TSK’nın Helikopter Simülatörleri
Helikopterler ve uçaklar, birim maliyetleri ve uçuş giderleri oldukça fazla olan, tecrübe edinme aşaması zorlu, kaza durumunda da can kaybı ihtimalinin oldukça yüksek olduğu platformlar.
Bu sebepler yüzünden hem sivil hem de askeri havacılık eğitimlerinde simülatörlere fazlasıyla yer verilmekte.
Günümüzde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin çok büyük bir helikopter filosu mevcut ve bu filo sürekli operasyon halinde. Filo büyük ve aktif olunca eğitimli pilot ihtiyacı da bir o kadar fazla. TSK’da bu ihtiyaç sebebiyle pilot eğitimlerinde simülatörlerden yoğun olarak faydalanmakta.
Türkiye’de simülatör üretiminde lider kurum HAVELSAN. Listemizdeki tüm simülatörlerin üreticisi de HAVELSAN.
HAVELSAN, 90’lı yılların sonlarında yurtdışından temin edilen simülatörlere bakım idame faaliyeti yürütürken, bugün özgün simülatörlerini üreten ve ihraç eden bir konumda.
HAVELSAN, TSK envanterindeki T129 ATAK, S-70A-28D, S-70B SEA HAWK ve AS 532 COUGAR helikopterleri için simülatörler üretim teslimatlar gerçekleştirdi.
İlk olarak S-70A-28D helikopterleri için üretilen simülatörü inceleyeceğiz.
Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın temel genel maksat helikopterleri olan S-70’ler için HAVELSAN ile 2005 yılında sözleşme imzalandı. 2013 yılında hizmete giren simülatörler, pilot ve teknisyenlerinin intibak , tazeleme, harbe hazırlık, idame ve tecrübe eğitimlerini sağlıyor.
Simülatör, altı eksenli hidrolik hareket sistemi ve üç eksenli titreşim platformu üzerine konuşlu. Uluslararası standartlarda JAR Seviye-D kalifikasyonuna sahip simülatör, her türlü meteorolojik olayı ve 450 adet acil durum ile arıza senaryosunu bünyesinde barındırıyor.
Simülatörde kokpit usulleri, motor çalıştırma, taksi kontrolleri, kalkış, iniş-kalkış , motor susturma ve rotor durdurma gibi temel uçuş eğitimleri ile birlikte arama kurtarma (SAR) ve gece operasyonu gibi ileri seviye eğitimlerde verilebilmekte.
Görsel sistemi 220° yatay x 60° dikey açıları kapsayan, kaligrafik projektörlerle desteklenen simülatör, neredeyse bire bir kokpit ve uçuş ortamı sağlamakta.
İkinci simülatör ise AS 532 COUGAR helikopter simülatörleri.
2009 yılında imzalanan HELSIM-II projesi kapsamında Kara ve Deniz Kuvvetleri envanterinde bulunan AS 532 COUGAR genel maksat helikopterleri için simülatör çalışmalara başlayan HAVELSAN, ilk ürünleri 2014 yılında TSK’ya teslim etti.
S-70 helikopter simülatörüyle aynı amaçlar için üretilen AS 532 COUGAR simülatörü JAR-FSTD H Level-D standardında.
AS-532 simülatörü de her türlü meteorolojik olay ve 450 adet acil durum ile arıza senaryosunu bünyesinde barındırıyor. Yine S-70 simülatöründe olduğu gibi temel ve ileri seviye eğitimleri içerisinde barındıran AS-532 simülatöründe eğitim havada, gemi üzerinde veya istenilen ortamda yapılabiliyor.
Üçüncü simülatör S-70B SEA HAWK helikopter simülatörü.
Türk Deniz Kuvvetleri envanterinde 24 adet bulunan S-70B SEA HAWK helikopterleri denizaltı savunma ve su üstü harbi (ASW/ASUW) görevlerini yerine getiriyor. S-70A helikopter simülatörleriyle beraber tasarlanmaya başlanan S-70B simülatörleri, deniz görevlerini içerdiği için farklı bir yapıya sahip.
ASW/ASUW görevleri birkaç personel ile birlikte yapıldığı için S-70B helikopterler için hem kokpit hem de kabini simüle eden iyi ayrı simülatör geliştirildi. Simülatörler ayrı olsa da simülasyon sırasında birleşiyorlar ve personeller aynı platformdaymış gibi eğitim alıyor.
Simülatör içerisinde gemi iniş-kalkış, sonar daldırma, ASW/ASUW teknikleri, MK-46 MOD 5 torpidosu ile HELLFIRE füzelerinin kullanımı, aram kurtarma gibi simülasyonları barındırıyor.
2010 yılından beri Deniz Kuvvetleri bünyesinde aktif olarak kullanılıyorlar.
Son simülatör ise T129 ATAK helikopterlerinin simülatörü olan ATAKSİM.
Halihazırda TSK ve JANDARMA bünyesinde T129 ATAK helikopteri bulunmakta. Bu helikopterlerin pilot ve teknisyenlerinin intibak, tazeleme, harbe hazırlık, idame ve tecrübe eğitimleri için ATAKSİM üretildi.
2019’da teslimatlara başlayan HAVELSAN, bu kapsamda TSK’ya ; bir adet T129 Tam Görev Simülatörü (TGS), bir adet T-129 Kısmi Görev Simülatörü (KGS), bir adet Silah ve Aviyonik Sistem Eğiticisi (SASE), üç adet debrifing sistemi, bir adet Bilgisayar Tabanlı Eğitim Sistemi (BTES), bir adet Sanal Bakım Simülatörü (SBS) teslim etti.
Diğer simülatörler ile aynı amaçları üstlenen ATAKSİM ayrıca gece veya gündüz gerçekleştirilecek keşif ve taarruz görevlerini simüle ediyor. Simülatörde T129 ATAK’larda kullanılan AVCI kaska entegre kumanda sistemi, UMTAS ve CİRİT gibi füzelerde mevcut.
