MAM ailesinin özellikleri ve MAM-T’nin getireceği kazanımlar
Suriye’den Libya’ya, Irak’tan Karabağ’a kadar Türk SİHA’ları sahada oyun değiştirici olarak rol aldılar.
Bu SİHA’lar binlerce hedefi imha ederken de ROKETSAN tarafından üretilen Mini Akıllı Mühimmatlar MAM-L ve MAM-C’yi kullandı. Geçtiğimiz hafta AKINCI’dan atılan MAM-T ile MAM ailesi yeni bir üyeye sahip oldu.
MAM ailesini incelemeye MAM-L ile başlayalım.
ROKETSAN tarafından üretilen MAM-L, BAYRAKTAR TB2 ve ANKA-B/S SİHA’ların ana mühimmatı. SİHA operasyonlarının da neredeyse tamamı MAM-L ile gerçekleştirildi.
ROKETSAN, adını “Mini Akıllı Mühimmat”ın baş harflerinden alan MAM-L’nin tasarım çalışmalarına kendi kaynaklarını kullanarak Kasım 2014 tarihinde başladı. Firma, MAM-L’ yi geliştirirken L-UMTAS füzesinden azami olarak faydalandı ve bu sayede tasarım ile geliştirme çalışmaları hızla tamamlandı. Akabinde 17 Aralık 2015 tarihinde MAM-L, BAYRAKTAR TB2 İnsansız Hava Aracı’ndan atılarak ilk atış testi başarı ile gerçekleştirildi.
MAM-L, 160mm çapa ve 1m uzunluğa sahip. Ağırlığı ise 22 kilogram.
MAM-L’nin iki versiyonu bulunuyor. İlki operasyonlarda yoğun olarak kullanılan Ataletsel Güdüm ve Lazer Arayıcı Başlığa sahip olan model. İkincisi tümleşik Ataletsel Navigasyon Sistemi ve Küresel Konumlama Sistemi (ANS/KKS) ile güdümlendirilen model.
ANS/KKS ile güdümlendiren model, sadece sabit hedeflere angaje olabilirken lazer güdüme sahip versiyon, hem sabit hem de hareketli hedeflere angaje olabilmekte. ANS/KKS ile güdümlendirilen versiyon 14km azami menzile sahip. Lazer güdüme sahip versiyon ise 8 km azami menzile sahipti lakin 26 Ocak 2021 tarihinde ROKETSAN tarafından paylaşılan videoda bu versiyonun menzili 15km olarak güncellendi.
Eğer mühimmatta tasarımsal bir değişiklik yapılmamış ise bu menzil uzamasının sebeplerinden birinin hedefe uçuş esnasında kullandığı Ataletsel Güdüm sisteminde yapılan iyileşmenin olduğunu düşünüyorum.
Herhangi bir motora sahip olmayan MAM-L, hedefine süzülerek gidiyor. MAM-L’nin uçuş ve vuruş mekanizması şu şekilde:
SİHA, havalandıktan sonra mühimmatı bırakabileceği hıza ulaşıyor. İrtifasını da olabildiğince yükselterek potansiyel enerjiyi en yüksek seviyeye çıkartıyor. Mühimmat bu sayede yüksek potansiyel enerji ile SİHA’dan ayrılıyor. Düşüşün başlamasıyla birlikte potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşüyor. Düşüş boyunca da Ataletsel Güdüm ve kanatçık hareketleriyle hedefe doğru, düzgün uçuş sağlanıyor. Son safhada ise MAM-L’nin Lazer Arayıcı Başlığı devreye giriyor ve SİHA’nın elektro optik kamerasından lazer işaretleme yapılan hedef, tam isabetle vuruyor.
MAM-L, 8km menzildeki hedefe yaklaşık 80 saniyede ulaşabilmekte.
MAM-L, reaktif zırhlara etkili Tandem, Yüksek infilaklı-Parçacık Etkili ve Termobarik olmak üzere üç farklı harp başlığı ile donatılabiliyor. Tandem harp başlığı ile 700mm kalınlığa kadar Homojen Haddelenmiş Zırh (RHA)’a etki edebilen MAM-L, hedeflerin en zayıf bölgelerinden biri olan tepe noktasından vuruş gerçekleştirdiği için tank ve zırhlı araç gibi unsurlara karşı etkisi daha yüksek seviyede gerçekleşiyor.
Yüksek İnfilaklı-Parçacık Etkili Harp Başlıklı modeli ise 20 metre çaptan büyük bir alanda dağılmış hedef personel üzerinde etkili olabiliyor.
MAM ailesinin ikinci üyesi MAM-C
MAM-L’yi L-UMTAS füzesinden türeten ROKETSAN, MAM-C’yi de CİRİT füzesinden türetti. MAM-C, oldukça hafif bir güdümlü bomba. 6.5kg toplam ağırlığa sahip MAM-C, 2.5kg’lık harp başlığı taşıyor. 970mm boyundaki MAM-C’nin çapı 70mm.
8km azami menzili olan MAM-C, düşüş esnasında Ataletsel Güdüm, son safhada ise Lazer Arayıcı Başlığı ile hedefini vuruyor.
MAM-C’de 8km mesafedeki hedefine yaklaşık 80 saniyede ulaşabilmekte.
