ABD’nin İran'la Yeni Savaş Alanı Ortadoğu: İran Destekli Gruplar ve Stratejiler - M5 Dergi
DünyaÖne Çıkan

ABD’nin İran’la Yeni Savaş Alanı Ortadoğu: İran Destekli Gruplar ve Stratejiler

Abone Ol 

İran ve ABD uzun yıllardır Irak ve Suriye gibi Orta Doğu ülkelerinde karşı karşıya geliyor. Geçtiğimiz günlerde ABD’nin Irak-Suriye sınırında İran destekli gruplara yönelik gerçekleştirdiği saldırı bölgede gerilimin tırmanmasına neden oldu. Peki, ABD ve İran bölgede hangi grupları destekliyor? İki ülkenin Irak ve Suriye’deki amaçları ne? Reisi ile birlikte daha gergin bir süreç mi bekliyor?

Birbirini her konuda rakip olarak gören ABD ve İran, uzun yıllardır Orta Doğu’nun çeşitli ülkelerinde siyasi ve askeri olarak rekabet ediyor. Bu iki ülke özellikle Suriye ve Irak’ta karşı karşıya geliyor. Her ne kadar iki ülke doğrudan bir savaş içerisinde bulunmasa da; dolaylı olarak Suriye ve Irak’ta bir savaşın içerisinde.

1979 yılında İran İslam Devrimi’nin gerçekleşmesi ile başlayan İran-ABD çekişmesi, 2017 yılında Donald Trump’ın ABD Başkanı olması ile birlikte oldukça sertleşmeye başladı. Trump’ın talimayıtla İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin Irak’ın başkenti Bağdat’ta öldürülmesi, iki ülkeyi askeri savaşın eşiğine getirdi.

Kasım Süleymani’nin Irak’ın başkenti Bağdat’ta öldürülmesi, iki ülkenin Irak ve Suriye gibi ülkelerdeki rekabetini daha da artırdı. İran’ın, Kasım Süleymani’nin intikamını almak amacıyla ABD’nin Irak’taki askeri üslerini vurması ise Orta Doğu’daki mücadele alanlarını gözler önüne serdi.

1979 yılında İran İslam Devrimi’nin gerçekleşmesinden bir yıl sonra İran-Irak savaşı patlak verdi. ABDKörfez ülkeleri ve Avrupa’nın desteğini alan Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak, İran’daki yeni rejime saldırdı. Sekiz yıl süren savaşta Irak birçok ülkeden siyasi ve askeri olarak destek alırken, İran’ı destekleyen tek Arap ülkesi ise Hafız Esad yönetimindeki Suriye oldu.

2011 yılında patlak veren ve günümüze dek devam eden Suriye iç savaşında da; Suriye’deki Beşar Esad yönetimine en çok destek veren ülke Rusya ile birlikte İran oldu. Beşar Esad hükümetinin Birleşmiş Milletler (BM) tarafından meşru olarak tanındığını sürekli vurgulayan İran, uluslararası alanda Suriye hükümetinin yanında durdu.

İran’ın desteği sadece siyasi ve diplomatik alanla sınırlı kalmadı. Suriye’de kendisi için kutsal kabul edilen türbeleri olan İran, bu yerleri korumak amacıyla Suriye’ye birçok asker sevk etti. Ayrıca Afganistan ve Pakistan gibi ülkelerden gelen İran destekli gruplar, Suriye’de Esad karşıtı muhaliflere karşı savaştı.

İran bölgede Esad’ın varlığını kendisi için olmazsa olmaz olarak görüyor. Esad’ın devrilmesi halinde Orta Doğu’yu tamamen ABD’ye terk edeceğini düşünen İran; askeri ve ekonomik olarak Suriye’ye her türlü yardımı yapıyor. İran’ınABD ve İsrail ile mücadelesinde Suriye çok önemli bir konumda bulunuyor. Suriye’nin güney batısında bulunan ve İsrail’e çok yakın bir konumda olan Deraa ve Kuneytra gibi bölgeler, İran destekli grupların kontrolü altında bulunuyor. İsrail’i çevrelemek ve sıkıştırmak için İran burada Lübnan Hizbullah’ına bağlı gruplara her türlü desteği veriyor.

İran tarafından oldukça önem verilen bir diğer ülke ise komşusu IrakABD’nin bu ülkede birçok askeri üs bulundurması, 2003 işgali ile başlayan süreçte ülkenin her yerine yerleşmesi ve IKYB üzerindeki derin etkisi İran’ı kendi güvenliği konusunda endişelendiriyor. İran ise özellikle ülkedeki Şii grupları destekleyerek, bölgedeki hakimiyetini her geçen gün artırıyor. Irak’ın özellikle NecefBağdat ve Kerbela gibi şehirlerinde faaliyetler gösteren İranHaşdi Şabi’ye verdiği askeri, lojistik, ekonomik destekle bölgedeki hakimiyetini güçlendirmeye çalışıyor.

