Washington, Afrika’da artan Rus etkisine bir dizi önlemle karşı koymaya çalışıyor. Söz konusu önlemlerin başında Rus paralı asker grubu Wagner güçlerinin kıtadaki nüfuzunu hedef almak geliyor.
Ancak uzmanlar, ‘Batı’nın yaptırımlar yoluyla Rusya’nın etkisini azaltmaya ve yardım teklif etmeye yönelik yaklaşımlarının kıta ile etkileşim biçimlerinde bir değişikliği yansıtmadığına ve başarısızlığa’ mahkum olduğuna inanıyor.
Fransız Le Monde gazetesi bir haberde, Washington’un Rus paramiliter güçlerini sınır dışı etmesi karşılığında Orta Afrika Cumhuriyeti’ne ordusunu eğitmesini ve insani yardımı artırma teklifinde bulunduğunu yazdı. Gazetenin Pazartesi günü yayınladığı habere göre, Orta Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Faustin Archange Touadera, geçtiğimiz Aralık ayı ortasında ABD yönetiminden, ‘Wagner’in ülkeden ayrılmasından elde edeceği faydaları ve onlarla ittifak halinde kalarak maruz kalabileceği sonuçları’ ele alan bir muhtıra aldı.
Gazeteye göre, Washington’da düzenlenen ABD-Afrika Liderler Zirvesi sırasında verilen muhtıra, ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) tarafından hazırlandı.
Le Monde’nin haberine göre Washington, iki ülke arasında resmi bir anlaşma imzaladıktan sonra 2018 yılının başlarında yayılmaya başlayan Rus paralı askerlerinden uzaklaşması için gayrı resmî bir ültimatom olarak nitelediği şekilde Cumhurbaşkanı Touadera’ya 12 ay süre verdi.
Geçtiğimiz ay, ABD Hazine Bakanlığı’nın Wagner’i ‘büyük bir uluslararası suç örgütü’ olarak sınıflandırmasının ardından Washington, Rus Wagner grubuna uyguladığı yaptırımları sıkılaştırmaya karar verdi. Hazine Bakanlığı yaptığı açıklamada, “Wagner güçleri, Orta Afrika ve Mali’de toplu infazlar, tecavüz ve çocuk kaçırma dahil olmak üzere devam eden ciddi bir suç faaliyeti içinde bulunuyor” ifadelerini kullandı.
Geçen hafta ABD’li bir yetkili Şarku’l Avsat’a ülkesinin Wagner’i suç örgütü olarak sınıflandırmakla yetinmeyeceğini, aynı zamanda dünya çapındaki işbirlikçilerine de yaptırımlar uygulayabileceğini söyledi.
Malili Uluslararası İlişkiler Profesörü Muhammed Ağ İsa, ABD ve Batı’nın Wagner’i hedef alarak Rus nüfuzunu ortadan kaldırmaya yönelik yaklaşımlarının başarılı olamayacağına inanıyor. “Afrika’daki Rus nüfuzu yalnızca askeri yönüyle sınırlı değil. Ekonomik, siyasi ve halk yönleri gibi diğer alanlara da uzanıyor” diyen İsa, Şarku’l Avsat’a Moskova’nın ‘Afrika ülkelerini yalnızca Moskova ve Pekin gibi diğer güçlerle stratejik rekabet ateşi için yakıt olarak gören Batılı güçlerin politikalarına karşı büyüyen Afrika halkının öfkesinden yararlandığını’ söyledi.
İsa, “Afrikalı liderler ve halklar, şekillenmekte olan yeni çok kutuplu dünya düzeni bağlamında kıtanın rolünün daha fazla farkına vardılar. Bu nedenle, hükümetler ortakları çeşitlendirmek için çalışıyorlar. Bu, kıtanın yöneticilerinin ve halklarının hakkıdır ve Batı’nın, adil olmayan koşullar karşılığında kıtaya biraz yardım vererek kıtayla ilgili klişeyi değiştirmesi gerekiyor” dedi.
Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda ABD’nin teklifinin Afrika’da Washington ile Moskova arasındaki çatışmanın artmasını temsil ettiğine inandığını belirtti. Zuhdi, ABD’nin ve bazı Batılı güçlerin, Afrika ülkeleriyle yoksulluk ve kaosun hüküm sürdüğü ülkelerdeki insanların ihtiyaçlarına yönelik sömürü tehdit ve şantaja dayanan eski yaklaşımdaki ısrarını eleştirdi.
Kıtada Çin ve Rusya gibi diğer güçlerin etkisi karşısında bu girişimlerin gerçek atılımlar gerçekleştirmede başarılı olamayacağını beklediğini belirten Zuhdi, “ABD liderliğindeki Batılı güçler, halklara ve hükümetlere ve onların politikalarını seçme ve ortaklıklarını çeşitlendirme haklarına saygı göstermelidir. Fransız modelini ve köklü etkisine rağmen kıtada Paris’in başına gelenleri incelemek bu bağlamda yararlı olabilir” dedi.
Dünyanın en fakir ikinci ülkesi olan Orta Afrika Cumhuriyeti, DEAŞ’ın ülkedeki artan etkisi de dahil olmak üzere 2013 yılından bu yana iç çatışmalara ve şiddete tanık oluyor.
Geçen ay Fransa Genelkurmay Başkanlığı son Fransız askerinin Orta Afrika Cumhuriyeti’nden ayrıldığını duyurdu. Paris daha önce Bangui ile Moskova arasındaki askeri iş birliğinin güçlendirilmesinin ardından Orta Afrika Cumhuriyeti ile askeri iş birliğinin askıya alındığını açıklamıştı. Öte yandan Bangui’deki yetkililer, Rusya’nın ülkelerinin silahlı grupların elindeki topraklarının yüzde 90’ını geri almasına yardım ettiğini iddia ediyor.
