Rusya, Doğu Avrupa’daki nüfuzunu her geçen gün artırıyor. 2014 yılında Kırım’ı ilhak eden Moskova’nın, başta ABD olmak üzere birçok ülke tarafından Ukrayna’yı işgal etmeye hazırlandığı öne sürülüyor. Rusya’nın bölgedeki yayılmacılığı ise en çok Baltık ülkelerini endişelendiriyor. Peki, Baltık ülkeleri Rusya karşısında hangi çözüm yolları üzerinde duruyor? Baltık ülkeleri Ukrayna meselesinde nasıl bir politika izliyor?
Romanya ve Bulgaristan gibi ülkeleri ittifaka dahil ederek Doğu Avrupa’da büyük bir koz elde eden NATO; 2008 yılında gerçekleşen zirvede ise Gürcistan ve Ukrayna’ya üyelik sözü verdi. NATO, Kiev ile Tiflis’i ittifaka dahil ederek Rusya’yı Karadeniz’de 300 kilometrelik bir kıyı şeridine sıkıştırmayı amaçlıyordu. Ukrayna ve Gürcistan’ın ittifaka dahil olması; Doğu Avrupa’da dengelerin değişmesi ve Karadeniz’in tamamen NATO gölü haline gelmesi anlamına geliyordu.
Ancak Putin liderliğindeki Rusya, Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO üyeliğini ‘kırmızı çizgi’ ilan etti. NATO’nun Doğu Avrupa’ya yayılarak kendi sınırlarına yaklaşmasına şiddetle karşı çıkan Rusya, ilk önce Gürcistan’a müdahale etti. Daha sonrasında ise 2014 yılında Kırım’ı ilhak ederek bölgedeki dengeleri tersine çevirdi.
Kırım’ın ilhakı başta ABD olmak üzere AB ülkelerinin birçoğu tarafından tepkiyle karşılandı. Kırım’ı Ukrayna toprağı olarak tanıyan AB ve ABD; Rusya’ya yönelik yaptırımları yürürlüğe koydu. Ancak Rusya, Kırım ve Sivastopol’daki siyasi ve askeri varlığını korumaya devam ediyor.
Geçtiğimiz sene ise Ukrayna’nın doğusunda bulunan Donbass, Lugansk ve Donetsk gibi bölgelerde Rus yanlıları sokaklara döküldü. Bu bölgelerde yaşayan halkın büyük bir çoğunluğu Rusya’dan yana tavır alıyor. Olayların başlamasının ardından Moskova ile Kiev arasındaki tansiyon hiç düşmedi. İki ülke de bölgedeki askeri varlığını artırmaya devam ediyor. Özellikle Rusya’nın Ukrayna sınırına yüz binlerce asker konuşlandırdığı öne sürülüyor.
Rusya; Ukrayna’nın NATO üyeliğini önlemek ve Doğu Avrupa’daki varlığını güçlendirmek için Donbass, Lugansk ve Donetsk gibi bölgeleri de topraklarına katmak istiyor.
ABD ve AB ülkeleri ise aylardır Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeyi planladığını ve bunun için bir hazırlık içerisinde olduğunu ileri sürüyor. İlk olarak Aralık 2021’de ABD istihbaratı tarafından yayımlanan bir raporda, Moskova’nın Kiev’i işgal etmeye hazırlandığı iddia edilmişti. Daha sonrasında ise ABD, Almanya, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerden Rusya’ya tehdit mesajları yağdı.
Bir taraftan olası bir işgal durumunda Rusya’nın ağır bir bedel ödeyeceğini söyleyen ABD, bir taraftan ise Ukrayna’ya yönelik askeri yardımlarını yoğunlaştırmaya başladı. Rusya ise her ne kadar Ukrayna’yı işgal etme gibi bir planının olmadığını açıklasa da; Ukrayna sınırına yakın bölgelerde askeri varlığını artırmaya devam ediyor.
ABD ve NATO, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi durumunda tüm Doğu Avrupa’yı kontrol altına almasından endişe duyarken; Moskova ise Kiev’in NATO’ya üyeliği durumunda, kendi güvenliğinin tehlikeli hale geleceğini düşünüyor.
Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan siyasi ve askeri kriz; Litvanya, Letonya ve Estonya gibi Baltık ülkelerini yakından ilgilendiriyor. Baltık ülkeleri, Rusya’ya karşı Ukrayna ve ABD’den yana tavır sergiliyor.
BALTIK ÜLKELERİ, AB ve ABD’yi BÖLGEYE ÇAĞIRIYOR
Litvanya, Letonya ve Estonya gibi Baltık ülkeleri; Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesine endişeyle yaklaşıyor. Rusya’nın bölgedeki faaliyetlerini bir güvenlik tehdidi olarak gören Baltık ülkeleri; Kiev’in işgal edilmesi durumunda, Rusya’nın sıradaki hedefinin kendileri olacağını düşünüyor.
SSCB’nin dağılmasının ardından bağımsızlıklarını ilan eden Baltık ülkeleri; Rusya’nın yeniden bölgede eski gücüne ulaşmasını istemiyor. Baltık ülkeleri, Ukrayna’nın işgal edilmesi durumunda tüm Doğu Avrupa’nın Rusya kontrolüne geçeceğini düşünüyor.
Baltık ülkeleri, AB ve ABD’nin bölgedeki askeri varlığını daha da artırması gerektiğini düşünüyor. Ayrıca Almanya ve Fransa gibi ülkelerin Ukrayna’ya tam anlamıyla askeri yardımda bulunmaması; Baltık ülkeleri tarafından tepkiyle karşılanıyor.
Baltık ülkeleri, özellikle son dönemde Almanya ve Fransa’yı Rusya yanlısı olmakla suçluyor. Geçtiğimiz haftalarda açıklamalarda bulunan Letonya Savunma Bakanı Artis Pabriks, Çin ve Rusya ile sürdürdüğü ilişkileri nedeniyle Almanya’ya çeşitli suçlamalarda bulundu. Almanya’yı “ahlaksız ve ikiyüzlü” bir ülke olarak nitelendiren Pabriks; Berlin’in Pekin ve Moskova ile ilişkilerinin ‘Doğu ve Batı Avrupa arasında anlaşmazlıklara yol açtığını’ savundu.
Litvanya Devlet Başkanı Gitanas Nauseda ise ülkede konuşlandırılmış olan ABD ordusunun dönüşümlü taburunun görevinin kalıcıya dönüştürülmesi için çaba harcayacaklarını söyledi. Nauseda, “Dönüşümlü görev yapan ordu birliklerinin Litvanya’da kalıcı olarak konuşlandırılması için NATO’daki ortaklarımızla, ABD ile diyalog yürüteceğiz. Bu caydırıcılık bakımından en iyi araç olur” ifadelerini kullandı.
Baltık ülkelerinden gelen açıklamalar, ilerleyen dönemde Rusya’ya karşı AB ve ABD ile ilişkilerinin daha da gelişeceğini gözler önüne seriyor. Rusya’nın bölgedeki faaliyetlerinden rahatsız olan Litvanya, Estonya ve Letonya; NATO ve ABD ile birlikte askeri adımlarını güçlendirmek istiyor.