2003 işgali ile birlikte Irak’ta siyasi istikrarın yok olması, ülkenin ekonomik olarak kırılgan bir yapıya sahip olması ve ŞiilerSünnilerKürtler şeklinde üçe bölünmesi İran’ın bölgedeki etkinliğinin artmasına neden oldu. İranIrak’taki Haşdi Şabi ve benzeri Şii grupları destekleyerek bölgede etkinliği artırırken; ABD ile her alanda rekabet etmeye devam ediyor.

ABD’NİN IRAK VE SURİYE STRATEJİSİ

İran Suriye’de Beşar Esad yönetimi ve Irak’ta ise Haşdi Şabi gibi Şii grupları desteklerken; ABD ise Suriye’de terör örgütü PKK/PYD’nin ve Irak’ta IKBY yönetiminin yanında yer alıyor. 2003’teki Irak işgalinin ardından ülkeyi üçe bölen ABD, aynı planı Suriye üzerinde de gerçekleştirmeyi istiyor. Suriye’de terör örgütü PKK/PYD’ye askeri, lojistik, ekonomik, jeopolitik olarak her türlü desteği veren, terör örgütü mensuplarına silah eğitimleri veren ABD; yeni bir devlet kurarak bölgede İsrail’in güvenliğini sağlamayı amaçlıyor.

ABD aynı zamanda Suriye’deki Esad muhalifi gruplara da destek veriyor. Ancak Rusya’nın savaşa aktif olarak dahil olduğu 2015 yılından sonra ABD’nin önceliği Suriye’nin kuzeyi oldu. ABD özellikle İran destekli grupların İsrail’e yakın bölgelerde konuşlanmasını istemiyor. Bu nedenle İsrail’e yakın noktalarda bulunan İran destekli grupları sürekli hedef alıyor. Suriye’de Beşar Esad’ın görevde kalmasını istemeyen ABDİran ile Lübnan Hizbullah’ı arasındaki bağlantıyı kesmek istiyor.

ABD’nin Suriye ve Irak’ta birçok askeri üssü bulunuyor. Özellikle Suriye’nin kuzeyinde terör örgütü PKK/PYD’nin kontrolü altında bulunan bölgelerde yeni üsler kurmaya devam ediyor. Trump döneminde askerleri çekme durumu dile getirilse de; ABD bu konuda herhangi bir somut adım atmıyor. İran ile nükleer anlaşma için müzakerelere devam eden ABD, Irak ve Suriye gibi ülkeleri İran’a bırakmak istemiyor.

ABD İRAN DESTEKLİ GRUPLARI VURDU

ABD ile İran arasında nükleer müzakerelerin sonuca çok yakınlaştığı ve İran’da yönetimin değiştiği dönemde kritik bir olay yaşandı. Geçtiğimiz günlerde ABD, Irak-Suriye sınırında bulunan İran destekli grupları vurdu.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) bu saldırıyı, “Başkan Biden’ın talimatı ie ABD askeri güçleri bu akşam İran destekli milis güçleri tarafından kullanılan, Irak-Suriye sınır bölgesinde yer alan bölgelere yönelik hava saldırısı gerçekleştirildi. Hedefler, Irak’taki ABD askerleri ve yerleşkelerine yönelik saldırılar düzenleyen İran destekli milisler tarafından kullanıldıkları için seçildi” ifadeleri ile duyurdu.

Bu saldırı sonrasında açıklamalarda bulunan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade ise ABD’nin duygusal davranışlar sergilediğini söyledi. ABD’nin bölgedeki istikrarı bozduğuna dikkat çeken Hatipzade, “İstikrarsızlığı kurbanlarından birisi de ABD’nin kendisi olacaktır” dedi.

REİSİ İLE BİRLİKTE GERGİNLİK ARTABİLİR

Suriye-Irak sınırında gerçekleşen bu saldırı ile iki ülke arasında gerilim yeniden tırmandı. Özellikle nükleer görüşmelerin bu saldırıdan etkilenip etkilenmeyeceği merak konusu oldu. İran’da İbrahim Reisi’nin Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturması ile birlikte bu gelişmelerin yaşanması, önümüzdeki dönem hakkında birtakım işaretler verdi.

Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney’e yakınlığı ile bilinen Reisi’nin, yeni dönemde ABD ve İsrail karşısında daha sert politikalar izlemesi bekleniyor. Göreve geldikten sonra ABD ve Avrupa’nın sözlerinde durmadığını vurgulayan Reisi’nin, nükleer anlaşma konusunda nasıl bir adım atacağı henüz bilinmiyor. Reisi ile birlikte ABD ve İran’ın; Suriye ve Irak gibi Orta Doğu ülkelerinde daha sıkı bir mücadele içerisine girmesi bekleniyor.

Reisi’nin göreve başlaması ile birlikte Orta Doğu ülkelerindeki vekalet savaşının devam etmesi; ancak ABD ve İran’ın herhangi bir doğrudan savaşa girişmemesi öngörülüyor.

Kaynak: IntellStrategy

Abone Ol 

İlgili Yazılar

Abone Ol 
Back to top button
Close
Close