Romanya, Avrupa açısından kritik cumhurbaşkanlığı seçimi için sandık başında

Romanya’da seçmenler, ülkenin gelecekteki siyasi yönelimini belirleyecek olan cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu için bugün sandık başına gidiyor. Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyesi ülkede oy verme işlemleri yerel saatle 07.00’de başladı ve 21.00’e kadar devam edecek.

Seçimin ikinci turunda, aşırı sağcı Rumenlerin Birlik İttifakı (AUR) lideri George Simion ile Avrupa yanlısı bağımsız aday ve Bükreş Belediye Başkanı Nicușor Dan yarışıyor. 5 Mayıs’ta yapılan ilk turda Simion oyların yüzde 41’ini alarak öne geçmiş, Dan ise yüzde 21 oy alarak ikinci tura kalmıştı.

Avrupa’nın “Süper Pazar”ında belirleyici seçim

Romanya’daki bu seçim, Polonya ve Portekiz’de de kritik oy verme süreçlerinin yaşandığı Avrupa’nın seçim süper pazarı olarak adlandırılan bir günde gerçekleşiyor. Ancak analistler, Romanya’daki seçimi “kıtanın en kritik tercihi” olarak değerlendiriyor.

Zira seçimin sonucunun sadece Romanya’nın iç siyasetine değil, AB ile ilişkilerine, Ukrayna’ya destek politikasına ve Avrupa’daki siyasi dengelere doğrudan etki edeceği belirtiliyor. Liberal Avrupa Parlamentosu Üyesi Siegfried Mureşan, “Bu seçim sadece cumhurbaşkanını değil, ülkenin yönünü belirleyecek” değerlendirmesinde bulundu.

Simion’un yükselişi ve muhtemel etkileri

AUR lideri Simion, kampanyasını Rusya yanlısı olduğu yönündeki iddiaları reddetse de, Ukrayna’ya askeri desteğin durdurulmasını savunuyor ve AB liderliğini sert dille eleştiriyor. ABD’deki Trump yanlısı MAGA hareketine yakın duruşuyla tanınan Simion, seçimleri kazanması halinde iptal edilen önceki seçimi kazanan ancak adaylığı düşürülen Călin Georgescu’yu başbakanlığa aday göstereceğini açıkladı.

Georgescu, kampanya finansmanına ilişkin usulsüzlükler ve dijital propaganda tekniklerinin yasa dışı kullanımı gibi suçlamalarla soruşturma altında bulunuyor. Seçilmesi durumunda Simion’un, AB karşıtı liderlerle –özellikle Macaristan Başbakanı Viktor Orbán ve Slovakya Başbakanı Robert Fico ile– daha yakın bir çizgi izlemesi bekleniyor.

Analistler, Simion’un seçilmesinin Romanya’da siyasi istikrarsızlığa, AB ile ilişkilerde gerilime ve Ukrayna’ya desteğin zayıflamasına yol açabileceğini belirtiyor. Seçim süreci aynı zamanda, zaten yüksek olan Romanya bütçe açığı ve döviz piyasaları üzerinde de baskı oluşturdu. Rumen para birimi leu değer kaybetti; ülkenin önde gelen ticaret odaları ise “iş ortamında hızlı bir bozulma” uyarısında bulundu.

Dan: “Bu bir yön seçimi”

2020’den bu yana Bükreş Belediye Başkanlığı görevini sürdüren Nicușor Dan, yolsuzlukla mücadele, şeffaflık ve çevre koruma temelli bir kampanya yürütüyor. Dan, seçimi “Batı yanlısı ve Batı karşıtı iki Romanya arasında bir tercih” olarak tanımlıyor. Son anketler, iki adayın başabaş bir yarış içinde olduğunu gösteriyor.

Seçim geçmişi ve yetki yapısı

Romanya’da 24 Kasım 2024’te yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri, çeşitli itirazlar ve usulsüzlük iddiaları üzerine iptal edilmiş, Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla seçim süreci yeniden başlatılmıştı. İptal edilen seçimin galibi olan Georgescu’nun adaylığı ise geçersiz sayılmıştı.

Romanya’da cumhurbaşkanı, yarı yürütme yetkisine sahip olup dış politika, ulusal güvenlik, savunma bütçesi ve yargı atamaları üzerinde etkili oluyor. Ayrıca meclis, iki başbakan adayını üst üste reddederse, cumhurbaşkanı parlamentoyu feshetme yetkisine de sahip.

Avrupa genelinde siyasi belirsizlik

Romanya ile birlikte bugün Polonya’da da ilk tur cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılıyor. Seçimin favorileri, Varşova Belediye Başkanı ve merkez sağ aday Rafał Trzaskowski ile sağ eğilimli eski hükümetin desteklediği tarihçi Karol Nawrocki olarak öne çıkıyor. Portekiz’de ise bir yıl içinde üçüncü kez yapılan erken genel seçimler, merkez sağ Başbakan Luís Montenegro liderliğindeki hükümetin geleceğini belirleyecek.

Romanya’daki seçimlerin resmi olmayan ilk sonuçlarının gece yarısına doğru açıklanması bekleniyor.

Kaynak: M5