Kritik Tesislerin Hava Savunma Sistemi: 35mm Modernize Çekili Top
Türk Silahlı Kuvvetleri, 2000’li yılların sonuna doğru uçaksavar gücünün bel kemiğini oluşturan 35mm çekili toplarının daha etkin kullanımına yönelik bir modernizasyon talep etti.
Bu kapsamda 18 Mart 2010 tarihinde Savunma Sanayii Başkanlığı ve ASELSAN arasında OERLİKON olarak bilinen 35mm çekili topların modernizasyonu ve ATOM parçacıklı akıllı mühimmat tedariğine yönelik sözleşme imzalandı. Proje ile hava ve kara üsleri gibi kritik sabit tesislerin seyir füzesi, havadan gelen güdümlü mühimmatlar, dronelar ve kamikaze dronelar gibi tehditlerden korunması amaçlandı.
Sözleşme sonrası çalışmalara başlayan ASELSAN, topların motorunu, elektrik aksamını, elektroniklerini ve besleme sistemlerini yeniledi. Topta bulunan mevcut servo sürücü, ASELSAN üretimi HERKUL-10D ile değiştirildi. Toplara yerleştirilen elektronikler için 300 bin satır kod yazıldı.
Topların kundak üzerine yine bir yerel alt yüklenici tasarımı olan dizel yardımcı güç ünitesi yerleştirildi. Böylelikle 35 mm modernize çekili top, dış enerji kaynağına bağlı olmadan görevini icra edebilme imkanı kazandı. Ayrıca toplar, hem insanlı hem de insansız şekilde kullanılabilir hale getirildi.
35mm topların modernizasyonuyla beraber gerçekleştirilen en önemli değişim topların Ateş İdare Cihazı (AİC) ile birleştirilmesi. Topların yönetimini sağlayan AİC, yine ASELSAN üretimi olan MAR radarı, AKR atış kontrol radarı ve elektro optik algılayıcılar dan oluşuyor. ASELSAN tarafından geliştirilen 2 milyon satırın üzerinde kod yazılımı içeren AİC, 10 ton sınıfı taktik tekerlekli araç tarafından çekiliyor. Araçtaki MAR radrı, alçak irtifa hava hedeflerinin hızlı ve doğru şekilde tespitini sağlayan yeni nesil bir radar. X bantta çalışan MAR, azami 70km menzile sahip. Savaş Uçağı takip menzili ise 25km civarında. 360 derece yanca kapsamı olan radar, ~480kg ağırlığında
Gelişmiş aktif faz dizili anteni ile yükseliş ekseninde elektronik tarama yapan radar, sayısal huzme oluşturma mimarisi sayesinde yakın menzil bölgesinde geniş bir yükseliş kapsaması ile yükseliş çözünürlüğünü birlikte sağlayabiliyor.
Hava Savunma Erken İkaz ve Komuta Kontrol Sistemi (HERİKKS) ile entegre olan AİC, hem HERİKKS’yi besliyor hem de ondan beslenebiliyor. AİC aynı zamanda HİSAR-A+ füze fırlatma araçlarını da kontrol ediyor.
Toplar modernize edilmiş, AİC ile entegre edilmiş olsa da tehditlerin engellenebilmesi için modern bir 35mm mühimmat gerekiyordu. Proje kapsamında ATOM isimli 35mm akıllı mühimmatı geliştirildi. ATOM, sahip olduğu tapa, hassas zaman sayma, mühimmat çıkış hızına göre düzeltmeli zaman programlama yetenekleri ve yüksek etkili parçacıkları sayesinde yüksek vuruş hassasiyeti yakalamakta.
ATOM’un arka kısmında ASELSAN üretimi elektronik/elektromekanik programlanabilir bir tapa bulunuyor. Tapa bilerek mühimmatın arka kısmına yerleştirildi zira bu sayede kovan içindeki barut sevkinin infilakı ile ortaya çıkacak yüksek basınçtan tapa etkilenmiyor. Ayrıca konumu sayesinde merminin namlu ilk çıkış hızı kaynaklı G kuvvetine karşı da dayanım sağlanıyor.
ATOM’u akıllı hale getiren bu tapa, hedefe yönelik uçuş sırasında atış platformuna veri de aktarabiliyor. Akıllı tapası sayesinde mühimmat hedefi vurmak için fırlatıldığında kendisine yüklenen zamanda paralanarak içindeki onlarca küçük parçacıkla hedefi imha ediyor. ATOM’un 4km etkili menzili bulunuyor. (ATOM ile ilgili yazımızdan çok daha fazla detaya ulaşabilirsiniz.)
Proje’nin takviminde yaşanan süreçler de değinirsek, 35mm çekili top modernizasyonu ve AİC sözleşmesi imzalandıktan sonra ürünler 2015 yılında olgun seviyeye ulaştı ve atışlı testlere tabi tutuldu. Akabinde 2016 yılında Kara Kuvvetlerine ilk prototip ürünler teslim edildi.
27 Aralık 2017’de Kara ve Hava Kuvvetleri envanterindeki 35mm topların çok büyük bir bölümünü içeren seri üretim sözleşmesi imzalandı ve Nİsan 2020’de TSK’ya ilk seri üretim teslimatları başladı. Ayrıca ASELSAN 2019 faaliyet raporunda verilen bilgiye göre 2019 yılında seri üretim sözleşmesi daha fazla topun modernize edilebilmesi için genişletildi.
Her geçen daha da üst seviyelere çıkan seyir füzesi, güdümlü mühimmat ve sürü ve tekil halde hareket eden kamikaze drone tehdidine karşı en efektif çözümlerden biri olan olan akıllı parçacıklı mühimmat atan modern namlulu hava savunma sistemlerinin milli olarak TSK envanterine kazandırılması hayati derecede önem arz ediyor.
