NATO Vilnius Zirvesi Bildirisi yayımlandı. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Erdoğan’ın İsveç’in NATO üyeliği konusunda anlaşmaya varmasını memnuniyetle karşılandığı aktardı.
Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta gerçekleştirilen NATO Zirvesi ardından yayımlanan bildiride Çin’e yönelik değerlendirmeler de yapılarak, Çin’in iddialı ve cebri politikalarının NATO’nun çıkarlarına, güvenliğine ve değerlerine karşı zorluk oluşturduğu belirtildi.
Stoltenberg, Litvanya’nın başkenti Vilnius’taki NATO Zirvesinde gazetecilere açıklama yaptı ve soruları yanıtladı.
‘İSVEÇ’İN TAM ÜYELİĞİ TÜRKİYE, BALTIK BÖLGESİ VE NATO İÇİN İYİ OLACAK’
“Bu tarihi bir zirve çünkü İsveç’in ittifaka tam üyeliğini sağlayacak anlaşmaya vardık.” diyen Stoltenberg, İsveç’in üyeliğinin hem Türkiye hem Baltık bölgesi hem de NATO için iyi olacağını belirtti.
‘TÜRKİYE’YE TEŞEKKÜR EDİYORUM’
Stoltenberg, Türkiye’nin ABD’den almayı planladığı F-16 savaş uçaklarıyla ilgili soru üzerine, dünkü anlaşmanın geçen yıl Madrid’de imzalanan Üçlü Muhtıra’nın üzerine inşa edildiğine dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Başka bir anlaşma yok. Dünkü anlaşma tıpkı Madrid’deki gibi kamuoyuna açıklandı. İyi haber İsveç’in tam üyeliğinin yolunu hazırladık. Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip) Erdoğan ve Başbakan (Ulf) Kristersson’a dün İsveç’in tam üye olmasına izin veren ve Türkiye’nin İsveç için katılım protokolünü onaylaması konusundaki yapıcı yaklaşımları için teşekkürlerimi iletiyorum.”
‘TÜRKİYE VE İSVEÇ’İN ANLAŞMAYA UYACAĞINDAN EMİNİM’
Stoltenberg, İsveç’in taahhütleri konusunda NATO’nun garantör olup olmayacağı sorusunu yanıtlarken de “Türkiye ve İsveç’in anlaşmaya uyacağından eminim. Bunun katılımdan sonra da devam edeceğine inanıyorum.” diye konuştu.
Genel Sekreter Stoltenberg, “Madrid’den beri terörle mücadele konusunda defalarca görüştük. Bu, işbirliğinin İsveç’in tam üye olmasından sonra da devam edeceğini gösteren kalıcı bir taahhüt ve anlaşma olduğunun işaretidir.” dedi.
UKRAYNA’NIN NATO ÜYELİĞİ
Stoltenberg, zirvenin diğer önemli konularından birinin Ukrayna’nın üyeliği meselesi olduğunu ifade ederek, “Ukrayna’nın üyelik yolu konusunda müttefiklerin açık ve olumlu bir mesaj göndermesini bekliyorum.” ifadesini kullandı.
Ukrayna’ya çok yıllı bir destek paketi önerdiğini, NATO-Ukrayna Konseyi’ni kurarak siyasi bağları güçlendireceklerini aktaran Stoltenberg, üyelik için gerekli ve askeri konuların yanı sıra siyasi gereksinimleri içeren eylem planını kaldırdıklarını, bunun Ukrayna’nın üyeliğini hızlandıracağını vurguladı.
UKRAYNA’NIN ÜYELİĞİ İÇİN DÜNYAYA MESAJ VERİLECEK
Stoltenberg, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin zirveye katılacağını, “NATO müttefikleri, birlik içinde Ukrayna’nın üyeliği için olumlu bir mesaj verecekler. Burada kullanılacak dilin detaylarına girmeyeceğim çünkü bugün zirve bildirisi üzerinde uzlaşma sağlandığında kamuoyuna açıklanacak. Mesaj olumlu ve güçlü olacak, birlik içinde verilecek.” ifadesini kullandı.
NATO’DAN WAGNER AÇIKLAMASI
Stoltenberg, Rusya’da yönetime isyan eden Wagner grubunun savaşçılarının Belarus’a gidip gitmediği sorusunu yanıtlarken de konuyu yakından takip ettiklerini belirterek, “Şu ana kadar Wagner kuvvetlerinin Belarus’a intikalini görmedik.” dedi.
