F-117 Nighthawk Nasıl Düşürüldü ?
M5 İçerik Editörü Mehmet Tozlu’nun Haber Dosyası
F-117 “ Nighthawk ” Soğuk Savaş’ın en döneminin gizli projelerinden biriydi.
10 Kasım 1988’de, Savunma Bakan Yardımcısı J. Daniel Howard, Pentagon’daki bir basın toplantısında F-117’nin varlığını açıklamıştı.
Bir F-117 savaşta Sırp / Yugoslav güçleri tarafından ,27 Mart 1999’da Kosova Savaşı sırasında Albay Zoltán Dani komutasındaki 250.ci Füze Tugayı’nın Isayev S-125 ‘Neva-M’ (NATO adı SA-3 ‘Goa’) ile donatılmış olan 3. Taburu, F-117-A (kuyruk numaralı 82-806) Neva-M füzesiyle düşürülmüştü.
Dönemin NATO Komutanı Wesley Clark ve diğer NATO generallerine göre, Yugoslav hava savunma birlikleri uzun dalga boylarında çalışan “eskimiş” Sovyet radarlarıyla F-117’leri tespit edebildiklerini keşfetti.
Görünmezlik teknolojisine sahip bu savaş uçağı nasıl oldu da eski Sovyet yapımı hava savunma batarlarınca tespit edildi?
Anti Radar kaplayıcılar
F-117’ye görünmezlik sağlayan, Hedefin yüksek yansıma yapan bölgelerini (Radar dalgalarını), gelen dalgayı yansıtacak materyaller ile Kaplanmasıdır
Fakat bu kaplamanın bir kusuru vardı, ıslandığında bu özelliğini kaybediyordu.
Uçağın tasarımında bomba kapaklarının yuvaları anti radar kaplaması ile kaplanmammıştı,bomba kapakları açtığında gizliliğin kaybolması ile birleştiğinde, onları radar ekranlarında birkaç saniyeliğine de olsa görünür hale getiriyordu.
Sırplar, Rus personelini F-117’nin kalıntıları incelemeye davet ettiğine ve ABD’nin gizli teknolojisi de açığa çıkmış oldu. SAM’lar, büyük olasılıkla, kullanıldığına inanılan SA-3’lerin Pechora-M varyantında bulunan termal görüntüler ve lazerli uzaklık ölçerler yardımıyla manuel olarak yönlendirildi.
Yine bir başka teoriye göre fırlatılan SA-3 2 füzelerinden biri F-117’nin yakınında patlayarak pilotu fırlatma koltuğunu kullanmaya zorlamıştı.
Uçak isabet aldığında pilotu, Yarbay Dale Zelko fırlatma koltuğunu kullanarak hayatta kalmayı başardı ve daha sonra NATO güçleri tarafından kurtarıldı.
Uçakta, Kaptan Ken “Wiz” Dwelle ismi, pilotun kimliği konusunda kafa karışıklığına neden oldu. Daha sonra, F-117’nin enkazı hemen bombalanarak imha edildi.
NATO hava kuvvetleri savaş boyunca hava savunma füze sistemlerini tespit, için keşif uçuşları yapmaktaydı ancak.
Zoltán Dani(füze bataryasının komutanı albay) kendisine bağlı füze rampalarını iyi kamufle ederek ve sürekli yer değiştirerek, NATO hava kuvvetlerinin bulup yok etmesini önlemişti.
Zoltán ve füze ekipleri, daha önceki F-117A’lerin uçuş yollarını ara sıra yapılan görsel ve radar tespitlerinden ve bu bilgilerden ve hangi hedefin daha önce vurulduğunu değerlendirerek NATO hava kuvvetlerine ait savaş uçaklarının koordinatlarını tahmin ettiler, Zoltán ve füze bataryası F-117A’nın olası uçuş koordinatlarında bu yöntem ile belirledi.
Füze ekipleri ve gözcüleri daha sonra onu bulup füzelerini ateşleyebildi. Zoltán ayrıca
F-117A’yı daha iyi tespit etmek için radarlarını değiştirdiğini iddia etti, ancak neyin değiştiğini açıklamadı.
Düşürülen uçağın parçaları şimdi Belgrad’daki Yugoslav Havacılık Müzesi’nde halka sunuluyor.
Bazı kaynaklar, Kosova Savaşı’ndaki bir baskında ikinci bir F-117A’nın da hasar gördüğünü ve üssüne geri dönmesine rağmen bir daha asla uçmadığını iddia ediyor.
F-117’nin enkazının bazı parçaları Belgrad’daki Sırp Havacılık Müzesi’nde korunurken, diğer enkaz parçalarının da gizlilikle mücadele teknolojisinin geliştirilmesinde kullanılmak üzere Rusya’ya gönderildiği bildirildi. USAF, 2008’de F-117’yi emekli etti.
