Kanada, 88 Adet F-35A savaş uçağı siparişini yeniden değerlendirecek
Kanada, 88 adet F-35A savaş uçağı satın alma kararını gözden geçirme sürecine girdi. Savunma Bakanı Bill Blair, 14 Mart’ta yaptığı açıklamada, Lockheed-Martin’in F-35A modeli yerine alternatif savaş uçakları üzerinde çalıştıklarını ve rakip üreticilerle görüşmelere başlayacaklarını duyurdu.
F-35A Sürecinin Geçmişi
Kanada, 2010 yılında dönemin Başbakanı Stephen Harper yönetiminde 65 adet F-35A savaş uçağı siparişi vermişti. Kanada’nın NATO ve NORAD üyesi olması ve JSF (Joint Strike Fighter) programına dahil olması, bu tercihin arkasındaki en büyük etkenlerden biriydi. Ancak karar, muhalefet tarafından sert bir şekilde eleştirildi.
2015’te göreve gelen Justin Trudeau, F-35A’yı sert bir şekilde eleştirerek bu uçağın “çalışmadığını ve asla çalışmayacağını” söylemişti. Trudeau, selefinin kararını iptal ederek şeffaf bir ihale süreci başlattı. Ancak, 2023 yılında açılan ihaleyi yine Lockheed-Martin’in F-35A’sı kazandı. Bu süreçte, Fransız Dassault Aviation (Rafale) ve Eurofighter konsorsiyumu yarıştan çekilirken, İsveçli Saab’ın Gripen E/F modeli ise elenmişti.
Ocak 2023’te Kanada, 88 adet F-35A satın almak için 15 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı. Filo işletme maliyetlerinin ise 52 milyar doları bulacağı tahmin ediliyordu. İlk 16 adet F-35A’nın 2026-2028 yılları arasında teslim edilmesi ve tüm filonun 2032-2034 arasında tam operasyonel hale gelmesi planlanıyordu.
ABD-Kanada Gerilimi ve Siparişin Gözden Geçirilmesi
Ancak, Donald Trump’ın ABD Başkanlığına yeniden seçilmesiyle Washington ve Ottawa arasındaki ilişkiler giderek gerginleşti. Trump’ın Kanada’nın ABD’nin 51. eyaleti olabileceğine dair açıklamaları ve başlattığı ticaret savaşları, iki ülke arasındaki ilişkileri olumsuz etkiledi.
Bu gelişmeler üzerine Başbakan Mark Carney, Kanada’nın F-35A siparişini yeniden değerlendirme sürecine girdiğini açıkladı. Savunma Bakanı Bill Blair, uçakların Kanada’da üretilmesi seçeneğini değerlendirmek üzere alternatif üreticilerle görüşmelere başlayacaklarını belirtti. Saab’ın Gripen savaş uçaklarını Kanada’da üretme taahhüdü nedeniyle, İsveçli şirketin yeniden yarışa dahil olabileceği konuşuluyor.
Kanada hükümeti, siparişin ilk 16 uçağı için ödeme yapmış durumda. Eğer Ottawa geri kalan uçakları almazsa, Kraliyet Kanada Hava Kuvvetleri (RCAF), farklı iki savaş uçağı filosunu aynı anda işletmek zorunda kalabilir.
Bu süreç sadece F-35A ile sınırlı kalmayabilir. Kanada’nın ABD’den sipariş ettiği 14 adet P-8A Poseidon deniz karakol uçağı ve 11 adet MQ-9B SkyGuardian insansız hava aracı da bu gerginlikten etkilenebilir.
Kanada’nın F-35A siparişini iptal edip etmeyeceği, önümüzdeki dönemde yapılacak müzakerelerle netleşecek.
Kaynak: M5