ÇİN’LE İŞ BİRLİĞİ DETAYI
“Çin ile karşılıklı şeffaflığı da içerecek şekilde yapıcı çalışmaya açık olmayı sürdüreceğiz” ifadelerinin kullanıldığı bildiride, Çin’e üç paragrafta yer verildi.
Rusya ile Çin arasındaki stratejik ortaklığın derinleşmesine dikkati çekilen bildiride, Çin’e Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olarak Rusya’nın savaşını kınama çağrısı yapıldı, Çin’in Rusya’ya silah desteği vermemesi istendi.
Bildiride, Finlandiya’nın ittifakın en yeni üyesi olarak memnuniyetle karşılandığı, NATO’nun açık kapı politikasının teyit edildiği belirtilerek, “Her ulusun kendi güvenlik düzenlemelerini seçme hakkı vardır.” ifadesi yer aldı.
Rusya’nın Kırım dahil olmak üzere yasa dışı ilhaklarının tanınmayacağı ve Rusya’nın savaş suçları için hesap sorulacağı vurgulanan bildiride, Rusya’ya savaşı derhal sonlandırma ve kuvvetlerini Ukrayna’dan çekme çağrısı yapıldı.
İttifakın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin barış formülünü desteklediği aktarılan bildiride, Ukrayna’ya askeri ve siyasi desteğin süreceği metnin birçok bölümünde tekrarlandı.
‘UKRAYNA’NIN ÜYELİK EYLEM PLANI İHTİYACININ ÖTESİNE GEÇTİĞİNİ KABUL EDİYORUZ’
Bildiride Ukrayna’ya 2008’deki Bükreş Zirvesi’nde yapılan NATO üyeliği taahhüdü yinelenerek, “Bugün Ukrayna’nın Avrupa-Atlantik entegrasyonuna giden yolunun Üyelik Eylem Planı ihtiyacının ötesine geçtiğini kabul ediyoruz.” değerlendirmesi yer aldı.
‘NATO-UKRAYNA KONSEYİ’Nİ KURMAYA KARAR VERDİK’
İttifak ve müttefikler için Ukrayna’nın güvenliğinin önemine vurgu yapılan bildiride, şunlar kaydedildi:
“Ukrayna’nın NATO ile daha fazla bütünleşmesini desteklemek için genişletilmiş bir destek paketi üzerinde anlaştık. Siyasi diyalog, angajman, işbirliği ve Ukrayna’nın Avrupa-Atlantik’teki NATO üyeliği hedeflerini ilerletmek için müttefikler ve Ukrayna’nın eşit üyeler olarak oturduğu yeni bir ortak organ olan NATO-Ukrayna Konseyi’ni kurmaya karar verdik.”
Bildiride, mekanizmanın NATO ile Ukrayna arasında bir kriz danışma mekanizması olarak hizmet edeceğine de işaret edildi.
‘RUSYA’YI KINIYORUZ’
Rusya’nın Belarus topraklarına nükleer silah ve nükleer kapasiteye sahip sistemler konuşlandırma niyetinin kınandığı bildiride, “Rusya’nın sorumsuz nükleer söylemlerini ve zorlayıcı nükleer sinyallerini kınıyoruz.” denildi.
‘NATO, RUSYA’YA TEHDİT OLUŞTURMUYOR’
Açıklamada Avrupa-Atlantik hattında ve NATO-Rusya ilişkilerinde öngörülebilirlik istendiği belirtilerek, “NATO, Rusya’yla karşı karşıya gelme niyetinde değil ve Rusya’ya karşı bir tehdit oluşturmuyor. Saldırgan tutumları karşısında Rusya’yı bir partner olarak göremiyoruz.” açıklaması yapıldı.
NATO-Rusya ilişkilerinde değişimin ancak Rusya’nın saldırgan davranışlarına son vermesi ve uluslararası hukuk kurallarına tam olarak uymasıyla yaşanacağı bilgisi de bildiride yer aldı. Açıklamada Rusya’nın tehditlerine birlik içinde ve sorumluluk çerçevesinde cevap verileceği de bildirildi.
