Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya dönük Avrupa desteğinde belirsizliklerin tırmandığı bir dönemde Rusya lideri Vladimir Putin iel 15 Ağustos günü, Alaska’da buluşacağını açıkladı.
1867 yılında Çarlık Rusyası’ndan 7.2 milyon Dolar’a satın alınan ve Alaska eyaleti Amerikan devletinin Rusya’ya en yakın noktasını oluşturuyor, iki ülkeyi, Bering Boğazı bu noktada ayırıyor.
Başkan Trump, Beyazsaray’da gazetecilerin sorularını yanıtlarken Ukrayna Savaşı ile ilgili olarak kendisinden önceki Joe Biden yönetimini suçladı. Trump’ın, “Beyazsaray’a gelip duruma baktığımda tahminlerimden çok daha kötü olduğunu gördüm. Üç yıl boyunca Amerika ile Rusya arasındaki tüm bağlantılar en alt seviyeye inmişti ve küçük bir yanlış anlamanın büyük bir dünyasavaşı çıkarması an meselesiydi. Eğer hemen uygulamaya koyduğumuz temas politikası olmasaydı çok kötü şeyler yaşanabilirdi. Şimdi önümüzdeki tek soru, artık, Ukrayna konusunun ne zaman çözülebileceğinde odaklanıyor. Bu çok iyi ve umarım çok yakında olacak” sözleri dikkat çekiciydi.
Putin’in Moskova’da Trump’ın özel temsilcisi Steve Wittkoff ile bir zirve için uzlaşması, Moskova’nın 8 Ağustos gününü yeni bir yaptırımla karşılaşmadan geçirmesine de neden oldu. Trump, Rusya liderinin kendisini büyük hayal kırıklığına, şaşkınlığa uğrattığını, öfkelendiğini belirttiği açıklamalarından sonuncusunda ateşkes ve barış süreci için kendisine 8 Ağustos’a kadar süre tanımış, devamında çok büyük yaptırımlar ile karşılaşacağını duyurmuştu.
Putin-Wittkoff buluşmasından Rus liderin Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile görüşmemekteki kararlığının da çıkması, üzerinde konuşulan barış sürecine dönük kaygıların da tırmanmasına neden oldu. Trump, kendisine yöneltilen sorular çerçevesinde, buluşmada Zelenski’nin olmasının ön koşul olarak kabul edilmeyeceğini, Putin’le bu kararına rağmen ikili görüşme yapmakta kararlı olduğunu ifade etti…
Ukrayna liderinin Trump’ı bu aşamada eleştirmekten kaçındığı fakat, arkasındaki Avrupa ittifakını güçlendirmek için yoğun diplomasiye yöneldiği de dikkat çekti. Zelenski, son 48 saatte Alman Başbakan Friedrich Merz,Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Polonya Başbakanı Donald Tusk ile görüştü.
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen başta tüm Avrupalı liderler, Ukrayna’nın dışlandığı bir barış sürecini kabul etmeyeceklerini duyurdular. Macron’un, “İki devlet arasında sağlanacak bir barış şartnamesinin üçüncü ülke olarak Ukrayna’ya kabul ettirilmeye çalışılması kabul edilemez, bu yaşanmayacaktır” yönündeki açıklaması” Avrupa’nın bu konuda taşıdığı kaygıları göstermesi bakımından önemliydi.
Trump toprak tavizinden yana
Başkan Trump’ın Putin ile yapacağı zirve ile ilgili açıklamasın hemen ardından kalıcı barışa ulaşabilmek için bazı toprak tavizlerinin verilebileceğini ifade etmesi dikkat çekti.
Trump, olası takasta tam olarak hangi bölgelerin yer alabileceği konusunda ayrıntı vermeden, “Çok karmaşık. Ama bir miktar [toprak] geri alacağız ve bir kısmını da değiştireceğiz. Her ikisinin de yararına olacak şekilde bazı toprak takasları olacak, ancak bunu daha sonra veya yarın konuşacağız,” dedi.
