Sibirya’daki Marha Nehri yakınlarında bilim insanlarının ne olduğunu anlayamadığı gizemli çizgiler görüldü.
NASA araştırmacıları birkaç gün önce Dünya Gözlemevi’nin (Earth Observatory) internet sitesinde bir dizi uydu görüntüsü paylaştı. Eylül 2016, Temmuz 2019 ve Ekim 2020’de Landsat 8 uydusuyla çekilen fotoğraflarda nehrin her iki tarafındaki araziyi koyu ve açık çizgilerle dalgalandırıyor.
Uydunun ortaya çıkardığı şaşırtıcı durum, 4 mevsimin hepsinde görülebiliyor. Ancan en çok kış aylarında, kar yağışının çizgiler arasındaki zıtlığı keskinleştirmesiyle belirginleşiyor.
İlk teori: Donma çözülme etkisi
Bilim insanları bu gizemli çizgilerin sırrına dair fikir birliğine varamıyor. Fakat bazı teoriler mevcut. Bunlardan biri, sorumlunun buzlu zemin olduğunu öne sürüyor.
Orta Sibirya platosu, yılın yüzde 90’ında donmuş toprakla kaplı. Buradaki buz, kısa aralıklarla çözülüp tekrar donuyor. Ocak 2003’te hakemli bilim dergisi Science’ta yayımlanan bir çalışmada konuyla ilgili şu ifadeler yer almıştı:
Donan, çözülen ve tekrar donan toprak parçalarının desenli toprak adı verilen dairesel veya çizgili desenler aldığı bilinmektedir. Etki, donma – çözülme döngüsü sırasında toprak ve taşlar doğal olarak ayrıldıkları zaman ortaya çıkıyor.
Norveç’in Svalbard adalarında da benzer nedenlerden dolayı bu tarz çizgiler gözlemlenmişti. Ancak bunlar Sibirya’daki çizgilere göre epey küçük. NASA’ya göreyse ortaya atılabilecek ilk tez donma-çözülme etkisi.
Diğer teori: Erozyon
ABD’de yürütülen Jeoloji Araştırması projesinden Jeolog Thomas Crafford, şekillerin “katmanlı kek jeolojisi” diye bilinen bir doğa olayından kaynaklandığını düşünüyor. Bu, karlar eridiğinde ya da yoğun yağmurla tortul kaya parçacıklarının ufalanıp yığınlar oluşturmasıyla görülen bir etki.
Sibirya’da kar erimeleri nedeniyle bu durumun yaşanabileceğini düşünen Thomas Crafford daha koyu şeritlerin daha dik alanları, daha açık şeritlerinse düz alanları temsil ettiğini aktarıyor.
Crafford’a göre bu teori, gizemli çizgilerin neden kışın daha belirgin olduğunu da açıklıyor. Zira beyaz karın düz zeminde toplanması, bu alanlarda daha açık renkli bir manzara oluştururken, sivri kısımlar da daha koyu görünüyor.
NASA bu teorinin de manzaraya uygun olduğunu ifade ediyor. Ancak bölge yakından incelenene kadar Sibirya’nın gizemlerinden biri olmaya devam edecek.
