurbaşkanının uzun süredir baş düşmanlarından biri. Geçenlerde Türk yetkililerle bir görüşmeyi geri çevirdi. Geçmişte ise, Müslüman Kardeşler’i sevmeyen Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklendi. Üstelik Fransa ve Rusya’dan da destek aldı.
FRANSA, HAFTER’İ İTALYAN ETKİSİNİ ENGELLEMEYE TEŞVİK ETTİ
Paris, Hafter’i İtalyan etkisini engellemeye teşvik etti. Zira Roma, tıpkı Türkiye gibi yıllardır iç savaşta mücadele eden Trablus Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni tanıdı ve destekledi.
Moskova ise, kendi adına, Afrika’ya (özellikle Sahel bölgesinde) siyasi ve askeri genişlemesinin bir parçası olarak doğu Libya üzerindeki etkisini pekiştirmeyi hedefliyor. El-Mishri’ye göre, Libya’da Rus paralı asker şirketi Wagner Group’un hala 7.000 savaşçısı var. Tüm bu destekler Hafter’i güçlü hale getiriyor, ancak o, Libya’daki pek çok kişi ve Batılı hükümetlerin çoğu için hala sevilmiyor.
SEYFÜLİSLAM KADDAFİ
Bir de Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi var. Hiçbir şekilde oyunun dışında değil, genç seçmenlerin yanı sıra babasının rejiminin düşüşüne pişman olanlar arasında oldukça popüler.
Görünüşe göre Ruslar, yargı makamlarının işlenen savaş suçları nedeniyle Kasım ayında Kaddafi’yi diskalifiye etmesinden sonra, Hafter ile olan ilişkilerini riske atarak, Kaddafi’nin Cumhurbaşkanlığı yarışındaki hakkının iade edilmesini istedi.
TÜRKİYE’NİN KADDAFİ KONUSUNDAKİ KONUMU BİR BİLMECE GİBİ
Türkiye’nin Kaddafi konusundaki konumu bir bilmece gibi. Rusya’ya görünürdeki yakınlığı, teorik olarak bu adayı Erdoğan için istenmeyen bir hale getirecektir. Ancak Al Monitor’e göre Ankara, diktatörün oğlunu Haftar’ın cumhurbaşkanlığı yarışına bir engel olarak olumlu şekilde de görebilir zira Kaddafi ve Hafter arasındaki ilişki oldukça gergin görünüyor.
Üç ana aday da kapsayıcı olmak yerine bölen bir aktör olarak görünüyor. Seçimi kim kazanırsa kazansın, savaşın parçaladığı ulusu birleştirmeye veya geniş bir uluslararası destek toplamaya pek muktedir olmayacaktı.
LİBYA’DA İSTİKRARLI BİR GELECEK İÇİN ÇÖZÜM YALNIZCA SANDIKTAN ÇIKMAYACAK
Kesin olan tek şey, Libya’da istikrarlı bir gelecek için çözümün yalnızca sandıktan çıkmayacağı.
Uluslararası müdahalelerin uzun süredir devam eden sorunu, ülkelerin farklı çıkarlara sahip olması ve ülkenin istikrarsızlaşmasına sebep olan bir etki; üstelik Libyalılar için daha iyi bir gelecek sağlamaya yetecek kadar da değil.
ABD KENDİ NÜFUZUNU YABANCI GÜÇLERİN BÖLÜCÜLÜĞÜNE KARŞI KULLANMALI
Bölgenin barış, refah ve istikrarı için ABD, kendi nüfuzunu yabancı güçlerin bu bölücü gücünü azaltmak için kullanmalıdır.
Libya’daki iç siyasi gelişmelerin seyri ne olursa olsun, ABD, Müslüman Kardeşler ve Rusya’nın varlığına ve etkisine yönelik desteği devre dışı bırakmak için aktif olarak çalışmalı.
BU HEDEFİ TEK PAYLAŞAN ÜLKE İTALYA; ABD ONUNLA ÇALIŞMALI
ABD’nin sahip olması gereken bu hedefleri tam olarak paylaşan tek ülke İtalya.
İtalya, ABD gibi, Libya’yı istikrara kavuşturmanın kendi ulusal çıkarına uygun olduğunun farkında ve İtalya Başbakanı Mario Draghi, Washington’un sadık bir destekçisi.
Biden, Roma ile ortak olmalı ve Büyük Orta Doğu’da Libya ve başka yerlerde barış, istikrar ve refah isteyen bir güçler koalisyonu kurmalı.
Kaynak: The Heritage Foundation
Çeviri: Cengiz Büyükuncu
