Merak Edilenler: BAE Filistin Yanlısıyken Nasıl Düşmana Dönüştü?
Arap liderlerin İsrail ile normalleşme yönündeki en önemli engellerinden birisi, o zamanki BAE kurucu başkanı Şeyh Zayed bin Sultan Al Nahyan’ın pozisyonu ve duruşuydu.
O dönem Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Enver Sedat’ın ABD Başkanı Jimmy Carter’ın himayesinde İsrailli mevkidaşı Menahem Begin ile sonuçlandırdığı Camp David anlaşması Arap coğrafyasındaki bu sürecin başlangıcı olmuştur.
17 Eylül 1978’de Arap Yarımadası’na tüm halkın reddine rağmen Mısır bu anlaşmayı imzalanmıştı.
Mısır, bu normalleşme nedeni ile şiddetli bir Arap tepkisiyle karşı karşıya kaldı ve Araplar Mısır’a karşı boykot ilan etti. Arap ülkeleri büyükelçilerini geri çekti ve Arap Sanayileşme Örgütü’nün ordu rüyası o sırada iptal edildi.
Arap liderlerin İsrail ile normalleşme yönündeki en önemli engellerden birisi, o zamanki BAE kurucu başkanı Şeyh Zayed bin Sultan Al Nahyan’ın pozisyonuydu.
Şeyh Zayed, İsrail işgale son verinceye kadar duruşunda keskin ve katı kalacağını her fırsatta dile getirdi. Ancak onun ayrılmasıyla her şey değişti. Oğulları babalarının pusulası ile Filistin davasını desteklemekten geri çekilmeye, ardından İsrail’le uzlaşmaya, kademeli normalleşmeye ve tam normalleşme ilanına kadar geldi.
Eylül 2000’de başlayan ikinci Filistin intifadası sırasında Şeyh Zayed, İsrail saldırılarını kınadı ve ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı William Perens ile 14 Ocak 2002’de Abu Dabi’de yaptığı görüşmede, ABD’nin sorumluluklarını üstlenmesini talep ederek, İsrail’in Filistinlilere yönelik saldırganlığına son vermesini istedi.
Şeyh Zayed yönetimi sırasında Filistin topraklarında birçok proje uyguladı.
Şeyh Zayed bin Lattan El Nahyan, 2 Kasım 2004’te vefat etti. Ölümüyle birlikte, BAE’nin Filistin davasına tam desteği durdu. Ve İsrail saldırılarına karşı duruşu sona erdi.
Şeyh Ziyad bin Sultan’ın ölümünden sonra, oğlu Şeyh Halife bin Zayed, BAE’nin hâkimiyetini devraldı. Ancak ülkenin asıl hükümdarı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Savunma Bakanı olan küçük kardeşi Şeyh Muhammed bin Zayed idi.
Şeyh Zayed’in ölümünü takip eden ilk aylardan itibaren BAE-İsrail ilişkileri için temel adımlar başladı. 2004 yılında Dubai Elmas Borsası kuruldu ve Dubai’nin Dünya Elmas Borsaları Federasyonu üyeliği 22 üye devletin onayından sonra ve federasyonun üyesi İsrail’den de hiç muhalefet görmeden kabul edildi.
Ardından 2005 yılında İsrail için Gazze Şeridi’nden tek taraflı çekilme planının uygulanmasıyla birlikte iktidardaki aileye yakın BAE’li iş adamı ve Emaar Group Başkanı Muhammed El Abbar, büyük tartışmalara neden olan bir adım attı.
El-Abbar, işgal altındaki Filistin topraklarına gizli bir ziyarette bulundu ve İsrail Başbakanı Ariel Şaron ve İsrail Devlet Başkanı Şimon Peres ile görüştü. O zamanlar 56 milyon dolar olarak tahmin edilen büyük bir meblağ karşılığında 21 İsrail yerleşim yerini satın almak için cazip bir teklifte bulundu.
Eylül 2012’de İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed Al Nahyan ile New York’taki “Regency” Oteli’ndeki dairesinde bir araya geldi.
İsrail tarafında toplantıya katılanlar, ulusal güvenlik danışmanı General Yaakov Amidror ve askeri sekreteri Yohanan Locker Netanyahu oldu.
Kasım 2015’te İsrail Dışişleri Bakanlığı, Abu Dabi’de bulunan Birleşmiş Milletler Yenilenebilir Enerji Ajansı “IRENA”da “Tel Aviv” diplomatik temsilciliğinin açıldığını duyurdu.
Şubat 2019’da İsrail medyası, ABD önderliğindeki Orta Doğu Konferansı olarak bilinen Varşova Konferansı toplantılarından sızdırılmış bir video klibi yayınladı.
Videoda, Emirlik Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed, “İsrail”in kendisini İran ve Hizbullah’tan gelen tehditlere karşı savunma hakkından bahsetti.
Ve bu süreç, geçtiğimiz yıl Trump önderliğinde gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda BAE ile İsrail arasında artık açıkça ilan edilen normalleşme aşamasına geldi.
Kaynak: M5
