Yapay zeka kontrollü Gripen savaş uçağı, ilk kez insan pilota karşı test edildi
İsveçli savunma şirketi Saab, yapay zekâ destekli Gripen E savaş uçağının ilk kez insan pilotlu bir uçakla görüş ötesi (BVR) hava muharebesi senaryosunda karşı karşıya geldiğini açıkladı. Saab’ın “Project Beyond” (Ötesi Projesi) kapsamında yürüttüğü test uçuşları, 28 Mayıs – 3 Haziran tarihleri arasında İsveç hava sahasında gerçekleştirildi. Projede, Almanya merkezli Helsing şirketi tarafından geliştirilen “Centaur” adlı yapay zeka sisteminin, üretim standardındaki Gripen E savaş uçağına entegre edildiği duyuruldu.
Yapay Zeka, pilotu tamamlayan bir yardımcı rol üstleniyor
Tamamı İsveç Savunma Tedarik Kurumu (FMV) tarafından finanse edilen proje, İsveç’in Geleceğin Muharip Uçak Sistemleri Konsepti kapsamında yürütülüyor. Saab ve Helsing, Centaur yapay zeka sisteminin insan pilotu tamamlayıcı bir görev üstlendiğini ve pilotun yerini alma amacı taşımadığını vurguluyor.
Test uçuşlarında yapay zeka kontrollü Gripen E, gerçek zamanlı muharebe senaryolarına katılarak manevralar gerçekleştirdi ve belirli anlarda insan pilota ateş etme zamanlaması konusunda yönlendirme yaptı. Üçüncü testte, insan pilot tarafından kullanılan bir Gripen D uçağı, yapay zekaya karşı “düşman uçak” olarak görev yaptı. Saab, bu uçuşlarda veri bağlantılarının zaman zaman devre dışı bırakıldığını ve sistemin bağımsız hareket yeteneğinin test edildiğini bildirdi.
50 yıllık uçuş deneyimi birkaç saatte kazandırıldı
Centaur sistemi, pekiştirmeli öğrenme yöntemiyle eğitildi. Binlerce eş zamanlı simülasyonla kendi kendine karşı mücadele eden sistem, kısa sürede 500.000 saatlik sanal uçuş tecrübesi kazandı. Helsing, bu sürecin modern hava muharebesine özgü taktikler geliştirmek için özel olarak uyarlandığını belirtti. Sistemin önceliklendirme, ani karar verme ve alışılmadık taktikler geliştirme gibi kabiliyetleri, sadece Gripen E değil, gelecekte kullanılacak otonom insansız hava sistemleri ve Avrupa’nın FCAS ve GCAP programları için de değerlendiriliyor.
Uçağın mimarisi, yazılım tabanlı savaş yeteneğini destekliyor
Gripen E’nin yazılım mimarisi, uçuş güvenliği açısından kritik sistemleri görev yazılımından ayırarak, Centaur gibi yapay zekâ sistemlerinin doğrudan uçak altyapısına entegre edilmesine olanak tanıyor. Saab yetkilileri, yazılımın bağımsız bir işlemcide değil, uçağın sensör, iletişim ve uçuş kontrol sistemleriyle entegre olarak çalıştığını ve bu sayede yazılımın hızla güncellenip yeniden test edilebildiğini ifade etti.
Yapay zekanın insan pilota yaklaşan performansı
Saab İnovasyon Direktörü Marcus Wandt, yapay zekâ destekli test uçuşlarından birinde kokpitte yer aldı. Wandt, Centaur sisteminin uçuş sınırlarını aşmadan görev yaptığını ve bazı durumlarda “insan pilot gibi kandırma manevraları” uyguladığını kaydetti. Wandt, insan pilotların hâlâ üstünlüğü koruduğunu ancak yapay zekâ sistemlerinin hızla yaklaştığını belirterek, gelecekte doktrinlerin bu doğrultuda değişebileceğini ifade etti.
Kaynak: M5
