Merak Edilenler: Savaş Kalıntılarının ve Tarihi Bulguların Yaşı Nasıl Bulunuyor? - M5 Dergi
GenelÖne Çıkan

Merak Edilenler: Savaş Kalıntılarının ve Tarihi Bulguların Yaşı Nasıl Bulunuyor?

Abone Ol 

Kesin olarak tarih belirleme veya bir nesnenin yaşını belirleme yeteneği, bize Dünya’nın ne zaman oluştuğunu öğretebilir, geçmiş olayları ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir, savaşlar ve sonuçları hakkında bilgi verebilir ve bize insanların ne kadar süredir yaşadığını söyleyebilir. Peki bilim adamları bunu nasıl yapıyor?

Live Science’da yayımlanan makale M5 tarafından çevrilmiştir.

Uzmanlara göre radyokarbon tarihleme, açık ara en yaygın yöntemdir. Bu yöntem, karbon-14, radyoaktif karbon izotopu veya farklı sayıda nötron içeren bir atomun varlık miktarlarının ölçülmesini içerir.

İngiltere Oxford Üniversitesi’nde arkeolog ve radyokarbon ölçeklendirme uzmanı olan Thomas Higham, “Karbon atmosferde yüksek seviyelerde oluştuktan sonra bitkiler ve diğer canlılar onu soluyor, bu şekilde tüm canlılarda karbon varlığı ile karşılaşabiliyoruz.” ifadelerini kullanıyor.

Higham Live Science’a araştırma kurumu da bu durumu; “Canlı olan her şey Karbon’u mutlaka bünyesine alır.” şeklinde açıklıyor.

Canlılar öldüğünde, karbon-14’ü almayı bırakırlar ve vücutlarında kalan miktar, radyoaktif bozulma sürecini başlatır. Bilim adamları, belirli bir miktardaki karbon-14’ün bozulmasının ne kadar sürdüğünü deneyler sonucunda tespit etmiş durumdalar. Bu, organik bir maddenin yaşını -(ister hayvan derisi ister iskelet veya ağaç halkası olsun) içinde kalan karbon-14’ün oranını ölçerek ve bu miktarı karbonla karşılaştırarak

Karbon-14’ün yarı ömrü 5.730 yıldır, bu da onu son 50.000 yıllık tarihi incelemek isteyen bilim adamları için ideal kılar. Higham, “Bu, temelde insanlık tarihinin en ilginç kısmını kapsıyor,” diyor. Higham; “Tarımın kökenleri, medeniyetlerin gelişimi: Bütün bunlar bu süreçte oldu.” açıklamasında bulunuyor.

Pennsylvania Eyalet Üniversitesi Radyokarbon Laboratuvarı’nda Yardımcı Araştırma Profesörü olan Brendan Culleton, bundan daha eski olan nesnelerin karbon-14’lerinin % 99’undan fazlasını kaybettiğini ve tespit edilemeyecek kadar az iz bıraktığını söylüyor. Daha eski nesneler için, bilim adamları yaş ölçütü olarak karbon-14 kullanmıyorlar. Bunun yerine, genellikle çevrede bulunan diğer elementlerin radyoaktif izotoplarına bakıyorlar.

Radyokarbon tarihlemesi yalnızca bir zamanlar canlı olan malzemeler için yararlı olsa da, bilim adamları kayalar gibi nesnelerin yaşını ölçmek için uranyum-toryum-kurşun tarihlemeyi kullanıyor. Bu yöntemde bilim adamları, çeşitli radyoaktif izotopların miktarını ölçüyor.

Son olarak, başka bir tarihleme yöntemi ise bilim insanlarına bir nesnenin kaç yaşında olduğunu değil, en son ne zaman ısıya veya güneş ışığına maruz kaldığını gösteriyor. Lüminesans tarihleme adı verilen bu yöntem, son (milyon yıldaki) değişiklikleri inceleyen jeo-bilimciler tarafından tercih ediliyor.

Ayrıca bu yöntemler sadece dünyanın yaşını ve eski insanların nasıl yaşadığını anlamak için kullanılmıyor. Bilim adamları, cinayetten sahteciliğe kadar bir çok suçu çözmek için yine bu yöntemleri kullanıyor.

Abone Ol 

İlgili Yazılar

Abone Ol 
Back to top button
Close
Close