MAM-C’nin sadece Yüksek İnfilaklı-Parçacık Etkili harp başlığı bulunuyor. Bu harp başlığı ile mühimmat, çok hafif zırhlı araçlar ile insan unsurlarına karşı kullanılıyor. Harp başlığının etki çapı yaklaşık 10 metre. MAM-C’nin de hedefi vuruş aşamaları MAM-L ile aynı.
Ailenin son üyesi MAM-T.
MAM ailesinin en yeni üyesi olan MAM-T, aynı zamanda en büyüğü olma ünvanına sahip. MAM-L ileTEBER Güdüm Kiti’nden elde edilen tecrübelerle geliştirilen MAM-T, 1.4 metre uzunluğa, 230mm çapa ve 94 kilogram ağırlığa sahip.
Parçacık etkili harp başlığına sahip MAM-T, INS/GPS ve yarı aktif bir lazer arayıcı başlık ile güdümlendiriliyor. MAM-T, SİHA’lardan atıldığında 30+ kilometre (40-45 km menzile ulaşması muhtemel) menzile, savaş uçaklarından atıldığında ise 80+ kilometre menzile ulaşabilecek.
MAM-T’de ailenin diğer üyeleri gibi herhangi bir motora sahip olmayıp serbest düşüşlü mühimmatlar sınıfında.
MAM-T’nin getireceği kazanımlara bakarsak bu kazanımlardan ilki menzil.
Öncelikle savaş uçaklarından atıldığında neden 80+km menzile gittiği açıklayalım. Mühimmat serbest düşüşlü olduğu için atıldığı platformun hız ve irtifası oldukça önemli. Savaş Uçakları, SİHA’lara göre çok daha yüksek hıza ve irtifaya ulaşabilen platformlar olduğu için mühimmatın menzili de doğrudan artıyor.
MAM-L’nin menzilinin 15 km’ye çıkarılması ile beraber alçak irtifa hava savunma sistemler ve gemi öz savunma sistemlerinin menzilinden çıkılmış olsa da orta irtifa hava savunma sistemleri ciddi bir tehditti. Bu tehdit sadece karada değil deniz de de geçerli. Örneğin Yunan Deniz Kuvvetleri’nin en yüksek seviye hava savunma kapasitesine sahip HYDRA sınıfı gemilerinin savunmasını ESSM füzeleri sağlıyor. Bu füze için 50km menzil değeri paylaşılsa da etkili menzili 30km civarı.
Bu gemiye MAM-L ile taarruz için fazlasıyla yaklaşmak gerekirken MAM-T ile beraber kaçış uzaklığından taarruz sağlanabilir. Toparlarsak MAM-L’nin menzili 15 km’ye çıkarıldığında Yunan Donanması’nın en modern hücumbotu olan SUPER VITA’ların RAM hava savunma sisteminin menzilinden çıkılmıştı. MAM-T ile beraber fırkateynlerin angajman mesafesinden çıkılan aşamaya geçilecek. Ayrıca BAYRAKTAR TB2 ve ANKA-B/S’den daha fazla radar kesit alanına sahip olması kuvvetle muhtemel olan ve bu sebeple tespit edilebilme ihtimalleri artan AKSUNGUR ve AKINCI SİHA’lar kara konuşlu alçak ve orta (bir kısmı) irtifa hava savunma sistemlerinin menzilinden de çıkmış olacak.
İkinci avantaj etki gücü. MAM-L’nin tandem harp başlıklı versiyonu 700mm kalınlığa kadar RHA zırhlar etki edebilse de gerek istenen vuruş açısının her atış da sağlanamaması gerekse zırhlı hedefin kapasitesi yüzünden yetersiz kaldığı saldırılar yaşandı. MAM-T ile beraber MAM-L’nin yetersiz kaldığı durumların önüne geçilecek hem de bina, korugan gibi daha büyük hedefler de vurulabilecek.
Üçüncü kazanım ise savaş uçakları için.
Türkiye’de havadan atılan serbest düşümlü iki uzun menzilli ürün çalışıldı/çalışılıyor. Biri bombalara takılan Kanatlı Güdüm Kiti (KGK) diğeri Minyatür Bomba (MB). Bu iki ürün de savaş uçaklarından bırakıldığında 100km civarı menzile ulaşabilmekteler. Lakin ikisi de INS/GPS ile güdümlendirildiği için sadece sabit hedeflere angaje olabiliyorlar. Bu mühimmatlar ile aynı menzil sınıfındaki MAM-T’nin lazer arayıcı başlığa sahip olması ile beraber sadece sabit hedefler değil hareketli hedefler de vurulabilecek.
ROKETSAN’ın LAÇİN isimli Kızılötesi Görüntüleyici Arayıcı (IIR) Başlığa sahip yeni bir güdüm kiti mevcut. MAM-T’yi MAM-L ve TEBER ikilisinden üreten firmanın MAM-L + LAÇİN’den türetilecek IIR başlığa sahip 80-100km civarı menzile ulaşacak bir mühimmat geliştirmesini de bekliyorum. Bu sayede hem hareketli hedefler için bir platformun lazer işaretleme yapmasına gerek duyulmayacak, hem de mühimmata veri ağı da eklenirse hedef güncelleme gibi kritik kazanımlar elde edilecek.
Abdulah Şentürk