Rusya’nın Ukrayna’dan ilhak kararı aldığı dört bölgeden sadece Luhansk’ta tam kontrolü bulunuyor, Donetsk’in yaklaşık yüzde 35’ini de işgal ederek bu bölgeyi de tamamlamak istiyor. Diğer iki bölge, Zaporjiya ve Harkov’un bölgesel başkentleri dahil büyük bölümü Ukrayna ordusunun elinde bulunuyor fakat Putin bir barış halinde bu bölgelerin tamamının da kendisine terk edilmesini istiyor.
Amerikan Wall Street Journal gazetesi, Putin’in Amerika tarafına “Donetsk’in tamamını verin, savaş bitsin” mesajını ilettiğini savundu. Gazete, Trump ve Wittkoff tarafından bilgilendirilen Avrupalı liderlerin Putin’den gelen teklifleri zaman kazanma ve yeni bir savaşı daha güçlü yapmak için toparlanma amaçlı gördüklerini de vurguladı.
Uzmanlar, Trump’ın öngördüğü toprak tavizlerinin bugünün şartlarında imkansız olduğunda birleşiyorlar. Ukrayna anayasası, ülkenin meşru topraklarından tavizi kesin olarak yasaklıyor, böyle bir zorlama ile karşılaşması halinde Zelenski, onayı Ukrayna parlamentosundan almak zorunda. Uzmanlar parlamentonun böyle bir onayı vermesinin imkansız ölçüsünde zor olduğunu ifade ediyorlar.
Kiev: Toprak tavisi asla olamaz
Bu arada, Trump’ın açıklamalarına net cevap Zelenski’den geldi:
“Ukrayna toprak sorununun cevabı zaten Ukrayna Anayasası’nda var. Kimse bundan sapmaz ve sapması da mümkün değildir. Ukraynalılar topraklarını işgalciye vermeyecektir.”
“Ancak tüm ortaklar onurlu bir barışın ne olduğunu anlamalı. Bu savaş sona erdirilmeli ve Rusya da buna son vermeli. Rusya savaşı başlattı ve tüm son tarihleri hiçe sayarak uzatıyor. Sorun bu, başka bir şey değil.”
Zelenski, Ukrayna’nın katılımı olmadan yapılan herhangi bir anlaşmanın “ölü kararlar” olduğunu ve barış getirmeyeceğini vurguladı. Trump ve diğer uluslararası ortaklarla birlikte “Moskova’nın arzuları yüzünden çökmeyecek” bir barışa ulaşmak için çalışmaya hazır olduğunu vurguladı.
Krizi dondurmak sadece Putin’e yarar
Trump’ın aktardığı bilgi ve görüşler doğrultusunda Avrupalı liderler Amerikan Başkanı’nın Ukrayna Savaşı’nı uzun süreli “dondurma” kararı aldığını düşünüyorlar. Polonya Başbakanı Donald Tusk, son olarak Zelenski ile yaptığı görüşmeden sonra Ukrayna’dan sağlanacak bir ateşkesin aynı zamanda savaşın donmasını sağlayacağını bu beklentinin yükseldiğini söyledi.
Uzmanlar Trump’a bir kez dah “barış adamı” görüntüsü sağlayacak bu çözümün esas olarak Putin’in işine yarayacak bir gelişme olduğunda birleşiyorlar. Savaş donduğu anda; 1- Putin şu ana kadar işgal etmiş olduğu topraklardaki egemenliğini güçlendirecek hatta işgal ettiği topraklardaki gençleri Rus ordusunda asker kılma seviyesini yakalamış olacak, 2- Anlaşmanın Rusya’ya dönük ekonomik yaptırımları kaldırması anlamına geldiğinde, şu anda çökmekte olan ekonomisini yeniden rayına oturtma şansı yakalayacak, 3- Kazandığı zaman ile ordusunu güçlendirecek, savunma sanayinin zaten artmış üretim kapasitesi ile savaş stoklarını güçlendirip yeni bir hesaplaşma için son hazırlıkları yapacak.
Kaynak: M5
