ABD’li silah üreticileri, Ukrayna’ya gönderilen binlerce füze, insansız hava aracı (İHA) ve diğer silahlardan doğrudan kar elde etmezken Rusya’ya karşı savunmalarını güçlendirmek isteyen ülkelere silah tedarik ederek uzun vadede büyük kârlar elde etmeye hazırlanıyorlar.
ABD, tıpkı diğer Batılı ülkeler gibi omuzdan ateşlenen Stinger uçaksavar füzeleri ve yine omuzdan ateşlenen Javelin tanksavar füzeleri stoklarını Ukrayna’ya tedarik etmek için kullandı. Bu silahların bedeli bir süre önce üreticileri Lockheed Martin ve Raytheon Technologies şirketlerine ödenmişti. Ancak ABD, silahların bir kısmını Kiev’e tahsis ettikten sonra askeri stoklarında oluşan boşluğu doldurulmak zorunda kalacak.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) sözcüsü, Fransız Haber Ajansı’na (AFP) yaptığı açıklamada, Pentagon’un bu amaç doğrultusunda tahsis edilen 3,5 milyar doları Mart ayı ortalarında onaylanan bütçe yasasında kullanmayı planladığını söyledi. Javelin tanksavar füzeleri, Lockheed Martin ve Raytheon ortaklığında üretilirken Raytheon, Pentagon’un geçtiğimiz yaz 340 milyon dolarlık yeni bir parti talep edene kadar Stinger uçaksavar füzeleri üretimini durdurmuştu. AFP’ye ABD’nin ve onun müttefiklerinin ve ortaklarının stoklarındaki eksiklikleri kapatmak için seçenekler aradıklarını söyleyen Pentagon sözcüsü, “Hem ana tedarikçiler hem de yan kuruluşlar olarak sanayi sektörünün toparlanması ve üretime devam edebilmesi zaman alacaktır” dedi.
Savunma alanı uzmanları, kullanımı kolay olduğu bilinen bu füzelerden şirketlerin elde edecekleri kazancın çok büyük olmayacağını söylüyorlar. Uzmanlara göre ABD’li silah şirketleri, Ukrayna savaşından elde edecekleri gelirlerin geç gelmesini bekliyor.
Yatırım araştırmaları firması CFRA Research’den araştırmacı Colin Scarola, AFP’ye yaptığı değerlendirmede, “Mevcut hız göz önüne alındığında önümüzdeki yıl kullanılmak üzere her ay bin Stinger ve bin Javelin füzesinin Doğu Avrupa’ya gönderilmesi çok da imkansız değil. Bunun yazılım üreticilerine 1-2 milyar dolar gelir getireceğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Ancak Raytheon ve Lockheed Martin şirketlerinin geçtiğimiz yıl açıklanan (Raytheon 64 milyar dolar ve Lockheed Martin 67 milyar dolar) gelirlerine kıyasla elde edecekleri rakam oldukça küçük. Washington’da bulunan özgürlükçü düşünce merkezi Cato Enstitüsü’nden silah satışları konusunda uzman olan Jordan Cohen’e göre Raytheon, Patriot füze sistemini Suudi Arabistan’a satarak Stinger füzeleri yapmaktan daha fazla para kazanacak gibi görünüyor. Cohen, “Çok değerli olmayan bu silahları üretmek için fazla çaba sarf etmeyeceklerdir” şeklinde konuştu.
ABD merkezli havacılık ve savunma şirketi General Dynamics (GD), Ocak ayından bu yana gelir tahminini yükseltmezken uçak üreticisi Boeing, savunma parasının nasıl harcanacağı kararının hükümetlere ait olduğunu vurguladı. Bazı silah üreticisi şirketlerin üst düzey yöneticileri, son olarak Ocak ayı sonlarında üç aylık verileri yayınlandığında dünyadaki durumun kendi lehlerine olacağını ima ettiler. Raytheon CEO’su Greg Hayes, Asya, Ortadoğu ve Doğu Avrupa’da artan gerilimin uluslararası silah satışlarının artmasına yol açacağını, ancak bunun hemen değil, 2022 ve sonrasında olacağını belirtti.
Lockheed Martin’in CEO’su James Taiclet ise ABD’nin daha fazla askeri harcamasına yol açacak ‘büyük güçler arasında yeni bir rekabet’ gözlemlediğini açıkladı.
Şikago merkezli finansal hizmetler şirketi Morningstar’ın sanayiciler ekibinde hisse senedi analisti olan Burkett Huey, ‘Ukrayna’daki savaşın, jeopolitik sistemi son 30 yıldır görülmemiş bir şekilde yeniden şekillendirdiği’ yorumunda bulundu. İnsanların, dünyanın pek de güvenli bir yer olmadığını ve bu nedenle savunma ürünlerine daha fazla yatırım yapılması gerektiğini anlamaya başladıklarını söyleyen Huey, “Bu durum, sözleşme yapanların çıkarına olacak” şeklinde konuştu.
MIT Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nden araştırmacı Eric Higginbotham, “Batı ülkelerinin hükümetleri için – Asya’da yıllardır olduğu gibi – askeri harcamaları kısma arzusu çok daha az olacak” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Başkanı Joe Biden, Pentagon’un bütçesinde yüzde 4’lük bir artış önerdi. Biden, ülkesinde bir yandan enflasyon oranları yükselirken en azından harcama kesintileri önerisinde bulunmadı.
Öte yandan uzun zamandır yüksek savunma bütçelerinden kaçınan Almanya, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra Şubat ayı sonlarında büyük bir politika değişikliğine giderek ordusunu modernize etmek için derhal 100 milyar euro tahsis edeceğini duyurdu.
Eric Higginbotham, ülkelerin, bir bakıma Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün (NATO) direği olan ABD ile birlikte çalışabilirliklerini artırmaya çalışacaklarını söyledi. Almanya, Mart ayı ortalarında Lockheed Martin’den F-35 model savaş uçağı alacağını açıkladı. Ancak uçakların ücretinin tamamını üreticilere ödeyecek olan Almanya, teslimat için birkaç yıl beklemek zorunda.
Cato Enstitüsü’nden savunma politikası uzmanı Eric Gomez, Avrupa ordularının F-35 savaş uçağı tedarik etme kararının ABD’nin savunma sanayi üreticileri için iyi bir haber olduğunu, ABD ordusunun da ortak çalışma platformlarının önünü açtığı için bunu tercih ettiğini söyledi.
Gomez, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Öte yandan, Biden yönetiminin (savunma açısından) önceliğinin Çin olduğunu söylemekten çekindiği bir dönemde bu gelişme, ABD’nin Avrupa’dan uzaklaşmayı düşünmesini dahi güçleştiriyor.”
KAYNAK: Şarkul Avsat
