Middle East Eye Analiz: “Türkiye İnsansız hava araçları ile Afrika’daki etkisini ve ilişkilerini derinleştiriyor”

“Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir dizi drone satışıyla Ankara’nın Afrika ülkeleriyle bağlarını derinleştirdi.”

Middle East Eye’de yayımlanan analiz M5 tarafından çevrilmiştir.

“Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu hafta Nijerya, Angola ve Togo’daki duraklarla dört günlük Afrika gezisi geniş yankı buldu.

Türkiye’nin Afrika’ya kur yapması aslında yeni değil. Coğrafi yakınlığı, geniş tüketici tabanı ve doğal kaynakları olan ülkeleri, Türkiye’ye Afrika’da hem yerel hem de bölgesel hedeflerini gerçekleştirme fırsatı sunmuştur.

Son yirmi yılda Türkiye, diplomatik misyonlarını istikrarlı bir şekilde genişletti, ticaret hacmini büyüttü ve Afrika ülkelerindeki insani yardım çabalarını artırdı.

Şimdi ise Türk dronlarını Afrika’ya yayan bir dizi drone satış anlaşması ve iki Afrika ülkesindeki son müdahaleler ile bazı analistler, Türkiye’nin Afrika siyasetinde oyunun kurallarını değiştiren bir aktör olmak için yumuşak güç yaklaşımının ötesine geçebileceğini söylemeye başladı.

Almanya’daki Bayreuth Üniversitesi’nde Türkiye-Afrika ilişkileri araştırmacısı İbrahim Bachir Abdoulaye, “Somali, Batı Afrika’daki rolü ve daha yakın zamanda Libya’daki askeri angajmanı, Türkiye’nin etkisini kıta çapında genişletmek istediğini açıkça gösteriyor” ifadelerini kullanıyor.

Türk insansız hava araçlarının yayılması

Türk dronları son yıllarda uluslararası pazarda popülerlik kazanmış, Ukrayna, Polonya ve hatta İngiltere gibi batı ülkelerini bile cezbetmiştir .

Bu dronelar Afrika kıyılarına da yayıldılar. Eylül ayı sonlarında, Tunus Cumhurbaşkanı Kais Saied’in Temmuz ayında ülkenin kontrolünü ele geçirmesinin ardından ikili ilişkilerdeki gerginliğe rağmenatağa geçti ve Türk silahlı insansız hava araçlarının ilk partisi Tunus’a ulaştı. Hemen ardından sırada, askeri envanterini Türk insansız hava araçlarıyla  genişleten Fas vardı.

Bu ayın başlarında Afrika İstihbaratı, Ruanda ordusunun Mozambik’teki askeri operasyonları için Türk insansız hava araçlarını istediğini bildirdi. Her iki taraftan da drone satışlarıyla ilgili resmi bir açıklama gelmemesine rağmen, Türkiye, Ruanda’nın başkenti Kigali’de Ruanda’nın en büyük kapalı stadyumunu inşa ederek ülke ile ilişkilerini şimdiden geliştirdi.

Türk dronelarına bakan bir diğer ülke ise Etiyopya. Addis Ababa ile Kahire arasındaki Büyük Etiyopya Rönesans Barajı projesiyle ilgili sürtüşmenin bir sonucu olarak ayrıntılar gizli tutulurken, Reuters geçen hafta Etiyopya ve Türkiye’nin bir satış anlaşmasına vardığını bildirdi.

Bu anlaşma ile Türkiye, halihazırda tekstil fabrikaları, demiryolu ve çeşitli altyapı şirketlerini içeren Etiyopya portföyüne bir yatırım daha ekleyecek ve Türkiye’yi Çin’den sonra ülkedeki en büyük ikinci yabancı yatırımcı haline getirecek.

Son olarak Nijerya, Zamfara eyaletinin valisi Bello Muhammad Matawalle ile birlikte, Nijerya ordusuna organize suçla mücadelede yardımcı olacaklarını söyleyerek Türk dronlarına ilgi duyduğunu dile getirdi.

Türkiye’nin Afrika’ya ilgisi

Türkiye’nin Afrika’daki erişimini genişletme çabaları, Türk hükümetinin “Afrika yılı” ilan ettiği 2005 yılına dayanmaktadır. Bununla birlikte diplomatik misyonların, ticari anlaşmaların ve uçuşların başlatılması geldi.

Erdoğan son 19 yılda yaklaşık 30 Afrika ülkesine seyahat etti. Türkiye, kıtadaki diplomatik misyonlarını 2002’de 12’den 2021’de 43’e çıkarırken, Türk Hava Yolları 39 farklı Afrika ülkesinde 60 noktaya uçuyor ve İstanbul’u Afrika ile dünya arasında bir geçiş merkezi haline getiriyor.

Ayrıca, iki ülke arasındaki ticaretin değeri geçen yıl 25 milyar dolara yükseldi, bu rakam Erdoğan 2003’te iktidara geldiğinde yaklaşık 4,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Türkiye ayrıca insani ve eğitimsel yardım için devlete ait bazı kurumları kullanıyor. Örneğin, yurtdışında yaşayan Türklere yardım etmekten sorumlu Türk devlet kurumu, geçtiğimiz on yılda yaklaşık 6.000 Afrikalı öğrenciye Türk üniversitelerine tam burs verdi.

Uzmanlar, Türkiye’nin Afrika’ya odaklanmasının ekonomik başarıya ulaşmak olduğunu söylüyor.

Ancak uzmanlar; savunma sanayi satışlarının Türkiye’nin Afrika’daki yatırımları için gerçek bir patlama olacağını çünkü bu tür bir ticaretin “know-how paylaşımı, teknoloji transferi ve daha derin işbirliği” gerektirdiği fikrini de paylaşıyorlar.

Yeni bir Afrika stratejisi mi?

Afrika’da devam eden yatırımları ve özellikle güç dengesini alıcılar lehine değiştiren drone satışları ile gözlemciler, Türkiye’nin şu anda Fransa, ABD, Rusya ve Çin gibi uluslararası güçlerle nüfuz için rekabet edip etmediğini sorguluyor.

Bu soru, Türk insansız hava araçlarının Libya’nın uluslararası kabul görmüş hükümetinin, doğu komutanı Halife Haftar’ın geçen yıl başkent Trablus’a doğru ilerlemesini durdurmasını sağlamasından bu yana gündemde.

Benzer şekilde, Türk insansız hava aracı destekli Azerbaycan ordusu, bu yıl Dağlık Karabağ savaşında işgal altındaki topraklarını Ermenistan’dan kurtarmayı başardı . Birçok analistin belirttiği gibi, Türk insansız hava araçları savaşın gidişatını değiştirmeye yardımcı oldu.

Uzmanlar; Türkiye’nin Libya’daki başarısının ülkenin “rakipleriyle yüzleşme ve belirli Afrika ülkeleri üzerinde ekonomik ve siyasi nüfuz kurma” kapasitesini ortaya koyduğunu söylüyor. MEE’ye konuşan Ankara Dış Politika Merkezi’nden Emre Çalışkan;

“Türkiye’nin artık bir vizyonu var. Ankara, Libya’nın komşu ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmek ve kıtanın kuzeyinde askeri bir güç olmak için askeri üsler kurmak istiyor.” tespitinde bulunuyor.

Erdoğan, Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle ilişkilerini derinleştirmeye hevesli bunu yapmaya devam edyor. Örnek olarak bu gezideki son durağında, petrol zengini Nijerya ile ikili ticareti artırmak için 2 milyar doların üzerinde bir protokol imzaladı.”

Kaynak: M5
Çeviri/Analiz: Adem KILIÇ