Merak Edilenler: Uzay Rekabeti Neden Önemli? Bu Rekabette Neler Yaşanıyor?
1957 yılında ABD ile Sovyet Birliği arasında başlayan “uzay keşif girişimleri” uluslararası uzay yarışının resmi olmayan başlangıcı olarak kabul ediliyor.
Soğuk Savaş’ın bir parçası olan bu rekabet, çok daha fazla rakip ve daha gelişmiş teknolojilerle günümüzde de devam ediyor.
1966 yılında uzayda ABD, Sovyetler Birliği, Kanada, Fransa, İngiltere ve İtalya’ya ait uydular vardı. Bugün ise aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 60’a yakın ülkenin uydusu yer alıyor.
Ancak uzay çalışamaları insan hayatını kolaylaştıracak teknolojiler sunma dışında, uzayda hakimiyet kurma ve silahlanma korkularını da beraberinde getiriyor.
ABD, Çin, Japonya, Rusya ve Hindistan, uzay yarışında öne çıkan ülkeler.
ABD: Uzay yeni bir savaş alanı
ABD bir yandan NASA ile Mars araştırmalarına devam ederken, diğer yandan uzayda gücünü artıracak yeni atılımlar yapıyor.
Bu atılımlardan en dikkat çekeni, yeni kurulan “ABD Uzay Kuvvetleri Komutanlığı”.
Trump yeni komutanlığı duyuruken uzayı yeni bir savaş alanı olarak gördüklerini söyledi.
Benzeri bir açıklama daha sonra da ABD Hava Kuvvetleri Sekreteri Heather Wilson’dan geldi. O da uzayı “savaş eylemleri için bir alan” olarak gördüğünü açıkladı.
Hemen ardından Pentagon, yine Trump tarafından talimatı verilen füze savunma programını duyurdu. Uzaya, balistik füzeleri tespit etmek üzere yeni sistemler yerleştirileceği açıklandı.
Rusya ve Çin ise ABD’nin bu adımının uzayda silahlanma yarışını hızlandıracağı uyarısında bulundu.
Çin’in, “Dong Neg 3” uydularına karşı kullanılabilecek menzile sahip balistik füzesini test etmesi, Rusya’nın da “Kosmos 2521” adlı “katil uydu” olarak bilinen uydusunu test ettiğini açıklaması, ABD’de kaygı ile karşılanmış, uzay kuvvetlerinin kurulmasının en önemli gerekçesi olarak görülmüştü.
Çin “uzayın süper gücü” olmaya hazırlanıyor
Uzay araştırmalarına ABD’den sonra en fazla yatırımı Çin yapıyor.
Çin, bugün ABD ve Rusya dışında insanlı uzay yolculuğu yapabilme kapasitesine ve tecrübesine sahip tek ülke konumunda bulunuyor.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü tarafından açıklanan rakama göre 2017 yılında yapılan toplam yatırım, 11.4 milyar dolar. Bu rakamın bugün daha fazla olduğu tahmin ediliyor.
Uzayın süper gücü statüsüne ulaşmayı hedefleyen ülke, son olarak önümüzdeki 10 yıl içinde uzaya yeni bir araştrma üssü kurulacağını açıkladı.
Çin’in resmi haber ajansı Şinhua’da yer alan habere göre Çin 2020 yılında da Mars’ta sondaj çalışmalarına başlayarak uzay madenciliğine adım atacak.
Rusya’nın hedefi Ay
Ay’a insanlı misyon projesi olan ülkelerden biri de Rusya.
Rusya Federal Uzay Ajansı’nın (Roskosmos) uluslararası faaliyetten sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Sergey Savelyev, “Roskosmos’un önümüzdeki 10-15 yıl için planlarında temel amaç olarak Ay’a insanlı misyonlar değerlendiriliyor” dedi.
Roscosmos ve NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çok sayıda araştırma projesine ortak imza atıyor ancak ülkeler seyir ve hipersonik füze çalışmaları nedeniyle birbirlerine ağır eleştirler de yöneltiyor.
Rusya uzayda Avrupa ile beraber de çalışıyor. Avrupa Uzay Ajansı ve Rusya, 2016 yılında Schiaparelli uzay aracını Mars’a indirdi.
Hindistan uzaya insanlı seyahat gerçekleştirmek istiyor
Uzay çalışmaları konusunda atılım yapan ülkelerden biri de Hindistan. Ülke 2018 yılında uzay programı için ayrılan 1,5 milyar dolarlık bütçeyi onayladı.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, 2022’ye kadar uzaya ilk insanlı seyahati gerçekleştireceklerini, Rusya, ABD ve Çin’den sonra uzaya insan gönderen dördüncü ülke olacaklarını açıkladı.
1984 yılında ilk kez bir Hint vatandaşı Sovyetler Birliği’nin bir mekiğiyle uzaya gitmişti.
Hindistan, 1960’lardan bu yana aktif bir uzay programı yürütüyor. Ülke bugüne dek kendisi ve başka ülkeler için Dünya yörüngesine çok sayıda uydu yollamış, 2014 yılında da Mars yörüngesine uydu konumlandırmayı başarmıştı.
Anti uydu denemesi uluslararası kriz çıkardı
Hindistan son olarak Dünya’nın alçak yörüngesindeki bir uyduyu başarılı şekilde füzeyle vurduğunu açıkladı.
Ancak ABD, Hindistan’ın anti-uydu sistemi denemesini eleştirdi ve uzayda kirliliğe yol açacağı konusunda uyardı.
Çin, ilk başarılı anti-uydu sistemi denemesini 2007’de yapmış, deneme dünyanın diğer büyük güçleri tarafından protestolarla karşılanmıştı.
ABD ve Rusya da 1980’lere kadar benzer teknolojileri test etmişti. Washington yönetimi, anti-uydu sistemi denemelerine, büyük miktarda uzay çöpü yaratma riski nedeniyle 1985’de son vermişti.
Uzayda turizm rekabeti de başladı
Uzayda yaşanan rekabet sadece teknoloji ve savunma alanında değil, turizm alanında da yaşanıyor.
SpaceX, Blue Origin ve Virgin Galactic gibi şirketler, ilerleyen yıllarda müşterilerine uzay turu sağlamak için çalışmalarını sürdürüyor.
Elon Musk’ın CEO’su olduğu SpaceX, ilk turistik uzay gezisini 2023’te Ay yörüngesine yapmayı planlıyor. Götüreceği ilk turistin ise Japon milyarder Yusaku Maezawa olduğu duyuruldu.
Uzaya fırlatıldıktan sonra Dünya’ya geri dönebilen ve dikey iniş yapabilen Falcon 9 roketlerinin, yörüngeye uydu ve insan gönderme maliyetini yüzde 40’a kadar azaltması bekleniyor.
Uzaya turistik seyahat düzenlemeyi hedefleyen bir diğer şirket Virgin Galactic.
Richard Branson’ın sahibi olduğu şirket, SpaceShipTwo adlı uzay aracının test sürüşlerine devam ediyor.
Branson 2019’un ortasında SpaceShipTwo ile uzaya yapılacak ilk ticari uçuşu gerçekleştirmek istiyor.
Uzaya gidecek bu araçlara binme biletinin ücretinin ise 250 bin dolar olacağı açıklandı.
ABD’li e-ticaret devi Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’a ait roket şirketi Blue Origin de Shepard ile uzaya turist göndermek için çalışmalar yapıyor.
SpaceX’in uzay aracı Falcon gibi New Shepard’da tekrar tekrar kullanılabilecek.
Kaynak: TRT Haber, Şinhua, Strait Times, Reuters, Sputnik News