Rusya’nın NATO üyeleri ve partnerlerine karşı başka güçler ya da hibrit yöntemler kullandığı eylemlerinin arttığı kaydedilen bildiride bu yöntemler arasında demokratik süreçlere müdahale, ekonomik baskı, dezenformasyon, siber saldırılar ve Rus istihbaratının illegal aktiviteleri sayıldı.
‘RUSYA’NIN SALDIRILARINI SAVUNMAYA HAZIR OLMASINI SAĞLAYACAĞIZ’
Bildiride, “Rusya’nın hibrit eylemlerine karşı koymak için elimizdeki araçları geliştiriyoruz ve ittifak ile müttefiklerin hibrit saldırılara karşı caydırmaya ve savunmaya hazır olmasını sağlayacağız.” ifadeleri kullanıldı.
‘TEKNOLOJİK ÜSTÜNLÜĞÜMÜZÜ KORUMAMIZ İÇİN REFORM YAPMAYA DEVAM ETMEMİZ GEREKİYOR’
Terörle mücadelenin kararlılık, azim ve dayanışma içinde süreceğine vurgu yapılan bildiride, bu kapsamda başka ülkelerle ilişkiler kurup diğer uluslararası aktörlerle yakınlaşmanın süreceğine dikkati çekildi.
Galler’de 2014’te düzenlenen zirveden bu yana müttefiklerin savunma harcamalarını artırdığına işaret edilen bildiride, Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük güvenlik endişelerinin yaşandığı vurgulandı.
Milli gelirin yüzde 2’sini savunma harcamalarına ayırma taahhütlerine değinilen bildiride, “Teknolojik üstünlüğümüzü korumamız ve yenilikçi teknolojilerin entegrasyonu yoluyla güçlerimizi ve yeteneklerimizi modernize etmeye ve reform yapmaya devam etmemiz gerekiyor.” değerlendirmesi yapıldı.
‘SALDIRI OLASILIĞINI GÖZ ARDI EDEMEYİZ’
“Müttefiklerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik bir saldırı olasılığını göz ardı edemeyiz” görüşüne yer verilen bildiride, kökten değişen güvenlik ortamına karşılık, her yönden gelen tüm tehdide karşı NATO’nun toplu savunmasının güçlendirildiği kaydedildi.
‘NATO, NÜKLEER CAYDIRICILIĞI İÇİN GEREKEN TÜM ADIMLARI ATACAK’
Var olan planların üzerine bölgesel savunma planlarının da yapıldığına işaret edilen bildiride, “NATO, nükleer caydırıcı misyonun güvenilirliği, etkinliği, emniyetini ve güvenliğini sağlamak için gereken tüm adımları atacaktır.” ifadeleri kullanıldı.
Bildiride, bu kapsamda nükleer kapasitenin modernizasyonunun süreceğine, nükleer kuvvetlerin esnekliğini ve uyarlanabilirliğini artırmak için planlarda güncellemelerin devam edeceğine işaret edildi.
NATO Balistik Füze Savunması’nın (NATO BMD) tamamen savunma amacıyla yürürlükte olduğunun altı çizildiği bildiride, bu programın Romanya, Türkiye, İspanya, Polonya ve ABD gibi ülkelerin gönüllü katkılarıyla yürütüldüğü kaydedildi.
Bildiride, ittifakın nükleer silahsız bir dünya hedefi olduğuna işaret edilerek, “İran’ın asla nükleer silah geliştirmemesi konusundaki kararlılık” yinelendi.
BİLDİRİDE İRAN’A ÇAĞRIDA BULUNULDU
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı tutumunun NATO-Avrupa Birliği (AB) işbirliğini de daha önemli hale getirdiği kaydedilen bildiride, NATO ve AB’nin Ukrayna’ya desteğinin süreceği vurgulandı.
Bildiride Moldova’nın toprak bütünlüğüne de destek verildi ve Rusya, Transdinyester’deki güçlerini çekmeye çağrıldı.
İran’ın Rusya’ya Ukrayna savaşında verdiği desteğin Avrupa-Atlantik güvenliğine de etki ettiği belirtilen bildiride, NATO, İran’ı Rusya’ya askeri yardımda bulunmamaya çağırdı.
Bildiri, 2024 yılındaki zirvenin NATO’nun kuruluşunun 75. yılında Washington’da, 2025 yılında ise Hollanda’da yapılacağı bilgisiyle sona erdi.
Kaynak: AA
