Suudi Arabistan’la İran arasında Çin’in arabuluculuğunda varılan sürpriz niteliğindeki ilişkileri yeniden tesis etme anlaşması tartışılmaya devam ediyor.
Son olarak The New York Times’ta (NYT) yayınlanan “Hitler benzetmesinden aynı kaderi paylaşmaya: Suudi-İran anlaşması Ortadoğu’yu dönüştürebilir” başlıklı analizde anlaşmanın gerçekten uygulanması halinde her iki ülkeyle birlikte bölgenin de bundan kazançlı çıkabileceği belirtildi.
Henüz 5 yıl önce Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’le ilgili “Hitler’i iyi gösteriyor” ifadelerini kullanırken, Suudi yetkililer Tahran’la yapılan anlaşmanın ardından iki ülkenin ortak bir kader paylaştığına dikkat çekti.
NYT’nin analizinde Suudi Arabistan’la İran arasındaki anlaşmanın arabulucu Çin için bir başarı olduğu, iç karışıklıklar ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya olan İran içinse bir rahatlama yarattığı ifade edildi.
Yazıda, Arap Yarımadası üzerinde droneların ve füzelerin uçuşmasına neden olan, savaşları körükleyen ve medya tartışmaları yaratan bölgesel tansiyonun düşürülmesinin Suudi Arabistan’a daha çok fayda sağlayacağı vurgulandı.
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın önceliğinin, Suudi hükümetinin bütçesini eriten, itibarını lekeleyen ve potansiyel yatırımcıları kaçıran çatışmaları sona erdirmek olduğu ifade edilirken, Veliaht Prens’in ülkeyi küresel bir ticaret ve kültür merkezi haline getirme hedefi hatırlatıldı.
Zamanlama birçok uzman için sürpriz oldu
Körfez sularının ayırdığı iki İslami ülke uzun yıllar boyunca Ortadoğu’da siyaset ve ticareti şekillendiren önemli güçler oldu.
Ancak bu iki ülke aynı zamanda Yemen, Irak, Suriye ve Lübnan’daki vekalet savaşlarında da ciddi rol oynadı.
Cuma açıklanan anlaşmayla başlayan uzlaşma sürecinin zamanlaması ise birçok uzman için sürpriz niteliğindeydi. Zira son döneme kadar Suudi yetkililer, İran ile müzakerelerde çok az ilerleme sağlanabildiğini söylemişti. Bu noktada Çin’in arabuluculuğu üstlenerek görüşmelere ev sahipliği yapması uzlaşma için bir dönüm noktası oluşturdu.
NYT’nin analizine göre, Washington merkezli birçok uzman Çin’in arabuluculuğunun Ortadoğu’daki Amerikan etkinliği için bir tehdit oluşturduğu görüşünde birleşiyor.
Kaynak: Independent
