Somali Dışişleri Bakanılğı, Etiyopya silahlı kuvvetlerinin ülke topraklarına karşı açık bir saldırı gerçekleştirdiği duyurdu. Saldırı, Somali Dışişleri Bakan Yardımcısı’nın 12 Aralık 2024 günü iki ülke liderinin imzaladığı Ankara Deklarasyonu’nun takibi amaçlı Adis Ababa ziyareti sırasında yaşandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1 Ocak 2024 günü Etiyopya’nın Somali’nin ayrılıkçı bölgesi Somaliland ile “egemen liman ve Kızıldeniz’e çıkış anlaşması” imzalamasından sonra doğan savaş ortamını durdurmak için müdahalede bulunmuş ve barışçı girişim Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud’un Ankara’da imzaladığı deklarasyona kadar ulaşmıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki devletin de lideriyle özel dostluk ilişkileri var. Somali, 2011 yılından bu yana, Türkiye’nin Afrika Boynuzu stratejik bölgesindeki ana üssü olarak kabul ediliyor ve Ankara-Mogadişu ilişkisi stratejik ittifak kimliği taşıyor. Türkiye aynı zamanda, 2021 yılında başlayan Tigray ayaklanmasında özellikle güçlü SİHA’larını Etiyopya ordusuna entegre ederek ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliğinin korunmasında çok önemli rol oynadı.
ŞAŞIRTICI GELİŞME: BEKLENMEDİK SALDIRI
Somali Dışişleri Bakanlığı’nın sınırdaki saldırı ile ilgili açıklaması şöyle:
“23 Aralık 2024 pazartesi günü saat sabah 10.00 sıralarında Etiyopya askeri güçleri , şaşırtıcı ve asla tahmin edilemez bir saldırıyı, Gedo bölgesi Doolow sınır noktasında yerleşik Somali Ulusal Ordusu birliklerine karşı düzenledi”
Somali açıklamasında saldırıda insani kayıplar yaşandığı vurgulandı fakat ölü ve yaralı sayısı hakkında herhangi bir bilgi verilmedi.
Açıklamada yer alan şu sözler dikkat çekiciydi:
“Saldırı, Somali Federal Hükümeti’nin Ankara Deklarasyonu’nun barışçı hükümlerini geliştirmek üzere özel bir heyeti Etiyopya başkenti Adis Ababa’ya gönderdiği gün yaşandı.”
KAHİRE DE DEVREDE OLMAK ÇABASINDA
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kişisel dostluklarını da öne çıkararak gerçekleşmesini sağladığı Ankara Deklarasyonu, özellikle, Mısır’ın Afrika Boynuzu’na dönük stratejisi açısından zorluk oluşturdu. Etiyopya’nın Mavi Nil nehri üzerine yaptığı Büyük Etiyopya Barajı’na karşı çıkan, bu barajın su tutmasının Mısır’ın yaşam alanlarını tehdit edeceğini savunan Kahire yönetimi, Ağustos 2024’te Somali ile “askeri pakt” imzaladı ve Somali’yi Etiyopya’ya karşı savaşa teşvik eden bir strateji izlemeye başladı.
Ankara Deklarasyonu, muhtemel bir Etiyopya-Somali sıcak savaşını engelleyen kimliği ile Mısır’ın bu arayışların ağır darbe vurdu.Etiyopya saldırısının gerçekleştiği gün Somali Dışişleri Bakanı Ahmet Mualli Fiki, Kahire’de Mısırlı mevkidaşı Bedir Abdülati ile toplantı halindeydi.
Mısır, Türkiye’nin Somali’deki siyasi/askeri gücünü kısıtlama amaçlı olarak Afrika Birliği Somali Destek ve İstikrar Misyonu (AUSSOM-ABSDİM) oluşturmayı hedefliyor. Afrika Birliği bünyesinde oluşturulan bu misyon, halen mevcut Somali’deki Afrika Birliği Geçiş Misyonu’nun yerini alacak.
Ağustos ayındaki pakt imzalarından sonra Mısır 5 bin askerden oluşan özel birliği Somali topraklarına yerleştirdi, yakında, Somali’deki Mısır ordusu personelinin 10 bine çıkacağını da açıkladı.
Kahire’deki son buluşmada iki ülke dışişleri bakanları ilişkilerin düzeyini ekonomik/siyasal/askeri zeminde STRATEJİK İTTİFAK’a dönüştürme kararı da aldılar.
MACRON HAFTASONU ADİS ABABA’DAYDI
Son yıllarda, Sahra Altı bölgesinde Mali, Nijer, Burkino Faso ve son olarak Çad’da yaşanılan gelişmelerle siyasi/askeri gücüün kaybeden Fransa’nın Cumhurbaşkanı Emanuel Macron geçtiğimi cumartesi günü, bir günlük ziyaret amacıyla Etiyopya’nın başkenti Adis Ababa’daydı.
Macron, Başbakan Abiy Ahmed ile buluşmasında Ankara Deklarasyonu’na destek verdi, Fransa’nın Etiyopya’nın sorunlarının çözümünde kararlı bir dost olduğunu da vurguladı.
SALDIRININ PERDE ARKASI ÖNEMLİ
Etiyopya güçlerinin Ankara Deklarasyonu’nun geleceğine büyük bir soru işareti düşüren bu saldırıyı neden gerçekleştirdiği henüz tam olarak bilinmiyor. Etiyopya, Somali’nin açıklaması karşısında sessiz kalmayı tercih ediyor.
Adis Ababa’ya yakın kaynaklar, Etiyopya hükümetinin kendi bünyesinde ciddi bir soruşturma açtığını bildirdiler. Bölgede yaşanılan bu gelişmeden ilk izlenim, Etiyopya-Somali arasında Türkiye inisyatifinde barış sürecinin yaşanmasını istemeyen bazı “paralel güçlerin” kışkırtmasıyla karşılaşıldığı yönünde
